To rozróżnienie pomiędzy samochodami ciężarowymi i autobusami a samochodami osobowymi wynika stąd, że system poboru opłat regulują dwie ustawy. Dla tych pierwszych jest to ustawa o drogach publicznych, dla drugich – ustawa o Krajowym Funduszu Drogowym i autostradach płatnych.
– Na razie będą pobierane opłaty tylko od samochodów ciężarowych (o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t) – poinformowała podczas wtorkowej konferencji prasowej w Rzeszowie Dorota Prochowicz, rzecznik prasowy systemu viaTOLL.
Kiedy będą pobierane opłaty od samochodów osobowych – nie wiadomo. – Będzie to wynikało z decyzji rządu, kiedy objąć te odcinki opłatami. Od strony operatora ograniczeń nie ma, bo infrastruktura do poboru opłat jest gotowa – podkreśliła Dorota Prochowicz.
Dlaczego system poboru opłat nie obejmie na razie samochodów osobowych? – W ustawie o Krajowym Funduszu Drogowym i autostradach płatnych jest określona lista wymagań, które musi spełnić autostrada, by być objęta opłatami dla samochodów osobowych – tłumaczyła rzeczniczka systemu viaTOLL. – Muszą być czynne stacje benzynowe, Miejsca Obsługi Podróżnych, musi być zapewniona łączność alarmowa. W przypadku świeżo oddanego odcinka A4 tych wszystkich udogodnień nie ma. Muszą się one pojawić, żeby w ogóle myśleć o tym, by wprowadzić opłaty.
Nieoficjalnie mówi się, że będzie to nie wcześniej niż za 2-3 lata.
System viaTOLL pozwala użytkownikom elektronicznie wnosić opłaty za korzystanie z sieci dróg płatnych. Obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2011 r. i jest obowiązkowy dla pojazdów samochodowych i zespołów pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony oraz autobusów niezależnie od ich dopuszczalnej masy całkowitej. System viaTOLL obowiązuje na wybranych odcinkach autostrad, dróg ekspresowych i krajowych zarządzanych przez GDDKiA.
Zdaniem Doroty Prochowicz, jest to system wygodniejszy, szybszy i bardziej przyjazny niż system manualny, kiedy kierowca zatrzymuje się na bramce i pobiera bilet, choćby z tego powodu, że ruch na bramkach automatycznych odbywa się znacznie szybciej.
– Aby wnosić opłaty elektroniczne, należy się zarejestrować w systemie – tłumaczyła rzeczniczka systemu viaTOLL. – Dane potrzebne do rejestracji są podane na naszej stronie viatoll.pl. Placówek, w których można się zarejestrować, jest w Polsce ponad 200. Są to stacje benzynowe Lotos, Shell, Orlen, BP oraz 18 placówek biurowych, które znajdują się w każdym mieście wojewódzkim. Przy rejestracji użytkownik otrzymuje urządzenie pokładowe, które należy przykleić na przedniej szybie w samochodzie. Urządzenie jest płatne za kaucją, więc jeśli przestanie być potrzebne, można je zwrócić. Kaucja wynosi 120 zł. Potrzebne jest również pierwsze doładowanie za 120 zł. Dzięki temu można bezpiecznie wjechać na sieć dróg płatnych, nie narażając się na nieprzyjemny kontakt z Inspekcją Transportu Drogowego.
Na koniec sierpnia br. w systemie zarejestrowanych było ponad 1 mln 5 tys. pojazdów oraz 626 tys. użytkowników. Operator systemu rozprowadził ponad 61 tys. urządzeń viaAUTO, przeznaczonych dla samochodów osobowych, a dodatkowe 1,2 tys. przekazał w użytkowanie służbom ratowniczym.
Stawki opłaty elektronicznej dla dróg klasy A i S wynoszą (w zależności od klasy pojazdów EURO, czyli limitów emisji spalin): 0,20-0,40 zł za 1 km dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 t i poniżej 12 t; 0,27-0,53 zł za 1 km dla pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej 12 t i więcej oraz 0,20-0,40 zł za 1 km dla autobusów niezależnie od dopuszczalnej masy całkowitej. Dla dróg klasy GP i G stawki te wynoszą odpowiednio: 0,16-0,32 zł; 0,21-0,42 zł i 0,16-0,32 zł.
Wszystkie przychody wygenerowane przez system viaTOLL trafiają na konto Krajowego Funduszu Drogowego (KFD) i przeznaczane są na dalsze inwestycje w rozbudowę oraz modernizację istniejącej infrastruktury drogowej w Polsce. Najbardziej dochodowymi drogami w ramach systemu viaTOLL są autostrada A4, droga ekspresowa S8 oraz autostrada A2. Tylko przez ostatnie pół roku te trzy trasy wygenerowały łącznie ponad 429,4 mln zł wpływów, przy czym zdecydowanie największa część tej kwoty, bo aż 218,5 mln, przypada na A4. Od 1 lipca 2011 do 31 sierpnia 2016 przychody systemu viaTOLL wyniosły 6,59 mld zł.
