Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar oraz wiceminister Dariusz Mazur na Komisji Weneckiej

Nowelizacja ustawy o prokuraturze oraz zmiany w statusie sędziów powołanych na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) po 2018 roku, to kluczowe tematy omawiane podczas sesji plenarnej Komisji Weneckiej. Podczas sesji wydano dwie opinie z uwagami i sugestiami w sprawie projektu ustawy rozdzielającej funkcję ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego oraz w kwestii możliwych sposobów uregulowania statusu tzw. neosędziów.

– Co do zasady Komisja Wenecka popiera kierunek zmian i główne rozwiązania ustrojowe, które zostały zaproponowane. Komisja zgłosiła trochę uwag dotyczących statusu Krajowej Rady Prokuratorów, tego, kto mógłby zgłosić kandydatów, a także dotyczących braku możliwości odwołania nowego prokuratora generalnego – podkreślił Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar.  – Ta opinia jest pozytywna z pewnymi wątpliwościami i sugestiami modyfikacji, które oczywiście w toku procesu legislacyjnego weźmiemy pod uwagę i na tyle, na ile będzie to możliwe, poprawimy ustawę – zaznaczył minister Bodnar.

Rozdział funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego

Projekt nowelizacji ustawy Prawo o prokuraturze, przedstawiony przez Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara, ma na celu przywrócenie niezależności prokuratury od władzy wykonawczej poprzez wprowadzenie rozdziału funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego oraz ustanowienie Prokuratora Generalnego jako odrębnego organu, wybieranego przez Sejm za zgodą Senatu. Aby zrealizować tę zasadę, nowelizacja przewiduje wprowadzenie trzech podstawowych rozwiązań ustrojowych.

Może cię zainteresować

Koalicja rządowa chce zmniejszyć budżety m.in. KRS i IPN. Na co pójdą zaoszczędzone środki?

10 filarów ministerialnego programu usprawnienia działalności sądów

KRS: obecny rząd nie jest organem tożsamym z Radą Ministrów, o której mówi konstytucja

Reklama

Rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego:

• Obecnie te funkcje są połączone, co stwarza zagrożenie dla niezależności prokuratury.
• Po wprowadzeniu nowelizacji Prokurator Generalny będzie niezależnym organem, powoływanym przez Sejm na 6-letnią kadencję, bez możliwości ponownego wyboru.

Likwidacja Prokuratora Krajowego i Prokuratury Krajowej:

• W miejsce tych struktur powstanie Prokuratura Generalna jako jednostka organizacyjna Prokuratora Generalnego, co zapewni większą niezależność od administracji rządowej.

Zasady wyboru Prokuratora Generalnego:

• Kandydata będą mogły zgłaszać różne organizacje i grupy posłów, a ostateczna decyzja będzie należeć do Sejmu i Senatu.

Obecny projekt ma na celu odbudowanie niezależności prokuratury oraz wzmocnienie praworządności. Zmiany te są odpowiedzią na wcześniejsze zastrzeżenia Komisji Weneckiej z grudnia 2017 roku, która wskazywała na zagrożenia dla bezstronności prokuratury wynikające z połączenia funkcji Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości.

W jaki sposób podejść do sędziów, którzy zostali powołani w wyniku wadliwej nominacji po 2018 roku, czyli tzw. neosędziów

– Druga opinia dotyczyła statusu sędziów, a w gruncie rzeczy była to odpowiedź na cztery abstrakcyjne pytania, dotyczące tego, w jaki sposób podejść do sędziów, którzy zostali powołani w wyniku wadliwej nominacji po 2018 roku, czyli tzw. neosędziów. Komisja Wenecka skupiła się na wskazaniu różnych standardów międzynarodowych i w pewnym sensie w swojej opinii szukała środka między tym, jak należy to zrobić w sposób kompleksowy, pełny w odniesieniu do tej całej grupy prawie trzech tysięcy sędziów, a z drugiej strony, jak uwzględnić element indywidualnej oceny – mówił Minister Sprawiedliwości.

Zgodnie ze wstępnym projektem regulacji, nad którym prace trwają, sędziowie powołani przez Prezydenta RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa nieprawidłowo ukształtowanej ustawą z 8.12.2017 r., dzielą się na trzy grupy.

Pierwsza grupa – sędziowie, którzy ukończyli Krajową Szkołę Sądownictwa i Prokuratury:

• Około 1600 osób. Uznani za powołanych zgodnie z Konstytucją, ich status nie będzie kwestionowany.

Druga grupa – osoby, które brały udział w budowie niedemokratycznego porządku prawnego (tzw. common design).

• Około 500 osób. Mają odpowiadać przed nowym organem dyscyplinarnym – Konsylium Dyscyplinarnym.

Trzecia grupa – sędziowie, którzy awansowali w strukturze sądownictwa, nie uczestnicząc aktywnie w działaniach common design.

• Około 900 osób. Przyjęli oni awanse, ale nie angażowali się bezpośrednio w działania polityczne. Będą mogli uniknąć odpowiedzialności dyscyplinarnej, jeżeli dobrowolnie wrócą na wcześniejsze stanowiska.

Minister Adam Bodnar poinformował, że dialog z Komisją Wenecką będzie toczył się dalej, a wydane przez Komisję opinie będą pomocne podczas dalszej debaty i przygotowywaniu odpowiednich ustaw.