W czwartek Rzeszów zaprezentował swoją ofertę kulturalną przed niezależnymi ekspertami. W skład komisji wchodziło 10 osób wyznaczonych przez Parlament Europejski, Radę UE, Komisję Europejską i Komitet Regionów, a także dwóch specjalistów wyznaczonych przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Po przesłuchaniu reprezentacji wszystkich 12 miast komisja uzgodniła krótką listę miast wybranych do etapu selekcji finałowej, zaplanowanej wstępnie na połowę 2024 r. W piątek, 27 października w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłoszono listę finałów miast. Przedstawiła ją przewodnicząca Panelu Ekspertów Suvi Innilä, należąca do Zespołu ds. Selekcji i Monitorowania Europejskich Stolic Kultury przy Komisji Europejskiej, ale Rzeszów się na niej nie znalazł. Więcej szczęścia miały: Lublin, Katowice, Bielsko-Biała i Kołobrzeg.
Tytuł „Europejska Stolica Kultury” został ustanowiony przez Unię Europejską w 1985 roku. Celem jest ochrona i promocja bogactwa i różnorodności kultur w Europie oraz “podkreślanie ich cech wspólnych, przy jednoczesnym zwiększaniu poczucia przynależności obywateli do wspólnej przestrzeni kulturowej”. Inicjatywa ta ma zachęcać do wzajemnego zrozumienia i dialogu międzykulturowego, a także do „wyeksponowania wspólnego dziedzictwa kulturowego”. Miasto, które zostaje Europejską Stolicą Kultury, przez rok realizuje specjalny program kulturalny, korzysta też z inwestycji, które mają przyczynić się do jego rewitalizacji i wspomóc jego rozwój.
Tytuł Europejskiej Stolicy Kultury jest przyznawany dwóm lub trzem miastom z państw UE, Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Europejskiego Obszaru Wolnego Handlu oraz państwom kandydującym (lub potencjalnym kandydatom). Dotychczas dwa polskie miasta zostały wyróżnione tym tytułem: Kraków w 2000 roku i Wrocław w 2016 roku. Zwycięskie miasto otrzymuje także nagrodę im. Meliny Mercouri. Obecnie to 1,5 miliona euro. Po raz kolejny Polska może zgłosić swoje miasto (wraz ze Szwecją) w 2029 roku.
W tym roku 12 polskich miast zadeklarowało przystąpienie do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029: Bielsko – Biała, Bydgoszcz, Jastrzębie – Zdrój, Katowice, Kielce, Kołobrzeg, Lublin, Opole, Płock, Pszczyna, Toruń i Rzeszów.
Przed czwartkową prezentacją, Konrad Fijołek, prezydent Rzeszowa, tak mówił o naszym udziale w rywalizacji o ten zaszczytny tytuł:
-Rozwój życia kulturalnego w Rzeszowie to od początku kadencji jeden z moich priorytetów. Udział w konkursie otworzył nam drogę do przemyślenia i zrewidowania roli kultury w naszym mieście. I tą drogą będziemy dalej szli. Kultura powinna być katalizatorem rewitalizacji miasta – twierdził.
Kultura ma nie tylko uatrakcyjnić życie w mieście, poprawić jakość życia mieszkańców Rzeszowa. Ma przeobrazić miasto i zagospodarować miejsca dotąd niewykorzystane lub wykorzystywane inaczej na potrzeby kultury i sztuki.
Po piątkowej porażce, prezydent Fijołek zapowiedział, że będą kontynuowane wszystkie zaplanowane działania kulturalne.
– Przygotowania aplikacji do tytułu Europejskiej Stolicy Kultury wiele zmieniły w naszym mieście. Zrobiliśmy badania rozwoju publiczności, mamy strategię rozwoju kultury, wiemy czego oczekuje świat kultury i mieszkańcy. Cieszymy się, że tymi staraniami daliśmy wyraźny sygnał do mieszkańców że kultura jest jednym ze strategicznych filarów dla miasta. Idziemy dalej! – skomentował wyniki konkursu prezydent Fijołek.
