„Pamięć niezatopiona” to nowy malarski projekt Barbary Hubert, który obejmuje serię ośmiu obrazów inspirowanych wizerunkami miejscowości, które niegdyś istniały, a aktualnie znajdują się pod wodą Jeziora Solińskiego.
Zbiornik powstał w dolinie ujścia rzeki Solinki do Sanu. Budowę zapory ukończono w 1968 roku, a spiętrzająca się woda bezpowrotnie ukryła pod powierzchnią kilka wsi – przede wszystkim Solinę, Horodek, Sokole, Teleśnicę Sannę, Chrewt i dużą część Wołkowyi. Mieszkańców wysiedlono, część budowli rozebrano, a resztę zalała woda. Pamięć o tych miejscach przetrwała na archiwalnych zdjęciach, a także przypomina o sobie w postaci wypływających przedmiotów, czasem nawet czaszek z zalanych cmentarzy. Zdziczałe drzewa owocowe, które niespodziewanie rosną na brzegach lub bezpośrednio wyzierają z wody, nasuwają wspomnienie dawnych osad.
Projekt „Pamięć niezatopiona” ma przypomnieć o niełatwej historii wysiedlonych mieszkańców. Przywołać i unaocznić fakt istnienia kilku wsi, które na skutek powstania zbiornika zniknęły bezpowrotnie.
Cykl jest intrygujący. Artystka w nowy sposób przetwarza krajobrazy znad jeziora, w którym od lat znajduje inspiracje dla swojej twórczości. Tym razem po raz pierwszy zagląda w głębię. Szuka w niej minionego świata.
– Przywiązanie do Jeziora Solińskiego kształtuje moją wypowiedź twórczą. Czuję się niemal “wtopiona” w ten pejzaż, jakbym sama stanowiła jego nieodzowny element. W otoczeniu gór, nad brzegiem jeziora odczuwam jedność z otaczającym nas światem. Fragmenty krajobrazu, drzewa, woda i skały powracają w moich obrazach w różnej formie. Dotychczas oddawałam to, co było mi znane, jednak tym razem intuicja twórcza prowadzi mnie ku temu, co zakryte, niemal zapomniane — zatopione — przyznała artystka w jednym z wywiadów.
Wernisaż malarstwa Barbary Hubert w Galerii Sztuki Współczesnej Pastuła połączony zostanie z wieczorem autorskim Marka Pękali, poety i prozaika urodzonego w 1949 roku, przez wiele lat publicysty rzeszowskich „Nowin”, a swego czasu także kierownika literackiego Estrady Rzeszowskiej czy Teatru Lalki i Aktora „Kacperek”. Wcześniej: niepokorny współtwórca studenckich kabaretów: „Śmy Ością Rodu” i „Jajo” oraz studenckiej gazety, aktor z gitarą, laureat XIII Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie; „pan od polskiego” w rzeszowskiej podstawówce.
Współzałożyciel i redaktor niezależnego tygodnika „San”, członek Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. Opublikował m.in.: „Życiowy obowiązek” (wiersze), Wydawnictwo Literackie, 1977; „Szare zdrowie jutra” (wiersze), KAW, 1979; „To nic, to wszystko” (wiersze), Gdzie Indziej,1992; „Kartki rzeszowskie i błękitne”, (wiersze i krótkie prozy), Towarzystwo Literackie im. S. Piętaka, 1998; „O Boże, znowu goście!” (komedia); WFW, 2013.
W 2022 roku w Kolekcji Literackiej warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich ukazał się tomik jego poezji pt. „Nieśpiewy historyczne”. Zawiera wiersze z prasy nielegalnej odrzucone lub zredukowane przez cenzurę – w wersji oryginalnej – oraz niepublikowane z lat 1972-2020. W latach 70. XX wieku Marek Pękala był najczęściej cenzurowanym literatem w Rzeszowie. Cenzura uparcie wycofywała z druku, czy z czytania w rozgłośniach jego utwory. W listopadzie 1974 roku usunęła z „Magazynu Literackiego”, który miał być wyemitowany w Radiu Rzeszów, trzy wiersze, podając następujące uzasadnienie: „Wiersze te z pomocą poetyckich środków wyrazu w zakamuflowanej formie poddawały generalnej krytyce niektóre zjawiska naszej rzeczywistości”.
Niepokornych wierszy będzie można posłuchać, a z Autorem porozmawiać, właśnie w Porębach Kupieńskich (adres: Kupno 492). Warto też zajrzeć na internetowy blog Marka Pękali – Terra Marucha, by poczytać, jak niegdyś i dziś komentuje rzeczywistość.
Spotkanie i wernisaż: sobota, 14 października, godz. 16.00. Galeria Sztuki Współczesnej Pastuła.
