Inwestujemy w kulturalną ikonę regionu

– Chcemy stworzyć zupełnie nowy obraz tego, czym jest kultura na i dla Podkarpacia. „Biblioteka Nowa” z założenia ma być ikoną kultury, z którą kojarzyć się będzie i Rzeszów, i region – powiedział w centrum stolicy Podkarpacia marszałek Władysław Ortyl. Gospodarz regionu razem z prezydentem Rzeszowa Konradem Fijołkiem mówili podczas briefingu prasowego o ruszającym właśnie konkursie architektonicznym na projekt „Biblioteki Nowej”.

W spotkaniu w mediami uczestniczyły również: członek zarządu województwa Małgorzata Jarosińska-Jedynak oraz zastępca prezydenta Rzeszowa Krystyna Stachowska. Obecni byli także: dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej Bożena Janda oraz Magdalena i Cezary Szpytmowie – architekci, którzy są autorami koncepcji programowej obiektu.

„Biblioteka Nowa” może stać się wizytówką nie tylko Rzeszowa i Podkarpacia, ale także Polski. Jej projekt zostanie wybrany w drodze konkursu, który właśnie ruszył, a do którego zaproszeni zostali architekci nie tylko z kraju, ale i ze świata.

– Spotykamy się w miejscu, gdzie będzie realizowana bardzo ważna dla Rzeszowa i Podkarpacia inwestycja związana z kulturą, z promowaniem czytelnictwa, która jednocześnie będzie miejscem eventowym. Będzie to doskonałe wykorzystanie przestrzeni publicznej. Z prezydentem Rzeszowa podjęliśmy wspólną decyzję o realizacji tej inwestycji i dziś cieszymy się, że ona symbolicznie – wraz z konkursem – rusza. Wstępnie szacujemy jej koszt na 450 mln złotych. Dziś czytelnictwo, kultura, jej promowanie musi przybierać nowe formy i taka będzie właśnie ta biblioteka. Chcemy, aby miała charakter innowacyjny w skali Polski, a nawet Europy. Wiele inwestycji służących innowacjom, edukacji, kulturze już na Podkarpaciu zrealizowaliśmy i mamy wysokie oczekiwania, które z pewnością będą wyzwaniem dla tych, którzy do konkursu przystąpią. Cieszę się, że dziś możemy ten konkurs ogłosić – mówił podczas spotkania z mediami marszałek Władysław Ortyl.

Zarówno marszałkowi, jak i prezydentowi Rzeszowa zależy na tym, aby ten nowy obiekt miał formę i funkcjonalność, które będą podkreślały szczególny charakter miejsca. Stąd decyzja o przeprowadzeniu międzynarodowego konkursu dla architektów. Nadzoruje go rzeszowski oddział Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. Uczestnicy konkursu mają zaproponować zarówno rozwiązania dotyczące samego budynku, jak też aranżacji jego otoczenia i rozwiązań komunikacyjnych, które pozwolą dobrze wpisać obiekt w tę ruchliwą część miasta.

– Dziś jest bardzo ważny dzień dla Rzeszowa, może nawet powiedzieć, że historyczny, bo wspólnie samorząd województwa i samorząd miasta podejmują się realizacji centrotwórczej, miastotwórczej, a nawet powiedziałbym metropoliotwórczej inwestycji, którą będzie się cieszyć nasze miasto w XXI stuleciu. Nazywam ją inwestycją stulecia, dzięki której będziemy mogli z przytupem wejść w rolę jednej z polskich metropolii. Dzięki niej my, Rzeszowianie będziemy się cieszyć nowymi funkcjami nowoczesnej, otwartej, zapraszającej mieszkańca biblioteki, przestrzeni kultury, ale również miejsca eventowego – mówił prezydent Rzeszowa Konrad Fijołek, podkreślając dobre współdziałanie samorządów miasta i regionu.

– Bardzo serdecznie chciałbym podziękować Panie Marszałku, za Pana otwartość, od pierwszego dnia, kiedy rozmawialiśmy, by połączyć siły, dziękuję za chęć i wsparcie tego przedsięwzięcia. Dziś ten etap wspólnej pracy wieńczymy ogłoszeniem konkursu – podkreślał prezydent Fijołek, zapraszając jednocześnie architektów z Polski i świata do udziału w konkursie.

Przyszła ikona kultury miasta i regionu ma powstać w samym centrum Rzeszowa, przy al. Józefa Piłsudskiego. Ma zostać ulokowana pomiędzy gmachem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego a budynkiem należącym do Zespołu Szkół nr 1. Teren, na którym powstanie obiekt ma około hektara.

– Inwestujemy w przyszłość, ale też w człowieka. Będzie to nie tylko miejsce, gdzie będziemy mogli spotkać się z książkami, ale także przestrzeń bardzo ważnych wydarzeń artystycznych. Od małego człowieczka, aż do starszego człowieka – każdy będzie tu mile widziany, siedem dni w tygodniu. Blisko 450 mln złotych to szacunkowa wartość tej inwestycji. Ta współpraca między województwem a miastem już dobrze się zaczęła, bo przygotowanie konkursu to prawie 360 tysięcy złotych, które ponieśliśmy wraz z miastem w równych częściach. Teraz przed nami poszukiwanie środków i odpowiedni montaż finansowy, aby sfinansować całość. Mówimy, że będzie to inwestycja bardzo innowacyjna, a przyszła polityka spójności, po roku 2027 może odpowiadać właśnie na takie potrzeby mieszkańców regionów oraz inwestować w to, aby każdy człowiek, niezależnie od stopnia sprawności, wieku czy zainteresowań mógł z takich miejsc korzystać. Będziemy chcieli, aby projekt biblioteki został ujęty, jako jedno ze strategicznych przedsięwzięć, realizowanych ze środków programu regionalnego czy też krajowego – podkreślała podczas briefingu członek zarządu województwa Małgorzata Jarosińska-Jedynak.

„Biblioteka Nowa” ma stać się najważniejszym ośrodkiem kreowania i promowania kultury, dla miasta i województwa. W założeniu ma być kulturotwórczym sercem Podkarpacia i jego stolicy, pozwalając mieszkańcom i gościom na aktywne, codzienne uczestnictwo w wydarzeniach z wielu dziedzin kultury, poczynając od tych, skupionych wokół książki i czytelnictwa.

– Nasza współpraca z samorządem województwa i Panem Marszałkiem trwa od lat, bo wspólnie z prowadzimy wojewódzką i miejską bibliotekę. Mamy 19 wspólnych filii w Rzeszowie i jesteśmy dumni, że zbliżamy się do miliona wypożyczeni. Na tej tradycji budujemy nową inwestycję. Dziękuję wszystkim artystom i ludziom kultury, którzy tworzyli strategię rozwoju kultury i strategię rozwoju publiczności, bo tam zostały zgłoszone wszystkie oczekiwania mieszkańców Rzeszowa w tej dziedzinie. A dzisiejsze wydarzenie to krok w stronę realizacji celu, jaki z tych dokumentów wynika – mówiła w czasie spotkania z mediami wiceprezydent Rzeszowa Krystyna Stachowska.

Zgodnie w założeniami „Biblioteka Nowa” ma mieć ok. 20 tys. metrów kwadratowych powierzchni. Będzie składać się z biblioteki i części eventowej, które połączone zostaną częścią wspólną. W części bibliotecznej mają znaleźć się strefy: dziecięca, młodzieżowa i dla dorosłych. W ramach obiektu powstanie strefa kreatywna, z miejscami do organizacji różnego rodzaju warsztatów, wielofunkcyjna sala do organizacji wydarzeń kulturalnych i konferencji oraz mniejsza, w której mogłyby się odbywać np. kameralne spotkania autorskie czy debaty.

Część eventowa obiektu to przede wszystkim duża sala wielofunkcyjna, w której będą odbywały się wydarzenia kulturalne, uzupełniona o pełne zaplecze, reżyserkę, zespół sal konferencyjnych, salę muzyczną i salę prób.

O tym, jak ważna i potrzebna będzie nowa inwestycja mówiła podczas briefingu prasowego dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Rzeszowie Bożena Janda, która dziękowała za zaangażowanie obu samorządów w tworzenie przestrzeni, która będzie nie tylko biblioteką, ale także nowym centrum kultury.

Autorami koncepcji programowej „Biblioteki Nowej” są rzeszowscy architekci – Magdalena i Cezary Szpytma, członkowie rzeszowskiego oddziału Stowarzyszenia Architektów Rzeczpospolitej Polskiej.

– Architektura ma ogromną moc zmieniania społeczeństwa i sposobu w jaki funkcjonujemy. I tak też będzie w tym przypadku. Ze względu na ogromną skalę projektu, jesteśmy pewni, że będzie to najważniejszy obiekt kultury w regionie. Mam nadzieję, że koncepcja programowa przygotowana przez nas pozwoli na wybranie pracy, która będzie nowatorska, a nawet wizjonerska, jeśli chodzi o sposób oddziaływania na społeczeństwo. Biblioteki na świecie zmieniły się z miejsc przechowywania książek, w miejsca, w których się bywa i obcuje z innymi ludźmi. Przeanalizowaliśmy najważniejsze światowe projekty z ostatnich lat, które zmieniły otoczenie społeczne w Oslo, Kopenhadze czy Helsinkach. Ten obiekt ma być rodzajem salonu spotkań – mówił podczas briefingu Cezary Szpytma.

Konkurs ruszył dziś. Do końca lipca 2025 roku potrwa jego pierwszy etap, czyli czas składania opracowań studialnych. Na składanie prac konkursowych, ich przegląd oraz ogłoszenie wyników będzie czas do października. Zwycięzca konkursu zostanie zaproszony do opracowania dokumentacji projektowej „Biblioteki Nowej”.