“Niech to wielkie święto sportu będzie zarazem wielkim świętem pokoju” – powiedział prezydent RP Andrzej Duda oficjalnie otwierając Igrzyska Europejskie Kraków-Małopolska 2023. Tradycyjnego zapalenia znicza dokonało troje polskich sportowców: Anita Włodarczyk, Janusz Pyciak-Peciak i Marcin Oleksy.
“Serdecznie pozdrawiam wszystkie reprezentacje przybyłe do Krakowa. Witam tysiące najlepszych sportowców z 48 krajów Europy. Ogromnie cieszymy się, że Polska jest gospodarzem 3. edycji Igrzysk Europejskich” – powiedział prezydent w czasie ceremonii otwarcia na Stadionie Miejskim im. Henryka Reymana w Krakowie.
Jak przyznał, to szczególna edycja tej imprezy, bo igrzyska po raz pierwszy goszczą w państwie Unii Europejskiej, a jednocześnie to największe w tym roku wydarzenie sportowe na świecie.
“Sport jest przestrzenią szlachetnej rywalizacji, międzyludzkiej solidarności i przyjaźni” – wskazał i nawiązując do ideałów olimpijskich ze starożytnej Grecji, które nakazują szanować wolność, pokój, ludzkie życie i godność każdego człowieka. Zaznaczył, że szczególnie serdecznie wita sportowców z Ukrainy, która “toczy heroiczną wojnę z rosyjską agresją”.
“Wasza obecność tutaj jest wyraźnym znakiem, że ideały olimpijskie są silniejsze niż zło i przemoc. Dziękuję, że jesteście” – powiedział Duda.
Życzył zawodnikom medali i rekordów, ale wyraził też nadzieję, że efektem Igrzysk będzie płynące z Polski przesłanie.
“Niech to wielkie święto sportu, rozpoczynające się dzisiaj w Krakowie, będzie zarazem wielkim świętem pokoju i europejskiej jedności” – podkreślił.
Przewodniczący Stowarzyszenia Europejskich Komitetów Olimpijskich (EOC) Spyros Capralos powiedział z kolei, że kontynentalna sportowa rodzina czekała na ten dzień cztery lata. Dodał, że w osiąganiu świetnych wyników pomocne będą wspaniałe warunki, jakie stworzono w Krakowie i Małopolsce.
“Dziękuję Polsko, dziękuję Kraków” – zakończył.
Kulminacyjnym momentem trwającej prawie trzy godziny ceremonii otwarcia było zapalenie znicza. Na ostatnich metrach pochodnie z Ogniem Pokoju, który 3 kwietnia prezydent Duda odebrał w Rzymie, a który przez ostatni miesiąc krążył po Polsce, nieśli wybitni byli i obecni polscy sportowcy: Zygmunt Smalcerz, Robert Korzeniowski, Maja Włoszczowska, Dawid Tomala i Marian Woronin.
Dzieła dokończyli natomiast trzykrotna mistrzyni olimpijska i rekordzistka świata w rzucie młotem Anita Włodarczyk, złoty medalista igrzysk w Montrealu w 1976 roku w pięcioboju nowoczesnym Janusz Pyciak-Peciak oraz ampfutbolista Marcin Oleksy, zwycięzca ostatniego plebiscytu FIFA na “Gola Roku”.
Znicz będzie płonął do 2 lipca, gdy zgaśnie podczas uroczystości zamknięcia igrzysk.
Ceremonia na stadionie Wisły rozpoczęła się od odliczania połączonego z efektami pirotechnicznymi. W powietrze uniosły się ogromne balony ustawione na środku stadionu, na których były wizerunki sportowców przedstawiających dyscypliny z programu igrzysk. Rozległ się powszechnie znany Hejnał Mariacki, którego tradycja, jak głosi legenda, sięga najazdu tatarskiego z 1240 roku.
Potem nastąpiło przekazanie flagi narodowej i wciągnięcie jej na maszt przy dźwiękach “Mazurka Dąbrowskiego” i asyście honorowej Wojska Polskiego.
W widowisku artystyczno-muzycznym nie zabrakło nawiązań do najważniejszych momentów w historii Polski. Była m.in. legenda o Lechu, Czechu i Rusie oraz koronacja Bolesława Chrobrego, które obrazowały powstania państwa polskiego, legenda o Lajkoniku i uczta u Wierzynka, symbolizująca rozkwit Polski. Pokazano założenie Akademii Krakowskiej, zatroskanego o losy kraju wobec utraty niepodległości Stańczyka, a później ojców niepodległej Polski, z Józefem Piłsudskim i Ignacym Paderewskim na czele.
Kolejna część uroczystości nosiła tytuł “Słynni Polacy”. Leszek Możdzer przy fortepianie przy pomocy tancerzy Art Collor Ballet zobrazował osobę Fryderyka Chopina, za Wisławę Szymborską przemówił fragment jej wiersza “Nic dwa razy się nie zdarza”, byli też przedstawieni Stanisław Wyspiański, Maria Skłodowska-Curie, Henryk Arctowski, Mikołaj Kopernik oraz Jan Paweł II, którego zaprezentować pomogły m.in. puszczone z głośników słowa homilii wygłoszonej na krakowskich Błoniach w 1979 roku: “Musicie być mocni mocą miłości, która jest potężniejsza niż śmierć, musicie być mocni miłością, która we wszystkim pokłada nadzieję, wszystko przetrzyma, tej miłości, która nigdy nie ustaje”.
Natomiast w “Polskiej Drużynie Wszechczasów” – kolejnej odsłonie widowiska – przypomniano postaci: pierwszej polskiej złotej medalistki olimpijskiej Haliny Konopackiej, biegacza Janusza Kusocińskiego, najbardziej utytułowanej polskiej sportsmenki Ireny Szewińskiej, siedmiokrotnej medalistki igrzysk, biegaczki narciarskiej Justyny Kowalczyk, kierowcy wyścigowego i rajdowego Roberta Kubicy, kolejnych przedstawicieli “królowej sportu” Anity Włodarczyk i Roberta Korzeniowskiego, skoczka narciarskiego Adama Małysza i wreszcie piłkarza Roberta Lewandowskiego oraz tenisistki Igi Świątek.
O muzyczne rytmy zatroszczyli się m.in. Zakopower, Golec uOrkiestra, Krzysztof Cugowski, Muniek Staszczyk czy artyści młodego pokolenia: Kamil Bednarek, Tribbs, Roxie Węgiel, a także ukraiński zespół hiphopowy Kalush.
Potem rozpoczął się jeden z najbardziej wyczekiwanych punktów programu – parada wszystkich reprezentacji biorących udział w igrzyskach. Zgodnie z tradycją jako pierwsi maszerowali sportowcy Grecji, a potem w porządku alfabetycznym przedstawiciele kolejnych państw. Wyjątkowo gorąco przywitano reprezentantów Ukrainy. Na końcu pojawiła się najliczniejsza polska ekipa.
Przy hymnie imprezy, czyli “Pieśni Pokoju” – odegranym przez orkiestrę Filharmonii Lwowskiej, a wykonanym przez Andrzeja Lamperta – na stadionie pojawiła się flaga stowarzyszenia EOC, która niedługo później została wciągnięta na maszt.
Wcześniej w imieniu sportowców tradycyjne ślubowanie złożyli koszykarz 3×3 Przemysław Zamojski i kajakarka górska Klaudia Zwolińska. W imieniu trenerów i sędziów dokonali tego, odpowiednio, Jakub Chojnowski i Agnieszka Drabik.
W zawodach wystąpi ponad 7000 sportowców z 48 krajów plus reprezentacja uchodźców, w tym 370-osobowa polska ekipa. Będą oni walczyć w 29 dyscyplinach o 253 komplety medali. Rywalizacja w 12 będzie się jednocześnie toczyć o tytuły mistrzów Europy, a łącznie w 19 stawką będą też kwalifikacje do przyszłorocznych igrzysk olimpijskich w Paryżu. Siedem dyscyplin ma status programowych.
Miastem-gospodarzem igrzysk będzie Kraków. Ponadto zawody zagoszczą w Krynicy-Zdroju, Krzeszowicach, Myślenicach, Nowym Sączu, Nowym Targu, Oświęcimiu, Tarnowie i Zakopanem, a także w Bielsku-Białej i Chorzowie oraz w Rzeszowie i we Wrocławiu.
W poprzednich dwóch edycjach Igrzysk Europejskich Polacy wywalczyli 34 medale. W 2015 roku w Baku – 20, w tym dwa złote, a cztery lata później w Mińsku – 14, z czego trzy złote.
