Kary umowne z tytułu opóźnienia w realizacji umów zawartych z kontrahentami mogą stanowić koszt podatkowy. Nie mogą one jednak wynikać z jakichkolwiek przyczyn. Do kosztów uzyskania przychodów nie można zaliczyć kar umownych, związanych z wadami towarów, usług lub zwłoką w usuwaniu tych wad, ponieważ wiążą się one z nienależytym wykonaniem zobowiązań. Kara umowna może stanowić koszt uzyskania przychodu, jeśli wykaże się, że wypełniając warunki umowy, dochowano należytej staranności, a w szczególności swoim działaniem lub też zaniechaniem nie przyczyniono się do powstania opóźnień.
Interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 30 stycznia 2017 r., znak: 2461-IBPB-1-1.4510.373.2016.1.BK.
Komentarz AXELO (radca prawny Edyta Rajchel)
W analizowanej sprawie Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach odniósł się do sytuacji, w której w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wnioskodawca dostarcza do kontrahentów wyprodukowane towary. Umowy z kontrahentami zawierają zaś klauzule kary umownej z tytułu zwłoki w dostawie towaru. Jak wskazuje Wnioskodawca, wystąpienie obowiązku zapłaty opisanych kar umownych nie musi być przez spółkę zawinione, może także nastąpić z przyczyn od niej niezależnych.
Komentowana interpretacja indywidualna dotyka istotnego zagadnienia praktycznego, a mianowicie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu kwoty kary umownej naliczonej przez kontrahenta w związku ze zwłoką (opóźnieniem) w realizacji niepieniężnych zobowiązań kontraktowych, np. w dostawie towarów.
Dopuszczalność zaliczenia danego wydatku do kosztu uzyskania przychodu w ujęciu podatkowym uzależniona jest od kumulatywnego spełnienia tzw. przesłanek pozytywnych, wskazanych w art. 15 ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej jako updop) z jednoczesnym niezaistnieniem żadnej z tzw. przesłanek negatywnych wyrażonych w art. 16 ust. 1 updop.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 updop, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.
W kontekście kar umownych istotnego znaczenia nabiera regulacja art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, która stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodu kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów, albo wykonanych robót i usług.
Wykładnia literalna w/w przepisu prowadzi do wniosku, że nie jest możliwe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów kar umownych, związanych ogólnie rzecz ujmując z wadami dostarczanych towarów lub świadczonych usług, bądź zwłoką w usuwaniu tych wad (dostarczeniu towaru wolnego od wad). Rzeczony przepis nie odnosi się, a więc nie obejmuje swą dyspozycją przypadku naliczenia kar umownych za zwłokę (opóźnienie) w dostawie towaru względem uzgodnionych przez strony terminów dostaw.
Niemniej jednak, bezkrytyczne udzielenie generalnej odpowiedzi twierdzącej na pytanie o dopuszczalność i prawidłowość zaliczenia wydatku w postaci kary umownej za zwłokę (opóźnienie) w dostawie towaru nie jest możliwe. Zależy bowiem od okoliczności danego przypadku. Jak to zostało już zasygnalizowane powyżej, warunkiem zaliczenia wydatku do kosztu podatkowego jest każdorazowo wykazanie przez podatnika, że poniesiony wydatek jest związany z uzyskaniem przychodu, bądź z zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodu.
Dokonując analizy i weryfikacji stanowiska przedstawionego przez Wnioskodawcę Organ interpretacyjny dokonał rozróżnienia. Otóż, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach wskazał, że kluczowe dla podatkowej kwalifikacji wydatku jest ustalenie przyczyn opóźnienia w dostawie i wpływu (udziału) podatnika na to opóźnieniem. Istotne jest zatem ustalenie zawinienia, zbadanie możliwości przypisania podatnikowi zaniedbań, czy braku należytej staranności w wykonaniu zobowiązania umownego.
Organ interpretacyjny uznał na gruncie przedmiotowej sprawy, że możliwe jest co do zasady zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków z tytułu kar umownych za opóźnienie w dostawach towarów, o ile to opóźnienie powstało z przyczyn niezależnych od podatnika, co podatnik jest w stanie wykazać. Istotna jest zatem przyczyna opóźnienia w dostawie towarów i wpływ zachowania podatnika na powstanie tego opóźnienia.
Aby szczegółowo omówić poruszone zagadnienia, skontaktuj się z AXELO. www.axelo.pl
Informacje zawarte w niniejszym artykule/komentarzu mają charakter skrótowy i informacyjny. Informacje te nie powinny zastępować szczegółowej analizy poruszanych w nim zagadnień, jak również stanowić podstawy podejmowania decyzji biznesowych lub jakichkolwiek innych czynności prawnych lub faktycznych.
