“Robimy wszystko, co w naszej mocy, aby wyjaśnić różne nieprawidłowości dotyczące wydatkowania środków z Funduszu Sprawiedliwości” – powiedział Bodnar. Resort poinformował, że poza Prokuraturą Krajową wyjaśnianiem nieprawidłowości w FS zajmuje się m.in. Centralne Biuro Antykorupcyjne, Najwyższa Izba Kontroli, Krajowa Administracja Skarbowa, Główny Inspektor Informacji Finansowej i Prokuratoria Generalna RP.
W związku ze śledztwem PK – jak przypomniał Prokurator Generalny – do marszałka Sejmu trafił już wniosek o uchylenie immunitetu byłemu wiceszefowi MS w rządzie Zjednoczonej Prawicy, posłowi Michałowi Wosiowi (Suwerenna Polska, klub PiS). Podstawą wniosku są ustalenia dotyczące – jak ocenia to prokuratura – nieprawidłowości w wydaniu z funduszu 25 mln zł na zakup oprogramowania Pegasus.
“Kolejne wnioski o uchylenie immunitetu są w przygotowaniu (…). Odnoszą się one do kwestii związanych z dotacjami na rzecz bardzo konkretnych podmiotów” – powiedział Bodnar, zapewniając, że prokuratura dokonuje kompleksowej analizy dokumentacji zgromadzonej w postępowaniu. Według doniesień medialnych kolejne wnioski mają dotyczyć posłów PiS Dariusza Mateckiego i Marcina Romanowskiego (także byłego wiceszefa MS).
Ministerstwo Sprawiedliwości – jak przypomniał Bodnar – opublikowało interaktywną mapę dotyczącą środków, które w latach 2019-2023 roku były przyznawane z Funduszu Sprawiedliwości poza naborem lub konkursem – na podstawie par. 11 rozporządzenia o Funduszu Sprawiedliwości. Resort wskazał na powiązanie środków z funduszu z okręgami wyborczymi, gdzie kandydatami byli politycy Suwerennej Polski.
Minister ocenił, że środki publiczne mogły być wydatkowane na cele, które mogły mieć podstawę prawną w postaci par. 11 rozporządzenia o FS, natomiast to wydatkowanie może budzić wątpliwości z etycznego punktu widzenia, a także – jak mówił – z punktu widzenia tego, czy być może te wydatki nie krzyżowały się z bardzo restrykcyjnymi regułami dotyczącymi finansowania kampanii wyborczych.
“Liczę na to, że to nie będzie tylko i wyłącznie przedmiotem analizy ze strony opinii publicznej, ale także ze strony Państwowej Komisji Wyborczej” – mówił Bodnar.
Zapowiedział też, że złoży w tej sprawie zawiadomienie do PKW. Ma ono brać pod uwagę kompetencje PKW i dotyczyć środków z FS, które mogły być wykorzystywane w kampanii wyborczej PiS; informacja ta ma służyć PKW w ocenie wydatkowania funduszy partyjnych. MS wskazało wcześniej, że w latach wyborczych (2019, 2020 i 2023) wypłat z FS było więcej niż w innych latach. “W 2020 roku (wybory prezydenckie) było to 66 mln zł, w 2023 roku (wybory parlamentarne) – 61 mln zł, a w 2019 roku (wybory parlamentarne) – 45 mln zł” – podał resort.
Ponadto z informacji MS wynika, że co do 40 proc. obowiązujących umów FS są wątpliwości czy dotacje przyznano zgodnie z prawem. 23 umowy -jak podała wiceszefowa MS Zuzanna Rudzińska-Bluszcz – nie będą realizowane i być może MS będzie dochodziło zwrotu środków.
W jej ocenie Fundusz Sprawiedliwości od 2017 roku działał na podstawie przepisów, z których część trzeba zmienić, a niektóre uchylić. Główna zmiana ma polegać na usunięciu par. 11 rozporządzenia o FS, który umożliwia “w uzasadnionych przypadkach” przyznanie dotacji bez konkursu, czyli według uznania ministra sprawiedliwości, będącego dysponentem Funduszu Sprawiedliwości.
Kolejne ze zmian mają dotyczyć uszczegółowienia ogłoszeń o konkursach, doprecyzowania zasad powoływania komisji konkursowych oraz zapewnienia większej transparentności postępowań konkursowych i naborów wniosków.
Ponadto w resorcie powstanie nowy departament – Funduszy i Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, którym kierować będzie Piotr Krasiński, który zapewnił o przejrzystości warunków nowych konkursów. Oferty mają być oceniane merytorycznie przez ekspertów zewnętrznych, bez arbitralnego przyznawania dotacji. Podał też, że w wyznaczeniu kierunków działalności FS ma pomóc ankieta https://forms.office.com/e/ChCyxdn2Nk.
Pierwszym konkursem na wykorzystanie środków FS na nowych zasadach będzie konkurs na centra pomocy dzieciom, które mają powstać w 10 województwach, by ułatwić dostęp dzieciom ofiarom przestępstw i ich opiekunom.
W reakcji na informacje Ministerstwa Sprawiedliwości politycy Suwerennej Polski, m.in. Woś, a także poseł PiS i były wiceszef MS Michał Wójcik, zwrócili się do premiera Donalda Tuska z żądaniem przeprosin za “zamęt wokół Funduszu Sprawiedliwości”. Powołując się na informacje resortu dotyczące par. 11 rozporządzenia o FS wskazali, że ich działania związane z wydatkowaniem pieniędzy z funduszu były legalne. Z kolei wniosek do Szymona Hołowni w sprawie uchylenia immunitetu Wosiowi ocenili jako “atak natury czysto politycznej”.
Śledztwo dotyczące wydatkowania środków z Funduszu Sprawiedliwości prowadzi Prokuratura Krajowa, która do tej pory postawiła zarzuty siedmiu osobom, z których trzy trafiły do aresztu. Podejrzani to m.in. byli i obecni urzędnicy Ministerstwa Sprawiedliwości, zajmujący się funduszem, którego głównym celem, w założeniu, jest pomoc ofiarom przestępstw.
