Marzec od ponad pięćdziesięciu lat jest bodajże najważniejszym miesiącem dla teatru. 27 marca przypada bowiem Międzynarodowy Dzień Teatru, ustanowiony w 1961 roku, ale w historii teatru polskiego miesiąc ten ma dużo większe znaczenie. W marcu właśnie, dokładnie 13 marca 1922 roku, w Rzeszowie urodził się Józef Szajna – malarz, scenograf, reżyser, teoretyk teatru, twórca autorskich, nowatorskich przedstawień, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, uznany za jednego z największych artystów XX wieku. W 91. rocznicę urodzin i 5. rocznicę śmierci Artysty Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna w Rzeszowie zorganizowała poświęconą Mu wystawę.
Szajna jest jednym z trzech – obok Tadeusza Kantora i Jerzego Grotowskiego – reformatorów teatru, związanych z Podkarpaciem. W okresie okupacji niemieckiej był uczestnikiem ruchu oporu, działał w Związku Walki Zbrojnej. Był więźniem Oświęcimia i Buchenwaldu, a jego przeżycia obozowe znalazły odbicie w jego twórczości.
W 1952 roku uzyskał dyplom na Wydziale Grafiki w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, a rok później na Wydziale Scenografii tejże uczelni. W latach 1955-1963 pracował jako scenograf w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie, gdzie był autorem wielu nowatorskich i oryginalnych rozwiązań przestrzeni scenicznej. Równocześnie pracował na krakowskiej ASP. W roku 1966 rozpoczął współpracę ze Starym Teatrem w Krakowie, Teatrem Śląskim w Katowicach, z Teatrem Współczesnym we Wrocławiu, z Teatrem Polskim w Warszawie i z teatrami poza granicami kraju. W sezonie 1971/1972 objął dyrekcję Teatru Klasycznego w Warszawie, który przekształcił w Studio Teatr – Galerię. W 1980 roku przekształcił Teatr Studio w Centrum Sztuki Studio, jedyną tego typu instytucję artystyczną w Polsce i jedną z niewielu wówczas w świecie, integrującą działalność teatralną, muzyczną i plastyczną. Zmarł w Warszawie 24 czerwca 2008 roku.
Szajna nie zerwał kontaktów z rodzinnym miastem. Rzeszowowi przekazał kilkadziesiąt prac (m.in. obrazy, rysunki, kolaże, kompozycje przestrzenne oraz elementy scenografii do najwybitniejszych spektakli teatralnych), które tworzą dziś Szajna Galerię w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej, otwartą 13 marca 1997 roku w czasie obchodów 75-lecia urodzin i 50-lecia pracy twórczej Szajny. Od 2011 roku w Rzeszowie organizowany jest festiwal „Źródła pamięci. Grotowski – Kantor – Szajna”.
Na wystawie zorganizowanej przez
Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną w Rzeszowie prezentowane są materiały dotyczące życia i twórczości tego wybitnego artysty. Zawiera ona wybrane wydawnictwa zwarte oraz artykuły prasowe pochodzące ze zbiorów własnych Biblioteki, oraz plansze udostępnione przez Muzeum Uniwersytetu Rzeszowskiego.
Wystawę można zwiedzać do 3 kwietnia 2013 r. w godzinach otwarcia biblioteki przy ul. Sokoła 13.
