Kary umowne potrącone z płatności dla wykonawcy stanowią przychód podatkowy w dacie potrącenia, ponieważ potrącenie (kompensata) jest uznawana za jedną z form płatności. Dotyczy to także sytuacji, w których wykonawca nie wyraził zgody na potrącenie kar umownych z płatności za faktury, a przy tym kwestionuje zasadność naliczenia kar.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 24 lutego 2017 roku, znak: 2461-IBPB-1-2.4510.18.2017.1.ANK
Kary umowne są popularnym sposobem zabezpieczenia niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań umownych o charakterze niepieniężnym. Zgodnie z treścią art. 483 Kodeksu cywilnego można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy – czyli kary umownej. Ponadto, dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się ze zobowiązania przez zapłatę kary umownej.
Na gruncie prawa podatkowego kara umowna stanowi przychód dla przedsiębiorcy, który obciąża nią kontrahenta. Z kolei po stronie obciążonego, przepisy przewidują możliwość zaliczenia kar umownych po stronie kosztów uzyskania przychodu – przy spełnieniu przesłanek określonych w ustawach podatkowych.
Jeżeli strony umowy są przedsiębiorcami podlegającymi opodatkowaniu na zasadach określonych w Ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, to zgodnie z treścią art. 12 ust. 3 ustawy za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Przy czym, za moment uzyskania przychodu związanego z działalnością gospodarczą ustawa co do zasady przyjmuje dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Przepisy ustawy nie definiują jednak precyzyjnie wpływu dokonania potrącenia (zwanego popularnie kompensatą) na sposób rozliczania należności z tytułu kar umownych.
Na gruncie prawa cywilnego potrącenie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania poprzez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.
W sytuacji, gdy przedsiębiorca obciąża kontrahenta karą umowną (na podstawie noty obciążeniowej), dokonując jednocześnie kompensaty w księgach rachunkowych, kara umowna, którą został obciążony kontrahent – np. z tytułu opóźnienia w realizacji umowy, stanowi przychód w momencie potrącenia (tj. faktycznego otrzymania należności wynikającej z tytułu naliczenia kary, stosownie do regulacji art. 12 ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Potrącenie jest zatem formą regulowania zobowiązań, która skutkuje powstaniem przychodu podatkowego w wysokości potrąconego zobowiązania.
Aby szczegółowo omówić poruszone zagadnienia, skontaktuj się z AXELO. www.axelo.pl
Informacje zawarte w niniejszym artykule/komentarzu mają charakter skrótowy i informacyjny. Informacje te nie powinny zastępować szczegółowej analizy poruszanych w nim zagadnień, jak również stanowić podstawy podejmowania decyzji biznesowych lub jakichkolwiek innych czynności prawnych lub faktycznych.
