Port Lotniczy Rzeszów-Jasionka ma dołączyć do lotnisk, przez które można przewozić materiały radioaktywne. Projekt rozporządzenia właśnie opublikowało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Uzasadnia, że zmiana jest spowodowana wojną w Ukrainie, wzrostem rangi rzeszowskiego lotniska i ważnym interesem państwa.
Projekt rozporządzenia ukazał się na stronie MSWiA 4 maja. Dodaje on lotnisko w Jasionce do wykazu przejść granicznych, przez które mogą być wwożone do Polski i wywożone z Polski materiały jądrowe, źródła promieniotwórcze, urządzenia zawierające takie źródła, a także odpady promieniotwórcze i wypalone paliwo jądrowe. Rozporządzenie ma wejść w życie z dniem ogłoszenia.
Jak można przeczytać w uzasadnieniu, rozporządzenie spowodowane jest sytuacją geopolityczną oraz istotną rolą, jaką odgrywa lotnicze przejście graniczne Rzeszów-Jasionka w kontekście konfliktu zbrojnego na Ukrainie.
Coraz więcej operacji lotniczych z Jasionki
Rzeczywiście, od momentu agresji Rosji na Ukrainę wzrost znaczenie transportu cargo w Jasionce widać gołym okiem po liczbie lądujących tu samolotów. Szczegóły są jednak trzymane w tajemnicy.
– Na temat transportów cargo informacji nie udzielamy. Nie komentujemy także projektu dotyczącego dopuszczenia transportu przez Jasionkę materiałów jądrowych – zastrzega Waldemar Mazgaj, rzecznik prasowy Międzynarodowego Portu Lotniczego Rzeszów-Jasionka. – Mogę natomiast potwierdzić, że ranga lotniska rośnie podobnie jak liczba odprawianych pasażerów. W ubiegłym roku było to ponad 731 tys. osób, a więc trzy razy więcej niż w trudnym pandemicznym roku 2021 i podobnie jak w rekordowym dla lotniska 2019 roku. Wszystko wskazuje na to, że teraz te wyniki przebijemy. Od stycznia tego roku każdy kolejny miesiąc jest najlepszy w historii naszego portu lotniczego – dodaje rzecznik.
Transporty cargo to jednak osobna część działalności lotniska. Na ich rozwijanie region był gotowy właściwie od momentu rozbudowy pasa startowego, co umożliwiło lądowanie takim gigantom jak słynny ukraiński transportowiec An-225 Mrija. Wojna na rozwój cargo silnie wpłynęła, a rozporządzenie MSWiA jest tylko tego potwierdzeniem.
Zgodnie z przepisami materiały promieniotwórcze transportowane są samolotami, koleją, samochodami i statkami. Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem mogą być przewożone przez przejścia graniczne: z Rosją (drogowe w Bezledach, Grzechotkach i Gronowie oraz przez kolejowe przejście Braniewo), z Białorusią (drogowe przejścia Bobrowniki, Kukuryki i Kuźnica, oraz kolejowe w Terespolu), z Ukrainą (drogowe w Dorohusku, Korczowej i Medyce, oraz kolejowe przejścia Dorohusk i Przemyśl).
Dodatkowo do transportu materiałów radioaktywnych dopuszczone są morskie przejścia graniczne Gdańsk-Port, Gdynia, Szczecin i Świnoujście, a także lotniska: Gdańsk-Rębiechowo, Katowice-Pyrzowice, Kielce-Masłów, Kraków-Balice, Poznań-Ławica, Warszawa-Okęcie i Wrocław-Strachowice. Lotnisko w Jasionce byłoby więc ósmym, przez które taki transport dopuszczono.
Transport materiałów radioaktywnych pod ścisłą kontrolą
Większość transportowanych przesyłek zawiera bardzo małe ilości substancji promieniotwórczych.
Transport określają szczegółowe przepisy. „Materiały promieniotwórcze przewożone są w różnych opakowaniach, gwarantujących integralność przesyłki w czasie transportu i określoną w przepisach osłonność przed promieniowaniem. W innym opakowaniu więc przewożone jest "świeże" paliwo do elektrowni, w innym – wypalone paliwo, a jeszcze w innym transportowane są izotopowe czujki dymu, które zawierają źródła o bardzo małej aktywności”, informuje portal nuclear.pl, stworzony przez inżyniera jądrowego Pawła Żbikowskiego, byłego głównego specjalistę ds. energetyki jądrowej w Ministerstwie Gospodarki.
Podczas przewozu materiałów jądrowych podejmowane są również dodatkowe zabezpieczenia, które mają je chronić przed kradzieżą, sabotażem, dywersją. Wszystko to reguluje Międzynarodowa Konwencja o Ochronie Fizycznej Materiałów Jądrowych oraz przepisy zgodne z zaleceniami MAEA (Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej).
