Dobrowolne umorzenie udziałów nabytych przez Spółkę od wspólnika bez wynagrodzenia – ze względu na konieczność przeprowadzenia dodatkowych czynności, które wcześniej nie były planowane – nie spowoduje po stronie Spółki przychodu w rozumieniu ustawy o CIT. Umorzenie udziałów nie zostało wprost wymienione w art. 12 ust. 1 ustawy o CIT jako zdarzenie, z którym wiąże się powstanie przychodu po stronie podmiotu umarzającego udziały. Mając na uwadze powyższe, czynność ta pozostanie neutralna podatkowo.
Komentarz AXELO (radca prawny Rafał Rajchel)
Dość częstą praktyką gospodarczą w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością jest umorzenie udziałów. Cele umorzenia udziałów mogą być różne, np. wyrównanie straty bilansowej, kształtowanie struktury udziałowej spółki czy dopasowanie wysokości kapitału zakładowego do zamortyzowanego majątku. Umorzenie udziałów może też być swoistą sankcją za naruszenie ustalonych zasad pomiędzy wspólnikami, a także formą zapobiegania niechcianym zmianom osobowym w spółce.
Umorzenie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością regulują przepisy ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tj. Dz.U. 2017 poz. 1577) – dalej jako KSH. Zgodnie z art. 199 § 1 KSH, udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy jej umowa tak stanowi. Umorzenie udziału może nastąpić za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe), przy czym przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki. Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział (art. 199 § 2 KSH). Stosownie zaś do art. 199 § 3 KSH, za zgodą wspólnika umorzenie udziału może jednak nastąpić bez wynagrodzenia.
W świetle powyższych przepisów należy stwierdzić, że dla dokonania dobrowolnego umorzenia udziałów przez spółkę konieczne jest ich nabycie od wspólnika. Z kolei kwestia wynagrodzenia dla wspólnika za zbywane w celu umorzenia udziału, pozostawiona została całkowicie swobodzie stron. W tym zakresie możliwa jest więc konstrukcja, że za zbywane udziały w celu umorzenia wspólnik nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia (co wymaga jednak jego zgody).
W związku z powyższym pojawia się pytanie, czy dobrowolne umorzenie udziałów nabytych przez Spółkę od wspólnika bez wynagrodzenia nie spowoduje po stronie Spółki przychodu w rozumieniu ustawy o CIT ?
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności:
– otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe,
– wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze (…),
– wartość, z zastrzeżeniem ust. 4 pkt 8, umorzonych lub przedawnionych zobowiązań (…).
Jak słusznie wskazuje Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w powyższej interpretacji podatkowej „Niezależnie od faktu, że określony w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, katalog przypadków powodujących powstanie przychodu nie jest wyczerpujący, umorzenie przez spółkę kapitałową własnych udziałów bez wynagrodzenia nie powoduje powstania przychodu w tej spółce. Spółka bowiem, w sensie ekonomicznym, nic nie uzyska i nie nastąpi po jej stronie żadne przysporzenie majątkowe. Nie nastąpi także umorzenie jej zobowiązań wobec wspólników, gdyż nabycie lub objęcie przez wspólnika udziału w spółce kapitałowej nie powoduje powstania po stronie spółki żadnego zobowiązania finansowego wobec tego wspólnika. Tym samym, umorzenia udziałów nie można utożsamiać ze stanowiącym przychód umorzeniem zobowiązań, o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ponadto, nie została spełniona żadna z przesłanek zawartych w art. 12 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, gdyż w odniesieniu do przedstawionego zdarzenia nie można stwierdzić, że doszło do otrzymania świadczenia”.
W konsekwencji należy stwierdzić, że dobrowolne umorzenie udziałów nabytych przez Spółkę od wspólnika bez wynagrodzenia nie spowoduje po stronie Spółki przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Powyższa interpretacja wpisuje się w aktualną linię orzecznictwa organów podatkowych w tej materii.
Aby szczegółowo omówić poruszone zagadnienia, skontaktuj się z AXELO. www.axelo.pl
Informacje zawarte w niniejszym artykule/komentarzu mają charakter skrótowy i informacyjny. Informacje te nie powinny zastępować szczegółowej analizy poruszanych w nim zagadnień, jak również stanowić podstawy podejmowania decyzji biznesowych lub jakichkolwiek innych czynności prawnych lub faktycznych.
