1 września nowy rok szkolny 2014/2015 rozpoczęło ponad 4,76 mln uczniów i 668 tys. nauczycieli. Już zdążyliśmy się przyzwyczaić, że co roku czeka ich wiele zmian. Nie inaczej będzie w tym roku: m.in. obowiązek szkolny dla sześciolatków, darmowy „Nasz elementarz", sprawdzian dla szóstoklasistów i matura przeprowadzane według nowych zasad, ułatwienia w dostępie do lekcji etyki.
Po raz pierwszy z siedmiolatkami do pierwszych klas szkół podstawowych idzie obowiązkowo grupa dzieci sześcioletnich. Zgodnie z ustawą o systemie oświaty, w tym roku obowiązek szkolny obejmie wszystkie dzieci urodzone w okresie 1 stycznia – 30 czerwca 2008 r. W pierwszej klasie rozpocznie więc naukę de facto półtora rocznika: cały rocznik 7-latków i pół rocznika 6-latków. Dzieci urodzone w drugiej połowie 2008 r., czyli od 1 lipca do 31 grudnia, pójdą obowiązkowo do szkoły dopiero za rok – we wrześniu 2015 r., wraz z wszystkimi dziećmi sześcioletnimi urodzonymi w 2009 r.
Z szacunków MEN wynika, że w pierwszych klasach w tym roku będzie 550 tys. uczniów, w tym 197 tys. sześciolatków. Prawie wszystkie otrzymają bezpłatnie rządowy „Nasz elementarz". Książkę przygotowaną na zlecenie resortu edukacji zamówiło 97 proc. wszystkich szkół podstawowych w całej Polsce, w tym ponad 99 proc. szkół publicznych. Książki te staną się własnością szkoły, mają służyć co najmniej trzem rocznikom.
Dodatkowo na każdego ucznia pierwszej klasy z budżetu państwa zostanie przeznaczona dotacja na zakup podręcznika do języka obcego (do wysokości 25 zł na ucznia) oraz na zakup materiałów ćwiczeniowych (do 50 zł). Dotacja nie uwzględnia środków na zakup podręcznika lub ćwiczeń do religii, gdyż nauka tego przedmiotu nie jest obowiązkowa.
Wprowadzenie w tym roku „Naszego elementarza" dla pierwszaków to początek zmian na rynku podręczników. Od września 2015 r. w bezpłatne podręczniki, będące własnością szkół, wyposażane będą kolejne roczniki uczniów szkół podstawowych i gimnazjów.
W ustawie o systemie oświaty zapisano także, że od tego roku klasy pierwsze (a w latach następnych także drugie i trzecie) szkół podstawowych nie będą mogły liczyć więcej niż 25 uczniów. Dzieci do poszczególnych klas mają być dobierane według wieku, począwszy od najmłodszych.
Zmienione będą też przepisy dotyczące organizacji zajęć świetlicowych – szkoły będą musiały organizować takie zajęcia, jeśli będą wnioskować o to rodzice. W świetlicach pod opieką jednego nauczyciela nie będzie mogło być też więcej niż 25 uczniów.
Z myślą o uczniach klas I-III stworzono też samorządom możliwość zatrudniania tzw. asystentów nauczyciela. Zadaniem tych osób będzie wspieranie nauczyciela prowadzącego zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze w tych klasach.
Zmiany, które wchodzą w życie z początkiem roku szkolnego 2014/2015 dotyczą nie tylko najmłodszych uczniów. Wiosną 2015 po raz pierwszy w nowej formule przeprowadzony zostanie sprawdzian dla szóstoklasistów. Nowe zasady obowiązywać będą także na maturze. Uczniowie, którzy będą zdawać te egzaminy, są pierwszymi rocznikami, które w szkole podstawowej i w szkole ponadgimnazjalnej uczą się zgodnie z nową podstawą programową kształcenia ogólnego.
Dotychczasowy ponad przedmiotowy sprawdzian (oceniający opanowanie przez uczniów umiejętności: czytania, pisania, rozumowania, korzystania z informacji i wykorzystywania wiedzy w praktyce) zastąpiony zostanie egzaminem składającym się z dwóch części. Pierwsza z nich sprawdzać będzie wiadomości i umiejętności z języka polskiego i z matematyki, w tym wykorzystywanie wiadomości i umiejętności z tych przedmiotów w zadaniach osadzonych w kontekście historycznym lub przyrodniczym. Po części pierwszej i przerwie szóstoklasista przystąpi do drugiej części egzaminu – testu z języka obcego. Zgodnie z nową podstawą programową, wszyscy uczniowie już od pierwszej klasy obowiązkowo uczą się języka obcego. Do wyboru jest sześć języków: angielski, francuski, hiszpański, niemiecki, rosyjski, włoski.
Jeśli chodzi o maturę, to wiosną 2015 r. abiturienci będą musieli zdać – tak jak dotąd – trzy obowiązkowe pisemne egzaminy maturalne: z języka polskiego, z języka obcego i z matematyki. Zmieniona jednak zostanie formuła zadań i tematów maturalnych – większy nacisk zostanie położony na sprawdzanie umiejętności złożonych, operowanie wiedzą, myślenie naukowe, samodzielność i twórcze działanie.
Nowością będzie dodatkowy, co najmniej jeden obowiązkowy pisemny egzamin z grupy tak tzw. przedmiotów do wyboru (będzie przeprowadzany tylko na jednym poziomie, odpowiadającym obecnemu rozszerzonemu). Dotychczas abiturient mógł poprzestać tylko na języku polskim, języku obcym i matematyce.
Maturzyści będą musieli – tak jak dotąd – przystąpić do dwóch egzaminów ustnych: z języka polskiego i języka obcego, przy czym egzamin z języka polskiego będzie miał zmienioną formułę; odejdzie się od przedstawiania przygotowywanych wcześniej przez uczniów prezentacji. Zamiast tego zdający będzie losował zadanie przygotowane przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Będzie ono dotyczyć fragmentu tekstu literackiego, popularno-naukowego lub reprodukcji.
Z nowym rokiem szkolnym 2014/2015 wejdą też w życie ułatwienia w dostępie do lekcji etyki. Rodzice będą składać pisemne oświadczenia, czy dziecko będzie chodzić na religię, etykę, czy na oba przedmioty jednocześnie. By szkoła miała obowiązek zorganizowania lekcji etyki, nadal będzie koniecznych siedmiu uczniów chcących uczęszczać na takie zajęcia. Jednak by gmina musiała zorganizować grupę międzyszkolną, wystarczy jeden chętny. Dotąd musiało być co najmniej trzech uczniów.
Od 1 września 2014 r. wchodzą też w życie ułatwienia w dostępie dla przedszkolaków do nauki języków obcych – jeśli tak zdecyduje dyrektor danej placówki, dzieci będą mogły uczyć się ich w ramach realizacji podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Za rok – od września 2015 r. – bezpłatna obowiązkowa języka obcego w przedszkolach obejmie wszystkie pięciolatki.
