Reklama
REKLAMA
Automatycznie wyświetlimy artykuł za 10 sekund
Przejdź do artykułu
Reklama
Reklama

Ruszyła budowa drabiny Szajny. Buty dawno gotowe

A A A
Alina Bosak

Dodano: 10-03-2023

Monika Tohl i odlewy butów. Fot. Archiwum Moniki Tohl

Monika Tohl i odlewy butów. Fot. Archiwum Moniki Tohl

GALERIA ZDJĘĆ
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Monika Tohl i odlewy butów. Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Archiwum Moniki Tohl
Fot. Tadeusz Poźniak/Archiwum Łukasza Szajny
Ponad pół tony ważą największe z butów, które staną u stóp gigantycznej drabiny do nieba, zaprojektowanej przez prof. Józefa Szajnę dla Rzeszowa. Kolejne buty umocowane zostaną na szczeblach. Wszystkich będzie siedem. Wykonały je uczennice Zespołu Szkół Plastycznych im. Piotra Michałowskiego w Rzeszowie, a odlał Zakład Metalurgiczny „WSK Rzeszów”. Budowa pomnika na ul. Krakowskiej właśnie ruszyła. Zapowiada się na najbardziej efektowny monument stolicy Podkarpacia. 
 
– Drabiny Szajny stoją w kilku miastach, ale w żadnym nie jest to tak genialne miejsce. Rzeszowska drabina stanie na wzniesieniu ul. Krakowskiej i mając będzie wyglądać naprawdę efektownie. Zwężająca się ku górze i pochylona w osi ku miastu będzie doskonałym symbolem „drogi do nieba” – jest pewna Monika Tohl, która wraz Ewą Bielecką prowadzi Pracownię Ceramiki Artystycznej z ZSP im. Piotra Michałowskiego w Rzeszowie. To z ich pomocą sześć uczennic plastyka przygotowało formy butów, z których Zakład Metalurgiczny „WSK Rzeszów” wykonał odlewy. Rzeszowski ratusz zwrócił się do szkoły z prośbą o wykonanie elementów pomnika ponad rok temu. Przez dwa miesiące, od kwietnia 2022 roku, w ramach zajęć szkolnych, ale i przez wiele godzin po lekcjach nad butami pracowały: Martyna Chorzępa, Agnieszka Ożóg, Daria Siwiec, Celina Winczowska, Kinga Fiołek oraz Wiktoria Curkowicz.  
Reklama
 
Do wykonania miały siedem modeli. – Dostałyśmy rysunki przedstawiające wizję profesora Szajny. Podano na nich wymiary, ale sam wygląd butów był dość orientacyjny. Starałyśmy się, aby zgodnie z intencją artysty nawiązywały do znoszonych, zniszczonych, obozowych butów – opisuje Monika Tohl. Ponieważ właśnie takie profesor Szajna, były więzień obozu Auschwitz, umieszczał w wielu swoich dziełach.
 
- Buty zostawione są na drabinie jak balast przez ludzi, którzy wspięli się ku niebu. To symbol tych, którzy coś zrobili dla naszego świata – tłumaczy Jerzy Fąfara, który - tuż przed śmiercią Szajny w 2008 roku - szukał wraz z profesorem idealnego miejsca dla pomnika.

Plastycy się do pracy

Pracę nad butami w plastyku zaczęto od wykonania modeli w glinie. Większość w skali mniejszej niż ostateczny odlew, ponieważ są naprawdę sporych rozmiarów. Dwa buty, które staną u podstawy drabiny, mają ponad 1,5 metra długości. Kolejne, ustawiane coraz wyżej na drabinie, z każdym szczeblem są coraz mniejsze. Ostatni ma 45-centymetrową podeszwę. 
 
- Modele w skali musiały jednak dokładnie odwzorowywać proporcje z projektu, w którym opisano wysokość, długość i szerokość każdego buta. Niektóre są niskie, inne z cholewami – zwraca uwagę Monika Tohl. – Koordynując pracę aż sześciu autorek pracujących nad różnymi butami, musiałyśmy zadbać o to, aby ich projekty pod względem plastycznym były spójne stylistycznie. Ponieważ zadanie znacznie wykraczało poza program nauczania w szkole plastycznej, musiałyśmy je też nauczyć całego procesu przygotowania do odlewu, zaznajomić z technicznymi szczegółami, dopilnować, by w modelach nie zabrakło np. skosów odlewniczych. 
Reklama
 
Wykonanie modeli z gliny to dopiero pierwszy etap. Kolejny to wykonanie dla każdego buta odlewu negatywowego z gipsu. Uczennice przygotowały je w częściach, które potem trzeba było poskładać w całe buty i w takich formach odlać modele pozytywowe. 
 
- Kiedy te gipsowe modele, zobaczył główny technolog i szef odlewni WSK, podkreślali, że każda nierówność, wgłębienie i zmarszczenie, będzie także w metalu widoczne. Na co dzień odlewnia wykonuje precyzyjne części dla lotnictwa. Wykonanie „sfatygowanych” butów zdecydowanie nie było dla nich zwykłym zadaniem. Ale nam o to właśnie chodziło – uśmiecha się Monika Tohl. - Aby się lepiej zrozumieć, pojechałyśmy do fabryki, by zobaczyć, jak proces odlewania wygląda w takim zakładzie. Przez te dwa miesiące często konsultowaliśmy cały projekt z technologiem, aby wszystko dobrze się udało. Raporty z etapów pracy nad butami trafiały także do urzędu miasta, który je akceptował. 

Odlewy czekają od czerwca

W końcu gotowe modele butów pojechały do odlewni. Dwa były w skali rzeczywistej, a pięć mniejszych, które po komputerowym przeskanowaniu posłużyły do stworzenia większych odlewów. Odlewy wykonano z aluminium. Były gotowe już w czerwcu 2022 roku. Sama drabina jest ze stali, a prace przy jej posadowieniu na pasie zieleni rozdzielającym jezdnie ulicy Krakowskiej już się rozpoczęły. Niedaleko Galerii Nowy Świat, około 5 metrów za przejściem dla pieszych (w stronę miasta), w ziemię wprowadzone zostaną 14-metrowe pale, dzięki którym konstrukcja będzie stabilna. Buty zostaną przymocowane do szczebli (szczeble mają ok. 50 cm szerokości) potężnymi śrubami. – Każdy but ma otwory odprowadzające wodę, aby nie zbierała się w  środku i nie zamarzała zimą – dodaje Monika Tohl i dodaje, że dla artystycznego zespołu z plastyka, który wykonał zadanie bezpłatnie, praca przy drabinie Szajny była prawdziwym wyzwaniem. 
Reklama
 
Efekt będzie można zobaczyć jeszcze przed wakacjami. Monument ma powstać do końca czerwca.
 
Drabina do nieba powstaje dzięki zaangażowaniu i finansowaniu wielu firm. Obok wspomnianego zakładu metalurgicznego są to: Elektromontaż Rzeszów S.A, Inżynieria Rzeszów S.A., Park Hotel Dawid Pacyna, BESTA Przedsiębiorstwo Budowlane, RESHAL HALINA BAJOR, Miejskie Przedsiębiorstwem Dróg i Mostów oraz ALUTEAM-ALUMECO. Projekt i wizualizacje pomnika wg koncepcji profesora Szajny wykonał jego syn - Łukasz Szajna.
 
Józef Szajna, malarz, scenograf, reżyser, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, urodził się w 1922 roku w Rzeszowie, chodził do szkoły (II LO im. płk. Leopolda Lisa-Kuli), działał w obronie we wrześniu 1939, sabotował niemiecką produkcję w przejętej fabryce WSK, za co został potem uwięziony w obozie KL Auschwitz. Przeszedł tam przez celę śmierci, co uczyniło go człowiekiem, który „dostał życie po raz drugi” i miało wpływ na twórczość – malarską, scenograficzną i reżyserską, której poświęcił się po zakończeniu wojny i ukończeniu ASP w Krakowie. Był współzałożycielem, dyrektorem, dyrektorem artystycznym Teatru Ludowego w Krakowie. W roku 1972 roku założył Warszawskie Centrum Sztuki „Studio”. Opracował scenografię i reżyserował wiele przedstawień teatralnych w kraju i za granicą. Jego prace były i są wystawiane w wielu miastach Polski i na licznych wystawach światowych. Pod koniec życia artysta mocniej związał się z rodzinnym Rzeszowem, w Teatrze im. Wandy Siemaszkowej wystawił spektakl „Deballage” (Rozpakowanie), a ponadto przekazał swoje prace do powstałej przy Teatrze Szajna Galerii. W Rzeszowie stoi już jeden pomnik jego autorstwa: Przejście 2000 na pl. Cichociemnych.
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
zobacz więcej

POLECANE

RZESZÓW WEATHER
Reklama

NASI PARTNERZY

zamknij

Szanowny Czytelniku !

Zanim klikniesz „Zgadzam się” lub zamkniesz to okno, prosimy o przeczytanie tej informacji. Prosimy w niej o Twoją dobrowolną zgodę na przetwarzanie Twoich danych osobowych przez naszych partnerów biznesowych oraz przekazujemy informacje o tzw. cookies i o przetwarzaniu przez nas Twoich danych osobowych. Klikając „Zgadzam się” lub zamykając okno, zgadzasz się na poniższe. Możesz też odmówić zgody lub ograniczyć jej zakres.

Zgoda

Jeśli chcesz zgodzić się na przetwarzanie przez Zaufanych Partnerów Grupy SAGIER Twoich danych osobowych, które udostępniasz w historii przeglądania stron i aplikacji internetowych, w celach marketingowych (obejmujących zautomatyzowaną analizę Twojej aktywności na stronach internetowych i w aplikacjach w celu ustalenia Twoich potencjalnych zainteresowań dla dostosowania reklamy i oferty) w tym na umieszczanie znaczników internetowych (cookies itp.) na Twoich urządzeniach i odczytywanie takich znaczników, kliknij przycisk „Przejdź do serwisu” lub zamknij to okno.
Jeśli nie chcesz wyrazić zgody, kliknij „Nie teraz”. Wyrażenie zgody jest dobrowolne. Możesz edytować zakres zgody, w tym wycofać ją całkowicie, przechodząc na naszą stronę polityki prywatności. Powyższa zgoda dotyczy przetwarzania Twoich danych osobowych w celach marketingowych Zaufanych Partnerów. Zaufani Partnerzy to firmy z obszaru e-commerce i reklamodawcy oraz działające w ich imieniu domy mediowe i podobne organizacje, z którymi Grupa SAGIER współpracuje.
Podmioty z Grupy SAGIER w ramach udostępnianych przez siebie usług internetowych przetwarzają Twoje dane we własnych celach marketingowych w oparciu o prawnie uzasadniony, wspólny interes podmiotów Grupy SAGIER. Przetwarzanie takie nie wymaga dodatkowej zgody z Twojej strony, ale możesz mu się w każdej chwili sprzeciwić. O ile nie zdecydujesz inaczej, dokonując stosownych zmian ustawień w Twojej przeglądarce, podmioty z Grupy SAGIER będą również instalować na Twoich urządzeniach pliki cookies i podobne oraz odczytywać informacje z takich plików. Bliższe informacje o cookies znajdziesz w akapicie „Cookies” pod koniec tej informacji.

Administrator danych osobowych

Administratorami Twoich danych są podmioty z Grupy SAGIER czyli podmioty z grupy kapitałowej SAGIER, w której skład wchodzą Sagier Sp. z o.o. ul. Mieszka I 48/50, 35-303 Rzeszów oraz Podmioty Zależne. Ponadto, w świetle obowiązującego prawa, administratorami Twoich danych w ramach poszczególnych Usług mogą być również Zaufani Partnerzy, w tym klienci.
PODMIOTY ZALEŻNE:
http://www.biznesistyl.pl/
http://poradnikbudowlany.eu/
http://modnieizdrowo.pl/
http://www.sagier.pl/
Jeżeli wyrazisz zgodę, o którą wyżej prosimy, administratorami Twoich danych osobowych będą także nasi Zaufani Partnerzy. Listę Zaufanych Partnerów możesz sprawdzić w każdym momencie na stronie naszej polityki prywatności i tam też zmodyfikować lub cofnąć swoje zgody.

Podstawa i cel przetwarzania

Twoje dane przetwarzamy w następujących celach:
• 1. Jeśli zawieramy z Tobą umowę o realizację danej usługi (np. usługi zapewniającej Ci możliwość zapoznania się z jednym z naszych serwisów w oparciu o treść regulaminu tego serwisu), to możemy przetwarzać Twoje dane w zakresie niezbędnym do realizacji tej umowy.
• 2. Zapewnianie bezpieczeństwa usługi (np. sprawdzenie, czy do Twojego konta nie loguje się nieuprawniona osoba), dokonanie pomiarów statystycznych, ulepszanie naszych usług i dopasowanie ich do potrzeb i wygody użytkowników (np. personalizowanie treści w usługach), jak również prowadzenie marketingu i promocji własnych usług (np. jeśli interesujesz się motoryzacją i oglądasz artykuły w biznesistyl.pl lub na innych stronach internetowych, to możemy Ci wyświetlić reklamę dotyczącą artykułu w serwisie biznesistyl.pl/automoto. Takie przetwarzanie danych to realizacja naszych prawnie uzasadnionych interesów.
• 3. Za Twoją zgodą usługi marketingowe dostarczą Ci nasi Zaufani Partnerzy oraz my dla podmiotów trzecich. Aby móc pokazać interesujące Cię reklamy (np. produktu, którego możesz potrzebować) reklamodawcy i ich przedstawiciele chcieliby mieć możliwość przetwarzania Twoich danych związanych z odwiedzanymi przez Ciebie stronami internetowymi. Udzielenie takiej zgody jest dobrowolne, nie musisz jej udzielać, nie pozbawi Cię to dostępu do naszych usług. Masz również możliwość ograniczenia zakresu lub zmiany zgody w dowolnym momencie.

Twoje dane przetwarzane będą do czasu istnienia podstawy do ich przetwarzania, czyli w przypadku udzielenia zgody do momentu jej cofnięcia, ograniczenia lub innych działań z Twojej strony ograniczających tę zgodę, w przypadku niezbędności danych do wykonania umowy, przez czas jej wykonywania i ewentualnie okres przedawnienia roszczeń z niej (zwykle nie więcej niż 3 lata, a maksymalnie 10 lat), a w przypadku, gdy podstawą przetwarzania danych jest uzasadniony interes administratora, do czasu zgłoszenia przez Ciebie skutecznego sprzeciwu.

Przekazywanie danych

Administratorzy danych mogą powierzać Twoje dane podwykonawcom IT, księgowym, agencjom marketingowym etc. Zrobią to jedynie na podstawie umowy o powierzenie przetwarzania danych zobowiązującej taki podmiot do odpowiedniego zabezpieczenia danych i niekorzystania z nich do własnych celów.

Cookies

Na naszych stronach używamy znaczników internetowych takich jak pliki np. cookie lub local storage do zbierania i przetwarzania danych osobowych w celu personalizowania treści i reklam oraz analizowania ruchu na stronach, aplikacjach i w Internecie. W ten sposób technologię tę wykorzystują również podmioty z Grupy SAGIER oraz nasi Zaufani Partnerzy, którzy także chcą dopasowywać reklamy do Twoich preferencji. Cookies to dane informatyczne zapisywane w plikach i przechowywane na Twoim urządzeniu końcowym (tj. twój komputer, tablet, smartphone itp.), które przeglądarka wysyła do serwera przy każdorazowym wejściu na stronę z tego urządzenia, podczas gdy odwiedzasz strony w Internecie. Szczegółową informację na temat plików cookie i ich funkcjonowania znajdziesz pod tym linkiem. Pod tym linkiem znajdziesz także informację o tym jak zmienić ustawienia przeglądarki, aby ograniczyć lub wyłączyć funkcjonowanie plików cookies itp. oraz jak usunąć takie pliki z Twojego urządzenia.

Twoje uprawnienia

Przysługują Ci następujące uprawnienia wobec Twoich danych i ich przetwarzania przez nas, inne podmioty z Grupy SAGIER i Zaufanych Partnerów:
1. Jeśli udzieliłeś zgody na przetwarzanie danych możesz ją w każdej chwili wycofać (cofnięcie zgody oczywiście nie uchyli zgodności z prawem przetwarzania już dokonanego na jej podstawie);
2. Masz również prawo żądania dostępu do Twoich danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, prawo do przeniesienia danych, wyrażenia sprzeciwu wobec przetwarzania danych oraz prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, którym w Polsce jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Pod tym adresem znajdziesz dodatkowe informacje dotyczące przetwarzania danych i Twoich uprawnień.