Bezpieczeństwo militarne oraz energetyczne, w tym Nord Stream2, transformacja energetyczna, energia odnawialna oraz budowa połączeń energetycznych w naszej części Europy oraz innowacje – były głównymi tematami wtorkowej rozmowy w Warszawie prezydentów Polski i Estonii Andrzeja Dudy i Kersti Kaljulaid.
We wtorek oficjalną wizytę w Polsce składa prezydent Estonii Kersti Kaljulaid. Po przed południem została przyjęta przez prezydenta RP. Oboje przywódców po rozmowie spotkało się z przedstawicielami mediów.
Prezydent Duda podziękował prezydent Kaljulaid za jej udział w poniedziałkowych obchodach 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja wraz z prezydentami Litwy, Łotwy i Ukrainy. Wskazał, że kraje biorące udział w uroczystościach są współdziedzicami tej konstytucji, gdyż tworzyły one wtedy "tę jedną wielką Rzeczpospolitą i dzisiaj wszyscy możemy mówić o wspólnym dziedzictwie Konstytucji 3 Maja".
Relacjonując przebieg wtorkowego spotkania z prezydent Estonii, Andrzej Duda ocenił, że było ono "bardzo ciekawe i ważne" dla budowania relacji pomiędzy Estonią i Polską; dotyczyło bieżącej i przyszłej współpracy pomiędzy naszymi krajami. "Dużo się w tej materii dzieje, zarówno w kwestiach związanych z bezpieczeństwem jak i z transformacją gospodarczą, przede wszystkim energetyczną. To są w tej chwili te kwestie najbardziej bieżące" – podkreślił Duda.
Dodał, że wraz z prezydent Kaljulaid mają nadzieję, że jesteśmy na etapie "dochodzenia do końca pandemii koronawirusa" i będziemy mogli jak najszybciej wrócić na drogę normalnego rozwoju gospodarczego, na której oba nasze kraje były przed pandemią.
"Wierzymy w to głęboko, że mobilizacja społeczna i pragnienie powrotu do normalności będzie silne, a dodatkowo wsparte różnymi instrumentami, które wypracowaliśmy także na poziomie europejskim, przekładając to na poziom krajowy; (że) pomoże nam w tym, abyśmy ten – po pierwsze – poziom rozwojowy, który był przed pandemią jak najszybciej na powrót osiągnęli. Po drugie, abyśmy podążyli dynamicznie drogą rozwoju; mam nadzieję jeszcze szybszego niż przed pandemią koronawirusa" – mówił Duda.
Jak zaznaczył podczas spotkania poruszono też temat bezpieczeństwa, w tym energetycznego. Wskazał, że rozmawiano o Nord Stream2, energii odnawialnej czy o tworzeniu połączeń energetycznych w naszej części Europy, a także o przyszłych planach rozwojowych w tym zakresie.
Zaznaczył, że rozmowa z Kaljulaid dotoczyła też bezpieczeństwa militarnego. "Zarówno w pierwszej kolejności bezpieczeństwa Ukrainy i naszej części Europy, jak i sytuacji na i wokół Białorusi" – powiedział prezydent RP.
Przypomniał, że w poniedziałek, z okazji obchodów rocznicy Konstytucji 3 maja także prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski współuczestniczył w obchodach 230. rocznicy uchwalenia konstytucji 3 Maja. Zaznaczył, że z Zełenskim rozmawiali przede wszystkim na temat sytuacji na Ukrainie, relacji z Rosją w tym ruchów rosyjskich wojsk. "Prezydent Ukrainy wyraźnie mówił, że oddziały rosyjskie opuszczają tereny przygraniczne i prawdopodobnie wracają do swoich normalnych miejsc stacjonowania" – powiedział Duda.
„Wygląda na to, że sytuacja się uspokaja, ale bez wątpienia był to pokaz sprawności i siły rosyjskiej armii, z czego Sojusz Północnoatlantycki w moim przekonaniu powinien wyciągnąć wnioski” – powiedział. Dodał, że będzie to temat rozmów tzw. Bukareszteńskiej Dziewiątki (krajów wschodnich obrzeży NATO) i zaplanowanego na czerwiec szczytu Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.
Zaznaczył, że podczas rozmowy z Kaljulaid mówił też "o bardzo trudnej sytuacji Polaków na Białorusi, o prześladowaniach, które tam mają miejsce, aresztowaniach polskich działaczy, którzy są obywatelami białoruskimi”. Podkreślił, że Polska szuka w tej chwili możliwości rozwiązania tej sytuacji i uwolnienia aresztowanych i "by w przyszłości podstawowe prawa człowieka były jednak respektowane".
"Akcentujemy to, że wspólnota międzynarodowa powinna się tego w sposób zdecydowany domagać i tego też oczekujemy" – powiedział prezydent RP.
Wskazał, że rozmowa z prezydent Estonii dotyczyła także bieżącej współpracy gospodarczej. Zaznaczył, że Polska i Estonia powołały wspólną izbę gospodarczą, a zaplanowane na wtorek spotkanie z jej przedstawicielami ma dotyczyć transformacji energetycznej i energii odnawialnej. Zaznaczył, że przedstawił prezydent Estonii polskie plany w tym zakresie. „Obydwoje akcentowaliśmy, że to jest wielkie wyzwanie” – powiedział Duda.
Zwrócił uwagę, że zarówno dla Polski, jak i dla Estonii ważną kwestią jest zachowanie zasad "sprawiedliwej transformacji energetycznej", czyli tzw. zasady just transition.
Wskazał, że energetyka Estonii opiera się w większości na ropie naftowej i w wypadku tego kraju "transformacja także jest przyszłą koniecznością, tak samo jak dla Polski koniecznością, w jakimś sensie dziejową jest to, aby transformować energetykę w kierunku z jednej strony większego udziału źródeł odnawialnych, co jest już zaplanowane w tej chwili, ale także w kierunku szukania nowych źródeł energii, które będą zapewniały stabilne dostawy”. Wskazał przy tym na zakupy skroplonego gazu ziemnego z USA.
Przypomniał, że Polska i Estonia zawarły porozumienie w sprawie budowy farm wiatrowych na Bałtyku. Podkreślił znaczenie współpracy w ramach Trójmorza przy wymianie doświadczeń z transformacji cyfrowej, w której Estonia przoduje; wyraził przekonanie o dużym znaczeniu współpracy regionalnej w ramach UE.
Prezydent Estonii podkreśliła, że Polska jest strategicznym sojusznikiem jej kraju. "Dzielimy wspólne zrozumienie na temat bezpieczeństwa regionalnego, kwestie związane z Rosją i współpracą transatlantycką. Wspólnie pracujemy w ramach NATO i UE" – powiedziała Kaljulaid. Jak dodała Estonia docenia wkład Polski w politykę NATO w regionie bałtyckim.
"Także bardzo doceniam to, jak zaangażowaliście się i współpracujecie, jeśli chodzi o dyskusję z Ukrainą, o problemach Ukrainy. Nasze dyskusje są niezwykle ważne, ponieważ musimy pokazywać solidarność wobec wszystkich partnerów zza wschodniej granicy" – zaznaczyła.
Jej zdaniem, Polska i Estonia powinny dążyć do częstszych spotkań z partnerami zza wschodniej granicy. "Musimy wykorzystać nasze możliwości, aby pomóc Ukrainie, sprawić, by była bliższa naszym gospodarkom i naszemu myśleniu o przyszłości" – dodała prezydent. Wyraziła przekonanie, że Ukraina może być beneficjentem różnego rodzaju funduszy dostępnych w ramach Inicjatywy Trójmorza.
Kaljulaid odniosła się także do problemów Białorusinów. "Stoimy za Białorusinami, oni powinni decydować o swojej przyszłości. Każdy kraj powinien mieć prawo do demokratycznego decydowania o swojej przyszłości" – zaznaczyła.
Prezydent Estonii wskazała również, że jej kraj może współpracować z Polską m.in. kwestiach innowacji, nowych technologii, czy cyfryzacji.
