Dalie pochodzą z górzystych obszarów Meksyku i Gwatemali, do Europy sprowadzono je w XIX wieku. To bardzo wdzięczne rośliny, które nie sprawiają trudności w uprawie, a cieszą oko pięknymi kwiatami. Hodowcy stworzyli dalie o kwiatach pojedynczych, pełnych, rurkowych, jedno lub dwubarwnych, rośliny niskie lub wysokie o kwiatach w każdym kolorze tęczy z wyjątkiem niebieskiego.
Dalie są bylinami, tworzą podziemne bulwy korzeniowe,ale są wrażliwe na mróz. Dlatego przed zimą należy wykopać je z gruntu- karpy wykopujemy jesienią, gdy pędy zostaną ścięte przez pierwsze przymrozki. Po odcięciu łodyg i oczyszczeniu bulw z ziemi wszystkie uszkodzone miejsca oraz miejsce cięcia łodyg posypujemy sproszkowanym węglem, aby nie doszło do porażenia patogenami. Dalie można powiązać w luźne pęczki i koniecznie należy opisać odmianowo lub podać wysokość i kolor kwiatów. Karpy przechowujemy w chłodnym i suchym pomieszczeniu ułożone w ażurowych skrzynkach, przykryte suchym torfem, piaskiem lub trocinami, w pomieszczeniu z temperaturą 5-6°C. Podczas przechowywania należy kontrolować zdrowotność karp. Co dwa tygodnie przeglądamy bulwy i usuwamy wszystkie chore, a pomieszczenie wietrzymy.
Rośliny hartujemy wystawiając je na balkon
Można podjąć próbę rozmnożenia dalii z siewu, który wykonujemy w marcu. Nasiona tradycyjnie wysiewamy do doniczek, oprószamy cienką warstwą ziemi, zraszamy, nakrywamy folią i stawiamy na parapecie w jasnym pomieszczeniu z temperaturą 20°C. Siewki pikujemy, gdy wytworzą po 4 listki. Gdy rośliny podrosną do 10-15 cm warto uszczyknąć je aby lepiej rozkrzewiły się, a potem rośliny hartujemy wystawiając je na balkon. Bulwy można również zakupić w każdym sklepie, nie tylko ogrodniczym, a wysadzamy je na miejsce stałe po ostatnich wiosennych przymrozkach (od początku maja) na głębokość 5-7cm. Podczas sadzenia sprawdzajmy zdrowotność każdej karpy oraz ilość pąków. Dobra karpa musi mieć choć jeden, inaczej nic z niej nie wyrośnie. Dalie najlepiej rosną i kwitną na stanowisku słonecznym i osłoniętym od wiatrów. Gleba powinna być przepuszczalna, próchniczna, pulchna, o pH 7,0. Na glebach ciężkich i podmokłych często dochodzi do zagniwania bulw. Podczas sadzenia do podłoża warto dodać kompostu.
Aby rośliny pięknie i długo kwitły należy pamiętać o ich nawożeniu i podlewaniu. Niezależnie od tego czy uprawiamy dalie w doniczkach czy w gruncie, regularnie podlewamy je z nawozem do roślin kwitnących. Dodatkowo, wysokie odmiany zabezpieczamy przed łamaniem pędów, podpierając je palikami, które wbijamy od razu po sadzeniu, żeby potem nie uszkodzić bulw. Zawsze usuwamy przekwitłe kwiatostany aby mogły rozwinąć się kolejne kwiaty. Aby ślimaki nie wyjadły roślin, warto rabatę z daliami obsypać preparatem Mesurol lub Snacol. Kolejnymi szkodnikami są mszyce, które wysysają soki i przenoszą choroby wirusowe, na które nie ma żadnych środków. Mszyce można pryskać wyciągiem z chrzanu, bylicy piołun, szałwii lub czosnku. Ale przy dużym porażeniu lepiej sięgnąć po Calypso 480 Sc lub Mospilan 20 SP.
Dalie, nazywane również georginiami, stanowią nieodłączny element meksykańskiej fiesty. Fot.Pixabay
Aida, Akita, a może Polka ?
Botanicy i hodowcy wyodrębnili wiele grup botanicznych, a do najbardziej popularnych należą:
– dalie dekoracyjne o pełnych kwiatostanach, języczkowatych kwiatach (płatkach), które są szerokie i płaskie i zachodzą na siebie dachówkowato. Rośliny z tej grupy dorastają od 100 do 160 cm wysokości. Popularne odmiany: "Garden Wonder", "Honka Surprise", "Mystery Day", "Orange Nugget", "Perfection", "Wenus".
– dalie pomponowe o pełnych, kulistych kwiatostanach, z kwiatami języczkowatymi zwiniętymi na całej swej długości. Rośliny z tej grupy dorastają od 100 do 140 cm. Popularne odmiany: „Downham Royal", "Kwiat jabłoni", "Nivea" i "Nati".
– dalie kaktusowe mają kwiatostany pełne o kwiatach języczkowatych ostro zakończonych i zwiniętych w rurkę. Dorastają od 100 do 160 cm wysokości. Popularne odmiany: „Aida", "Akita", "Bicola", "Chat Noir", "Colour Spectale", "Jeanne D'arc", "Yellow Star".
– dalie anemonowe u których środek koszyczka wypełniony jest wyrośniętymi kwiatami rurkowatymi, tworzącymi wypukłą tarczę w środku kwiatostanu. Rośliny dorastają od 70 co 100 cm wysokości. Popularne odmiany: „Comet", "Giunea" , "Rock and Roll".
– dalie pojedyncze o pojedynczym lub podwójnym okółku kwiatów języczkowatych, z wyraźną tarczą kwiatów rurkowatych. Rośliny dorastają do 70 cm wysokości. Popularne odmiany: „Bambino", "Elf", "Reddy", "Sweetheart”.
– dalie strzępiaste, których języczkowe kwiaty są zwinięte lub płaskie ale z wyraźnymi strzępieniami – wycięciami po zewnętrznej ich stronie. Rośliny dorastają do 100cm. Popularne odmiany: „Fuzzy Wuzzy”, „Snow’n Tell”, „Mingus Joshua”, „Nenekazi”, „Kogane Fubuki”.
– dalie anemonowe: środek kwiatostanów jest złożony z rurkowych i gęsto ułożonych kwiatów, a zewnętrzne płatki są lekko wywinięte lub płaskie. Rośliny dorastają do 100 cm wysokości. Popularne odmiany: „Polka”, „Fire And Ice.
