Warto wybrać się do Iwonicza-Zdroju w Beskidzie Niskim, skąd wyznaczoną trasą, około 5 km w jedną stronę, można powędrować do wsi Bałucianka, gdzie stoi cerkiew greckokatolicka pw. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy. Po drodze mijamy Przymiarki na wysokości 640 m n.p.m., skąd rozpościera się piękny widok na okolicę.
Obecnie w cerkwi jest filialny kościół rzymskokatolicki pw. Zaśnięcia Matki Bożej. Sama wieś pochodzi z 1470 roku, ale jej rozkwit nastąpił w XIX wieku, gdy właścicielem dóbr była rodzina Potockich. Anna Potocka stworzyła w Bałuciance “szkołę” stolarstwa i rzeźbiarstwa, które uprawiają i dzisiaj mieszkańcy wsi. Przed wojną ich prace, podobnie jak rzeźbiarzy z sąsiedniej, nieistniejącej już dziś wsi Wólka, chętnie kupowali kuracjusze przybywający do Rymanowa i Iwonicza, ale i dzisiaj chętnych na prace ludowych rzeźbiarzy nie brakuje.
Cerkiew greckokatolicka w Bułaciance
Cerkiew wybudowana w Bałuciance to dawna cerkiew greckokatolicka. Pochodzi prawdopodobnie z XVII wieku. W dokumentach opisujących wizytację dziekana w 1761 roku znajdują się zapisy, że była to cerkiew bardzo uboga. Z zapisów z XVIII wynika, iż korzystali z niej grekokatolicy, oraz mieszkający we wsi rzymscy katolicy.
W XIX wieku przeszła gruntowne remonty. Jeden w 1820 roku, drugi w 1899. Od 1946 roku cerkiew służyła jako rzymskokatolicki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Po wybudowaniu we wsi nowego kościoła została opuszczona i niszczała. W 2009 roku rozpoczęto remont świątyni, który zainicjował Stanisław Kryciński. W czasie prac, które trwały do 2013 roku, wykopano fundamenty, wykonano kamienną podmurówkę, wymienione zostały zniszczone elementy konstrukcyjne wieży i nawy oraz podłogi.
Cerkiew jest trójdzielna, zrębowa, orientowana, drewniana, pionowo oszalowana deskami. Sanktuarium i nawa kryte są łamanymi dachami czterospadowymi z pseudolatarniami, oraz małymi makowicami. Dachy kryte, a ściany wieży obite gontem. Wewnątrz w nawie i sanktuarium wykonano wielopolowe sklepienia zrębowe, ośmioboczne ze zrębowymi łącznikami. W nawie zachował się częściowo gzyms zdobiony rzeźbionym ornamentem.
Fot. Archiwum BiznesiStyl.pl
Obok świątyni znajduje się parawanowa dzwonnica w której kiedyś znajdowały się trzy dzwony. Jeden został wywieziony przez Niemców, drugi zabrali wyjeżdżający Łemkowie, trzeci zaginął.
Część z ikon z cerkwi w Bałuciance znajduje się w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku, w tym ikona Złożenie do grobu z 1743 roku, oraz przedstawienie św. Kosmy i Damiana z XVII wieku. Również w tym muzeum można zobaczyć bardzo cenne carskie wrota datowane na XV wiek.
Na zachód od cerkwi jest maleńki cmentarz. Znajdują się tutaj kamienne krzyże, prawdopodobnie wykonane przez miejscowych kamieniarzy. Najstarszy datowany nagrobek pochodzi z 1884 roku.
Po drodze z Iwonicza-Zdroju do Bułacianki mijamy grzbiet Przymiarek. Rozpościera się stąd piękny widok na okolice: od Cergowej, poprzez Piotrusia, Przełęcz Szklarską, Kamień do masywu Jawornika. Grzbietem Przymiarek przebiega zielony szlak z Rymanowa do Iwonicza. Za grzbietem Przymiarek znajduje się niewielka dolina, jest to miejsce po nieistniejącej wsi Wólka.
Pisząc tekst korzystałam z opisów umieszczonych na tablicach Szlaku Architektury Drewnianej.
.jpg)
