Rozkwitające kwiaty i drzewa zachowały się na starych zdjęciach ogrodów posesji Januszów przy ulicach Poniatowskiego, a później Jagiellońskiej. To dawny rejon Podzamcza, na którym znajdowały się stajnie Lubomirskich – właścicieli Rzeszowa w XVIII w. Graniczyły one z dawnym folwarkiem oraz zasypanym po wojnie Jeziorem Bernardyńskim.
Helena i Tadeusz Staniszowie na tarasie willi Fryderyka Janusza przy ul. Jagiellońskiej. Po prawej stronie widoczny fragment kamienicy nr 26 przy ul. Jagiellońskiej, w oddali – Zamek Lubomirskich. Ok. połowy lat 30. XX w., fot. Rodzina Edwarda Janusza
Tereny podworskie zostały rozparcelowane. Wytyczono wtedy przebieg ulic: Poniatowskiego, Hoffmanowej i Jagiellońskiej. Kilka z tych działek kupiła Leopoldyna Januszowa, aby zbudować dom dla czwórki dzieci: Doroty, Fryderyka, Marii i Heleny. Kamienica powstała w latach 1912-14. Otoczona była dużym ogrodem, ciągnącym się aż do widocznej na zdjęciu szkoły przy ul. Hoffmanowej. Szkoła istnieje do dziś. Większość zachowanych zdjęć pochodzi z ogrodu tej posesji. Obecnie na miejscu kamienicy stoi budynek przychodni u zbiegu ulic Jagiellońskiej i Poniatowskiego.
Najlepszym przykładem rzeszowskiego modernizmu jest willa rodziny Janusza, położona niegdyś w ogrodzie – dziś na banalnym, ogromnym parkingu. Zbudowana została w latach 1932 – 1934 dla Fryderyka Janusza (obecnie to siedziba Estrady Rzeszowskiej). Willa została wzniesiona w latach poprzedzających boom budowlany spowodowany wznoszeniem zakładów Centralnego Okręgu Przemysłowego.
Budynek jest dobrym przykładem architektury luksusowej, a więc projektowanej „na miarę”, dla konkretnego użytkownika, przy wykorzystaniu trwałych i kosztownych materiałów – szczególnie przy wykańczaniu wnętrz. W tym kontekście warto zwrócić uwagę na cokół budynku wyłożony łamanym piaskowcem – ewenement w ówczesnej architekturze mieszkaniowej Rzeszowa. Willa jest dziełem Franciszka Stążkiewicza z Rzeszowa – nie architekta, lecz technika budowlanego.
Opisy zdjęć: Paulina Koń GFMRz.
.jpg)
