Narodowy Dzień Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką

W atmosferze zadumy i modlitwy w Markowej odbyły się uroczystości upamiętniające 81. rocznicę męczeńskiej śmierci błogosławionej Rodziny Ulmów. To właśnie 24 marca 1944 roku w Markowej zostali oni zamordowani przez niemieckich nazistów. W uznaniu ich poświęcenia, w 2018 roku, z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy, ustanowiono ten dzień Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Zbrodnia ludobójstwa, popełniona przez niemieckich okupantów na naszej ziemi, po dziś dzień budzi przerażenie. Tym bardziej winniśmy cześć i pamięć tym, którzy nie ulegli przed terrorem i czynnie przeciwstawili się hitlerowcom. Pomagali Żydom, choć wiedzieli, że grozi za to śmierć. Mimo uzasadnionej obawy przed represjami, z narażeniem życia własnego i swoich bliskich, w tym dzieci, stanęli po stronie człowieczeństwa, godności i solidarności międzyludzkiej. Dlatego czcimy ich jako naszych narodowych bohaterów – przekazał Prezydent RP Andrzej Duda w liście odczytanym przez Zastępcę Szefa Kancelarii Prezydenta RP Ministra Piotra Ćwika.

Główne uroczystości w Markowej odbyły się na placu pamięci przed Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej. W wydarzeniu wziął udział Minister Piotr Ćwik, Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP, Posłowie RP Kazimierz Gołojuch i Krzysztof Sobolewski, Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki, Arcybiskup Adam Szal, metropolita przemyski, Jan Józef Kasprzyk, doradca Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej oraz Grażyna Ignaczak–Bandych, szef Kancelarii Prezydenta RP w latach 2020-2024.  

Samorząd województwa reprezentowali marszałek Władysław Ortyl, wicemarszałkowie Piotr Pilch i Karol Ożóg oraz Anna Huk, członek zarządu. Wśród obecnych była również Sabina Południak, radna województwa. 

Obecni byli również członkowie rodzin Sprawiedliwych, samorządowcy, przedstawiciele służb mundurowych oraz mieszkańcy Markowej, których przodkowie pomagali ukrywającym się Żydom.

Podczas powitania gości marszałek Władysław Ortyl podkreślił znaczenie przesłania, jakie niesie historia Rodziny Ulmów. 

Życie i postawa Rodziny Ulmów wpisuje się – co niezmiennie podkreślamy – w charakter naszego regionu i wartości, którym jesteśmy wierni na Podkarpaciu. Przywiązanie do tradycyjnych wartości jest dla nas stabilnym fundamentem na drodze rozwoju. Wspólnie, z wdzięcznością, zjednoczeni i z dumą, że mamy takich przodków, niesiemy ich dziedzictwo, przekazując szlachetny depozyt tych,  którzy mieli odwagę miłować i nie cofnęli się przed żadną ofiarą – podkreślił marszałek.

Jednym z kluczowych momentów ceremonii było odsłonięcie tabliczek z nazwiskami ratujących. W tym roku upamiętnieni zostali: Zofia i Wojciech Serwaczak; Józef, Władysław i Zofia Łańczak; Katarzyna, Magdalena i Aleksander Łańczak; Zofia Koniosna; Magdalena Bednarczyk; Franciszka, Piotr, Kazimierz Kapłon oraz Antoni Bytnar.

Obchody były również okazją do uhonorowania odznaczeniami państwowymiosób szczególnie zaangażowanych w pielęgnowanie i przekazywanie pamięci o Rodzinie Ulmów i innych Polakach, którzy ratowali Żydów podczas okupacji. Za zasługi w działalności społecznej Brązowym Krzyżem Zasługi odznaczono Panią Wiolettę Rejman, a za zasługi dla Niepodległej Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości uhonorowano Pana Waldemara Rataja.

Po uroczystościach marszałek Władysław Ortyl oraz wicemarszałkowie Piotr Pilch i Karol Ożóg spotkali się z rodzinami Sprawiedliwych uhonorowanych na Ścianie Pamięci. W spotkaniu uczestniczył również Jeffrey Cymbler, którego przodkowie mieszkali w Będzinie. Podczas wojny zostali oni uratowani dzięki parwagwajskim paszportem, które dla wielu Żydów zdobyła grupa polskiego dyplomaty Aleksandra Ładosia.

Czytaj takze: