Budowanie szopek jest jednym z najbardziej popularnych elementów bożonarodzeniowej tradycji. Chyba nie ma kościoła w Polsce, w którym na Boże Narodzenie nie stanęłaby taka szopka, najczęściej w formie makiety. Szopki są później przez cały okres Bożego Narodzenia tłumnie nawiedzane nie tylko przez dzieci, ale i całe rodziny.
Nie inaczej jest w Rzeszowie. Szczególnie ukochaną, zwłaszcza przez dzieci, jest szopka w bazylice oo. Bernardynów. Ale i w innych kościołach są równie piękne i chętnie odwiedzane.
Centralnymi postaciami każdej szopki są figury obrazujące Świętą Rodzinę: Jezusa w żłóbku, wokół którego stoją Matka Boża i św. Józef. Sceny obrazują moment przybycia pasterzy lub Trzech Mędrców. Dlatego nieodłącznym elementem każdej szopki są figury pastuszków, Trzech Mędrców (zwanych też Królami), zwierząt (bydło i owce), które według Biblii asystowały przy narodzeniu Dzieciątka, oraz aniołów.
Często szopki ozdabiane są hasłami nawiązującymi do aktualnej sytuacji w Kościele czy Polsce
Cała reszta (użyte materiały, elementy scenografii) zależy już wyłącznie od inwencji twórców szopek. Bywa, że tło zawiera elementy współczesne, np. przedstawia świątynię, w której znajduje się dana szopka, czy panoramę miasta. Jeżeli parafię prowadzą zakonnicy – także postacie i miejsca ważne dla danego zakonu. Często szopki ozdabiane są hasłami nawiązującymi do aktualnej sytuacji w Kościele czy Polsce. Bywa, że są one prawdziwymi dziełami sztuki, z precyzyjnie i kunsztownie wykonanymi detalami oraz skomplikowanymi mechanizmami uruchamiającymi dziesiątki figur. W niektórych parafiach, zwłaszcza prowadzonych przez franciszkanów, żywa jest tradycja tzw. żywej szopki, gdzie wierni gromadzą się na kolędowaniu wokół szopki, w której np. Święta Rodzina jest odgrywana przez aktorów-amatorów i gdzie można spotkać żywe krowy, osły czy owieczki.
Początki tradycji bożonarodzeniowych szopek w Kościele przypisuje się św. Franciszkowi
Budowę szopki trzeba często zacząć na wiele dni przed świętami, by mogła ona objawić się w całej swej krasie podczas bożonarodzeniowej pasterki. W wielu kościołach szopki można podziwiać przez cały okres Bożego Narodzenia, do uroczystości Ofiarowania Pańskiego (Matki Bożej Gromnicznej, 2 lutego); w innych nieco krócej, np. do połowy stycznia. Szopka dostarcza nie tylko wrażeń estetycznych, ale zachęca także do modlitwy.
Początki tradycji bożonarodzeniowych szopek w Kościele przypisuje się św. Franciszkowi, który w XIII w. wpadł na pomysł, by w miejscowości Greccio w czasie Bożego Narodzenia urządzić szopkę: ze żłóbkiem, sianem, żywym wołem i osłem. Zakon franciszkanów zaczął propagować pomysł szopki i urządzać ją na Boże Narodzenie w swoich świątyniach. Później zwyczaj ten przejęły też inne zakony. W Polsce szopka pojawiła się pod koniec XIII w., właśnie dzięki franciszkanom.