Antoni Adamski: Okres pandemii pokazał, iż są w Rzeszowie placówki kulturalne zupełnie nieobecne w życiu miasta. WiMBP na szczęście do nich nie należy.
Bożena Janda: W ubiegłym roku nasza biblioteka była całkowicie zamknięta dla czytelników tylko kilka tygodni. Mimo pandemii i ograniczeń staraliśmy się pracować w miarę normalnie i intensywnie – świadczyliśmy w tym czasie wiele usług, w tym wypożyczanie książek. Natomiast imprezy czytelnicze w formie tradycyjnej zastąpiliśmy wydarzeniami organizowanymi online. Zapraszaliśmy do udziału w nich osoby, które nie mogły dotąd – z różnych przyczyn – do Rzeszowa przyjechać, m.in. Jakuba Małeckiego, Katarzynę Miller, Kingę Baranowską, Jakuba Żulczyka, Witolda Szabłowskiego, Wojciecha Tochmana, Roberta Makłowicza, Ałbeną Grabowską. Były to spotkania, na które rejestrowały się licznie zarówno młodsze jak i starsze osoby. W formie internetowej odbywały się również zajęcia edukacyjne dla dzieci, konkursy literackie oraz wiele innych imprez. Organizacja wydarzeń online była dla nas nowym doświadczeniem.
Czy kolejna fala pandemii nie spowodowałaby takich spustoszeń jak poprzednie?
Mam nadzieję, iż nie dojdzie już do zamykania placówek i znaczącego ograniczania ich działalności. Niemniej jednak wprowadziliśmy wiele rozwiązań informatycznych, które pomagają funkcjonować bibliotece w czasie pandemii, ale również poza nią. Jednym z nich jest książkomat w naszej Wypożyczalni Głównej, dzięki któremu bezpośredni kontakt czytelnika z bibliotekarzem może być ograniczony. Wybór książki do wypożyczenia umożliwia katalog online, a odbiór zarezerwowanego egzemplarza odbywa się w książkomacie działającym 24 godz. na dobę przez siedem dni w tygodniu. Do odbioru książek potrzebna jest tylko zbliżeniowa karta czytelnika. Przypomnijmy, iż od kilku lat w bibliotece działa też całodobowa wrzutnia do zwrotu książek.
A jak korzystać z mobilnej wypożyczalni książek?
To kolejna usługa dla czytelników, która sprawdza się nie tylko w pandemii. Elektroniczna wypożyczalnia Legimi, zapewnia dostęp do 60 tysięcy książek zgromadzonych w formie e-booków i audiobooków. Są to pozycje bardzo różnorodne: od bestsellerów po poradniki, biografie i literaturę faktu. Aby korzystać z nich trzeba w jednej z naszych placówek odebrać bezpłatny kod dostępu. To wystarczy, aby po zalogowaniu do serwisu, mieć nieograniczony dostęp do mobilnej biblioteki i móc czytać wybrane książki na czytniku, tablecie lub smartfonie.
Jeżeli ktoś nie ma takiego urządzenia do czytania ebooków?
W takim przypadku biblioteka ma propozycję dla czytelników – bezpłatnego wypożyczenia urządzenia w postaci czytnika e-booków, na którym bardzo wygodnie czyta się książki elektroniczne. Proponujemy także w bibliotece udostępnianie audiobooków z dźwiękowymi wersjami książek czytanych przez znanych aktorów i dziennikarzy.
Biblioteka wojewódzka specjalizuje się w wydawnictwach regionalnych…
Ta specjalizacja rozumiana jest bardzo szeroko. Gromadzimy zbiory w różnej postaci związane z Podkarpaciem, opracowujemy je, przechowujemy i udostępniamy. Tworzymy bibliografię w postaci bazy danych o piśmiennictwie regionalnym – podstawowe źródło do poszukiwań materiałów o tej tematyce. Współtworzymy Podkarpacką Bibliotekę Cyfrową, w której dużą część zasobu tworzą zdigitalizowane zbiory regionalne (głównie dawna prasa i czasopisma, książki, ale także rękopisy, pocztówki, druki okolicznościowe). Do zbiorów regionalnych należą również zbierane przez nas druki o krótkotrwałej wartości użytkowej tzw. dokumenty życia społecznego, jak ogłoszenia, foldery, programy imprez czy jednodniówki.
Co jest najcenniejszego w waszych zbiorach?
Możemy wskazać wiele cennych egzemplarzy. Należą do nich niewątpliwie starodruki, których mamy 434 jednostki, a wśród nich m.in. pierwsze wydanie „Zwierciadła” Mikołaja Reja z 1567 r., czy „Biblię Brzeską” z 1563 r. Unikatową kolekcję stanowią też rękopisy, m.in. zbiór listów pisarzy młodopolskich oraz dokumenty kancelarii królewskich, wśród których wyróżnia się opatrzony pieczęcią i podpisem króla Augusta II Mocnego przywilej z 1726 r. przyznający Łańcutowi prawo do organizowania trzech jarmarków rocznie. Niezwykłą wartość historyczną ma także piętnastowieczny dokument Jana Rzeszowskiego, arcybiskupa lwowskiego, zatwierdzający uposażenie kościoła we wsi Buszcze. Wiele zabytków piśmiennictwa z naszych kolekcji zostało poddanych digitalizacji, dzięki czemu można oglądać je w Podkarpackiej Bibliotece Cyfrowej.
Osobnym projektem związanym z cyfryzacją unikatowych regionaliów jest serwis internetowy pod nazwą „Przeszłość w pamiątkach ukryta”. Zwróciliśmy się do mieszkańców Podkarpacia z prośbą o udostępnianie prywatnych, pamiątkowych dokumentów, listów, fotografii, które znajdują się w zbiorach rodzinnych. Poddajemy je cyfryzacji i publikujemy na stronie internetowej serwisu, dzięki czemu już kilka tysięcy zdjęć i archiwaliów należących do mieszkańców regionu zostało utrwalonych i ocalonych od zapomnienia. Akcja przyczyniła się też do powiększenia cyfrowej kolekcji fotografii z zakładu Edwarda Janusza. Dodam, że po zeskanowaniu wszystkie archiwalia wraz z ich kopią cyfrową zwracane są właścicielom.
Co robić, aby znalazły się u was nowości: książki o tematyce ponadregionalnej, o które pytają czytelnicy?
Staramy się sukcesywnie wzbogacać nasze księgozbiory o książki poszukiwane, bestsellery i hity czytelnicze, ale także literaturę ambitną z „wyższej półki”. Zachęcamy czytelników, by za pomocą formularzy dostępnych na naszej stronie internetowej oraz na koncie czytelniczym w systemie bibliotecznym, zgłaszali swoje potrzeby w zakresie zakupu nowych książek do biblioteki. W miarę możliwości oraz posiadanych środków, te życzenia są uwzględniane. Zainteresowaniu literaturą, szczególnie tą ambitną, mają służyć także działające w bibliotece kluby czytelnicze pod nazwą Dyskusyjne Kluby Książki. W naszej bibliotece jest ich kilka i skupiają starszych i młodszych miłośników książki.
