Reklama

Kultura

Ikony-cienie na starej desce i cerkiewnym płótnie

Antoni Adamski
Dodano: 27.03.2024
  • Małgorzata Dawidiuk. Fot. Archiwum BIZNESISTYL.pl
Małgorzata Dawidiuk. Fot. Archiwum BIZNESISTYL.pl
Share
Udostępnij

Małgorzata Dawidiuk tworzy ikony-cienie: na starej desce lub cerkiewnym płótnie maluje zarysy postaci świętych.  W ten sposób poprzez przedmioty ukazuje to co niewyrażalne: absolut, boską – niematerialną obecność. Symbolizuje ją światło stale obecne w jej kompozycjach, padające z niewiadomego źródła. Nawiązuje do średniowiecznego wyobrażenia Boga jako architekta, który „wybudował królewski pałac świata o przedziwnej piękności”.

Jako konserwatorka Małgorzata Dawidiuk ma stale do czynienia ze zdegradowaną materią dzieła sztuki. Ratuje je od zniszczenia, przywraca jego dawny wygląd. Co więcej: szuka w tej materii duchowego piękna. Do swej kreacji wykorzystuje fragmenty starych desek, gontów, szalunków – a także płócien. Nadaje im wtórnie znaczenie, które zatraciły z biegiem lat i stuleci. A ponieważ nie sposób dociec, jakie było pierwotne znaczenie, przedstawia zarysy anonimowych postaci. Nazwała je ikonami-cieniami. Bo są raczej aluzją do ikonografii sakralnej niż rzeczywistym przedstawieniem. Widać w  tych ikonach tylko złote nimby, zarysy pochylonych w modlitwie postaci. Czuć ich obecność; reszta pozostaje tajemnicą dla widza, który przyobleka sylwety anonimowych świętych we własne wyobrażenia.

Ikony Dawidiuk w Galerii Sztuki Współczesnej w Przemyślu

W Galerii Sztuki Współczesnej w Przemyślu Małgorzata Dawidiuk pokazuje kompozycje złożone w malowanych na deskach, stojących nieruchomo postaci w aureolach wokół głowy. Oprócz nich na ścianach Galerii zawiesiła „12 Bram Nowego Świata. Ikony – cienie epifanią Światła”- jak zatytułowała wystawę. To kompozycje na płótnie. Do nowych blejtramów włączyła naklejone na ich powierzchnię fragmenty starych płócien kościelnych i cerkiewnych.

Postacie świętych oraz ludzi świeckich wyłaniają się z mroku

Nie sposób domyślić się do czego służyły, jak były używane. Może to fragmenty zniszczonej płaszczenicy, z których czas usunął postać złożonego w grobie Chrystusa? Powierzchnia kompozycji jest pełna nierówności i spękań, podkreślonych strumykami ściekającej farby. Obrazy są ciemne: postacie świętych oraz ludzi świeckich wyłaniają się z mroku. Wszędzie obecne jest światło padające  z nieznanego źródła. Ten blask symbolizuje boską obecność. Nie sposób przedstawić Boga; można za pomocą światła pokazać jego symboliczną obecność. A w ten sposób unaocznić piękno stworzonego przez Boga świata.

Tytuły kompozycji dopełniają symbolikę obrazów np. Wrota Czasu, Męczennicy,  Miłość,  Pneuma (Duch), Słuchaj Mistrza, Trauma – Mistyk, Księgi, Metamorfosis. Autorka dołącza objaśnienia do swych obrazów np. do Metamorfosis:

Fot. Archiwum BIZNESISTYL.pl

„To traktat teologiczny z zarysowanym symbolem trójkąta – oka Boga. Obraz stara się wyjaśnić całość stworzenia jaka została przeznaczona na metamorfozę i uczestnictwo w cudzie Nowego Stworzenia. Ikona mówi o tym formą, linią i kolorem”.

Tradycja pisania ikon

Podsumujmy: w tradycyjnej ikonie równie ważne jak sam wizerunek jest  złote tło czyli emanacja boskości, objawiająca się przy pomocy światła. Podobnie w ikonach – cieniach najistotniejsze jest to, co niewyobrażalne: aureola, zarys postaci, jej ślad. Artystka nie  naśladuje ludzkich wizerunków Boga i Jego świętych. Raczej ukazuje zarys postaci: cień – ludzkie alter ego czyli duszę. Ikony Małgorzaty Dawidiuk kontynuują, a nie zaprzeczają bizantyjskiej tradycji. Służą kontemplacji, czyli poznawaniu Boga,  nie zaś oglądaniu artystycznych – czysto ludzkich wyobrażeń o Nim. Najważniejsze, iż wierny nadaje tej nowej ikonie własny sens i treść. To on wpisuje w jej kształt  swoją modlitwę. Modli się do Boga i świętych tak, jak pojmuje ich w swojej wyobraźni. Stąd otwarty – ekumeniczny wizerunek ikon – cieni Małgorzaty Dawidiuk. Przyjmowane są z zainteresowaniem zarówno w cerkwiach jak i w kościołach rzymskokatolickich oraz wśród wiernych, którzy traktują je jako przedmiot kultu.

Małgorzata Dawidiuk, urodziła się w 1967 r. w Wisznicach na Podlasiu. W Nałęczowie ukończyła Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. W latach 1988 – 1994 studiowała w Akademii Sztuk Pięknych im. I. E. Repina w Petersburgu na Wydziale Malarstwa i Konserwacji – specjalizacja ikona. W 2022 r. doktorat na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznym im. K. Pułaskiego w Radomiu. Obecnie prowadzi pracownię konserwatorsko – artystyczną „IKOS”. Jest twórcą wielu dzieł sakralnych w postaci ikon, ikonostasów, polichromii, m.in. w: Warszawie, Chołowicach k/Krasiczyna, Koszalinie, Krynicy, Niagou/ Słowacja, Olsztynie, Zamienicach k/ Legnicy. Autorska współrealizacja malowideł ściennych w Kaplicy Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Krakowie Łagiewnikach. Jej prace znajdują się w zbiorach prywatnych i muzealnych w Polsce i za granicą, m .in. w Kanadzie, Rosji Niemczech, Stanach Zjednoczonych, a także na Ukrainie i Słowacji.  

Share
Udostępnij
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Nasi partnerzy