W czwartek w Filharmonii Podkarpackiej Rzeszów obchodził swoje 670. urodziny po raz pierwszy wykorzystując motyw chabra, bardzo popularnego w kulturze Rzeszowa na przełomie XIX i XX wieku, który ma szanse powrócić do symboliki miasta. Kilka miesięcy temu opowiastkę o chabrze napisała znana rzeszowska poetka i anglistka, Krystyna Lenkowska.
Niekiedy najtrudniej dostrzec „prawdziwe złoto”, w tym co piękne i proste, a tak oczywiste, na wyciągnięcie ręki, że aż zapomniane. Stąd przewrotna nieco opowiastka dla dzieci i nie tylko „Jak to z chabrem rzeszowskim było”, którą Krystyna Lenkowska napisała specjalnie z okazji przedsięwzięcia „Chaber Rzeszowski”. Wspólny projekt Basi Olearki, projektantki mody; Agnieszki Buk, germanistki i Beaty Kuman, historyczki sztuki, jest współczesnym odczytaniem dziejów Rzeszowa i przypomnieniem motywu chabra, który był elementem haftu zdobiącego strój rzeszowski. Wdzięczny bławatek jest idealny, by stać się współczesnym motywem Rzeszowa wywodzącym się z przedwojennej historii miasta.
I rzeczywiście, w trakcie Gali z okazji 670. rocznicy Lokacji Miasta Rzeszowa chabrowe akcenty widać było wszędzie, na scenie, w multimedialnej oprawie, a co najważniejsze w męskiej i damskiej garderobie. Bławatek został świetnie uwspółcześniony w nowym logo zaprojektowanym przez Annę Mazur z Estrady Rzeszowskiej.
Doskonale znana opowieść Marii Konopnickiej “Jak to ze lnem było” stała się też inspiracją dla Krystyny Lenkowskiej, która snuje własną opowieść o rzeszowskim chabrze. Bo przecież ten udokumentowany w strojach ludowych z okolic Rzeszowa, jest częścią wspomnień wielu rzeszowian.
– Symbol chabra wspaniale wpisuje się w nasze miasto i warto go wykorzystać, by reklamować Rzeszów. Pamiętam z dzieciństwa chabry rosnące jeszcze w centrum miasta, które tak szybko zaczęło się rozrastać, że chabry zniknęły z miejskiego pejzażu. Teraz znów powracają na łąkach kwietnych w Rzeszowie – przypomina Krystyna Lenkowska.
Jak przyznaje poetka, popularny bławatek towarzyszył jej całe dzieciństwo. – Dla moich dziadków, którzy mieszkali pod Łańcutem i gdzie jeździłam na wakacje, to był chwast. Dla mnie najpiękniejszy kwiat. Ładniejszy niż kąkole, czy maki w zbożu. Nie wyobrażam sobie dzieciństwa bez tych kwiatów. Chabry tak piękne, ulotne, delikatne jak płatki śniegu, ale w szafirowym kolorze. To były moje ulubione kwiaty. A podróże do dziadków już na zawsze kojarzyć mi się będą z poszukiwaniem kwiatów i wyplataniem wianków.
Taka jest też opowiastka poetki, będąca wspomnieniem trzech pokoleń kobiet, w których życiu obecny jest chaber. Basia zapamiętała go z łanów zbóż, jej córka Natasza z sukienki w kolorze chabrowym, którą otrzymała od mamy, wnuczka Tosia zachwyca się nim na łąkach kwietnych. A przecież z chabra można robić jeszcze napary, kremy, pyszne lemoniady i…trwać w zachwycie.
Chaber pyszni się w rzeszowskich strojach ludowych – szczególnie popularny był na początku XX wieku na rzeszowskim Staromieściu. Biel tkaniny oraz czerwień i błękit haftu odnajdujemy na zapaskach, koszulach, fartuchach i chustkach z okolic Rzeszowa.
A jak chaber był popularny świadczy chociażby przedwojenny wzornik Stanisławy Synowieckiej, rzeszowskiej nauczycielki, która dokumentowała wzory haftów swoich uczennic, wśród których wiele było chabrów.
– Chaber nie obarczony żadnymi skojarzeniami, symbolizujący piękno, naturę, tradycję, rzeszowskie korzenie – wydał się nam idealnym motywem, który warto przypomnieć, a tym bardziej promować – tłumaczy Basia Olearka, projektantka mody. – Jest też ciekawy z punktu widzenia graficznego, daje się pięknie przetransponować na ubrania i różnego rodzaju gadżety. Motyw chabra, jego kolorystyka są świetne do wykorzystania na różne pory dnia i okazje.
