Wykłady z cyklu „Wielkie pytania w nauce” cieszą się w Rzeszowie ogromną popularnością – wiedza przekazywana jest przez autorytety w swoich dziedzinach, a spotkania prowadzi redaktor Wojciech Bonowicz. Ciekawe tematy są poruszane w sposób i przyjemny i łatwy dla publiczności.
Tym razem o sztucznej inteligencji opowiadał prof. Ryszard Tadeusiewicz – automatyk, informatyk i biocybernetyk, absolwent i trzykrotny rektor AGH w Krakowie, który tytuł profesorski uzyskał w wieku 39 lat, a w 1999 roku został najmłodszym członkiem Komitetu Badań Naukowych. Wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Sztucznej Inteligencji oraz Polskiego Towarzystwa Sieci Neuronowych.
– Temat AI jest ważny i aktualny, bo interesujemy się sztuczną inteligencją i niestety ona także w jakimś zakresie interesuje się nami – podkreślał prof. Ryszard Tadeusiewicz.
Drugim gościem spotkania był prof. Krzysztof Zanussi – reżyser filmowy, scenarzysta, producent, który studiował fizykę na Uniwersytecie Warszawskim i filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim, a ostatecznie podjął studia reżyserskie i zrealizował wiele ważnych filmów w polskim kinie. Chociażby „Barwy ochronne”, „Rok spokojnego słońca”, „Życie jako śmiertelna choroba przenoszona drogą płciową”, „Eter”, czy „Liczbę doskonałą”.
– Maszyny mądrzeją szybciej niż ludzie, na razie roboty ustępują nam swoją inteligencją, ale moment przekroczenia na pewno nastąpi – tłumaczył prof. Ryszard Tadeusiewicz.
– Czy czeka nas jakiś następny krok rozwoju i powstanie trans człowiek? Jakimi wartościami będzie się kierował?– pytał z kolei prof. Krzysztof Zanussi.
Z komputerów i systemów informatycznych korzystają dziś niemal wszyscy. Jednocześnie często zniechęcamy się tym, że komputer nie do końca nas rozumie, nie do końca chce z nami współpracować. I to właśnie sztuczna inteligencja jest tym duchem, który trzeba tchnąć w maszynę, żeby stała się nam bardziej przyjazna. W rozwoju informatyki sztuczna inteligencja odgrywa w tej chwili bardzo ważną rolę, mówi się, że czwarta rewolucja jest rewolucją właśnie sztucznej inteligencji – podkreślał prof. Tadeusiewicz.
Jednocześnie naukowiec nie obawia się katastroficznych wizji znanych z popkultury, jakoby sztuczna inteligencja miała kiedyś pokonać człowieka – jego zdaniem takiego zagrożenia nie ma, bo maszyny i ludzie o nic nie konkurują.
– Realnym zagrożeniem jest natomiast to, że maszyny wyposażone w sztuczną inteligencję mogą wypychać ludzi z rynku pracy. Pracodawca będzie miał wybór – albo zatrudnić człowieka, albo robota. Przy czym robot pracuje 24/7, nie jest zmęczony i nie domaga się podwyżki – więc jest niewątpliwie lepszym pracownikiem – zwracał uwagę. – Świat z takim rynkiem pracy, jaki znamy obecnie, nieuchronnie odejdzie w przeszłość, a niemal w każdym zawodzie będziemy czuć konkurencję ze strony sztucznej inteligencji.
Prof. Tadeusiewicz podkreślał też, jak szybko uczą się stworzone przez człowieka maszyny, podczas gdy ludzka inteligencja pozostaje od tysięcy lat na podobnym poziomie. Moment, gdy maszyny okażą się bardziej inteligentne niż ich autorzy, nastąpi nieuchronnie, ale czy jest to powód to rozpaczy? Zdaniem naukowca nie, po prostu będziemy mogli korzystać z coraz mądrzejszych narzędzi.
Zdaniem prof. Zanussiego warto się zastanowić, czy mamy obowiązek bronić naszego gatunku i mówić: nie, to my jesteśmy punktem docelowym!
Jak zauważył reżyser, przez wieki człowiek marzył, żeby nie było mu zimno i miał co jeść. Obecnie w krajach rozwiniętych te podstawowe potrzeby mamy zaspokojone, a skoro tak, to zacieśnił się nasz horyzont marzeń: nie wiemy, o czym marzyć, gdy nasza lodówka jest pełna.
Do czego my właściwie zmierzamy? Jaki miałby być ten nadczłowiek? Co jest dobrem ogólnym? Nie mamy na to pomysłu. Nie mamy przemyślanych naszych podstawowych ideałów. Nie wiemy, jak je wcielać w życie, jak je implementować w sytuacji, która się zmieniła radykalnie. Nie wiemy co mamy zabrać, a co dodać do naszych marzeń, żeby była jakaś nadzieja na horyzoncie – dywagował Zanussi.
W dyskusji, którą prowadził red. Wojciech Bonowicz, bazującej w dużej części na pytaniach zadawanych przez rzeszowską publiczność, pojawił się wątek odpowiedzialności inżynierów za etyczne aspekty wykorzystania sztucznej inteligencji, chociażby przez autorytarną władzę. Rozważania dotyczyły również tego, jak bardzo człowiek korzystający z dobrodziejstwa narzędzi informatycznych rozleniwia się intelektualnie.
– Wyrzeczenie się własnej inteligencji na rzecz narzędzi, które są naszymi protezami, jest niepokojące – potwierdził prof. Ryszard Tadeusiewicz.
Cykl wykładów „Wielkie pytania w nauce” powstał z inicjatywy prof. Tadeusza Pomianka, prezydenta WSIiZ, i realizowany jest od 2016 roku we współpracy z „Tygodnikiem Powszechnym”. Spotkania organizowane są w formie otwartych, niekomercyjnych wykładów z udziałem autorytetów świata nauki. Do tej pory prelegentami „Wielkich Pytań w Nauce” byli między innymi: ks. prof. Michał Heller, śp. prof. Jerzy Vetulani, prof. Jerzy Bralczyk, prof. Stefan Chwin, prof. Krzysztof Jakowicz, dr Ewa Woydyłło-Osiatyńska, ks. prof. Alfred Wierzbicki oraz Michał Ogórek i Anna Dymna.
Współorganizatorem wydarzenia jest Tygodnik Powszechny. Patronat honorowy nad wydarzeniem został objęty przez Ministerstwo Edukacji i Nauki oraz Prezydenta Miasta Rzeszowa. Partnerem strategicznym jest Urząd Miasta Rzeszowa. Partnerem jest Bank PeKao S.A.
Fotografie Mateusz Nowak
