Do Polski wraca cenna moneta Holey Dollar z 1813 roku, która została skradziona ze zbiorów numizmatycznych Muzeum Okręgowego w Toruniu. Moneta została odzyskana dzięki współpracy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i australijskich partnerów z organami ścigania.
Uroczyste przekazanie odzyskanej monety odbyło się w Ambasadzie RP w Canberze. Wzięli w nim udział Marta Cienkowska, podsekretarz stanu w MKiDN oraz Tony Burke, minister sztuki Australii.
Restytucja zbiorów numizmatycznych jest niezwykle trudnym procesem. W przypadku monety Holey Dollar ogromne znaczenie miała współpraca polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego z australijskim Działem Kolekcji i Dziedzictwa Kulturowego w Departamencie Infrastruktury, Transportu, Rozwoju Regionalnego, Komunikacji i Sztuki. Decyzję o zwrocie monety do polskich zbiorów podjął Tony Burke, minister sztuki Australii.
Ważną rolę odegrały także policja, prokuratura oraz eksperci z zakresu numizmatyki i historii sztuki. To dzięki ich współpracy udało się namierzyć obiekt w Australii.
Moneta Holey Dollar powstała w 1813 r. w Australii. Została wybita na srebrnym dolarze hiszpańskim Karola III i wycięta z meksykańskiej monety z 1777 r. Jest najstarszym środkiem płatniczym wytworzonym w Australii, która wówczas była angielską kolonią. Stanowi zatem symbol australijskiej numizmatyki.
Idealny stan zachowania monety wskazuje na to, że nigdy nie znajdowała się w regularnym obrocie płatniczym. Mogła być elementem podarunku przekazywanego pomiędzy ważnymi osobistościami we wczesnej Australii. Nie wiadomo jednak w jaki sposób opuściła ten kontynent.
W 1914 roku w Amsterdamie monetę zakupił polski kolekcjoner Walery Amrogowicz. Wzbogaciła ona jego kolekcję, która obejmowała około 2 tys. numizmatów, ponad 200 miedziorytów, jak również zbiór akwarel i znaczków pocztowych. Tuż przed swoją śmiercią w 1931 roku Amrogowicz przekazał swoje zbiory Towarzystwu Naukowemu w Toruniu. Następnie trafiły one do Muzeum Okręgowego.
Moneta Holey Dollar w toruńskich kolekcjach przetrwała dwie wojny światowe i upadek komunizmu. Między 2008 a 2017 rokiem została skradziona wraz z kilkuset innymi numizmatami i znalazła się na międzynarodowym rynku aukcyjnym. W 2022 roku dzięki informacjom od policji, prokuratury oraz pracowników Muzeum Okręgowego w Toruniu pracownicy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odnaleźli ją w Australii.
Holey Dollar jest kolejną monetą, skradzioną ze zbiorów toruńskich i odzyskaną dzięki współpracy MKiDN i organów ścigania. W listopadzie 2023 r. do Muzeum Okręgowego w Toruniu powróciło 8 zabytkowych monet z XVI–XIX w. z 400 numizmatów skradzionych w latach 2008–2017.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi ponad 180 spraw restytucyjnych w 20 krajach.
Dzięki działaniom restytucyjnym odzyskaliśmy do dziś 782 dobra kultury.
English
French
German
Italian
Polish
Ukrainian