Analiza XYZ w biznesie: jak metoda pomaga efektywnie zarządzać zapasami

Popyt w e-commerce nieustannie i dynamicznie się zmienia. Niektóre produkty sprzedają się stabilnie przez cały rok, inne nagle tracą popularność, a ich miejsce zajmuje nowy „hit”, który stał się viralem na TikToku. To tworzy problemy dla menedżerów ds. zakupów – co, kiedy i w jakich ilościach zamawiać. Zrozumieć te zależności pomaga prosta i skuteczna analiza XYZ.

Co to jest analiza XYZ w e-commerce

Analiza XYZ – to metoda klasyfikacji produktów zgodnie ze stabilnością i przewidywalnością popytu na nie. W połączeniu z analizą ABC jest jednym z kluczowych narzędzi do prognozowania sprzedaży i zarządzania zapasami.

Analiza ABC pokazuje, które produkty są najbardziej opłacalne dla biznesu, a XYZ – jak regularnie i stabilnie klienci je kupują.

Może cię zainteresować

Jakie opakowania wybrać dla sklepu internetowego, aby zmniejszyć liczbę zwrotów i uszkodzeń

Biznes, podobnie jak konsumenci, kupuje w e-commerce

Znaczenie monitoringu cen w e-commerce: wasza sekretna broń w biznesie

Reklama

W e-commerce niezwykle ważne jest rozumienie dynamiki zakupów: jedne towary kupowane są niemal codziennie, inne – sezonowo lub okazjonalnie, a jeszcze inne – chaotycznie i bez przewidywalności. Każda kategoria produktowa ma inną wartość dla biznesu. Analiza ABC XYZ wspiera planowanie finansowe, zakupy, logistykę, magazyn i zarządzanie sprzedażą. Dopiero ich połączenie daje maksymalny efekt.

Różnica między analizą ABC a XYZ

• Analiza ABC odpowiada na pytanie; które produkty są bardziej wartościowe dla zwiększenia sprzedaży lub rentowności sklepu internetowego.
  
• Analiza XYZ pokazuje, jak przewidywalny jest popyt na te produkty.
  

Przykład dla sklepu internetowego z odzieżą damską:

Analiza ABC:

• A (najważniejsze, generujące lwią część zysku) – damskie dresy w różnych rozmiarach (40% zysku);
  
• B (mniej istotne, ale wciąż ważne) – codzienne t-shirty, bluzy, spodnie;
  
• C (reszta, mało wpływająca na zysk) – akcesoria, torebki, paski, organizery.
  

Analiza XYZ:

• X (produkty kupowane regularnie przez cały rok) – dresy, bazowe t-shirty;
  
• Y (produkty kupowane sezonowo/sytuacyjnie) – zimowe kurtki (popyt rośnie tylko jesienią i zimą);
  
• Z (produkty kupowane chaotycznie i nieprzewidywalnie) – kapelusze w pomarańczowym kolorze, torby z printami viralowymi na TikToku.
  

Połączenie analizy ABC i XYZ pozwala nie tylko określić, które produkty są cenne i zyskowne, ale także ocenić stabilność popytu.

👉 Przykład: dresy w kategoriach A i X – generują dużą część dochodu i są stabilnie popularne cały rok, więc muszą być stale dostępne.
Natomiast akcesoria (C i Z) przynoszą niski zysk i mają chaotyczny popyt – można ograniczyć ich zakupy lub rozważyć usunięcie z oferty.

Jak krok po kroku przeprowadzić analizę XYZ

Analizie mogą podlegać nie tylko produkty, ale też kategorie, marki, dostawcy. Na przykładzie produktów proces wygląda tak:

1. Wybrać cechy klasyfikacyjne, np. średnia liczba sprzedanych sztuk produktu miesięcznie.
   
2. Określić okres analizy, np. 12 miesięcy, aby uwzględnić sezonowość, i porównać z poprzednim rokiem.
   
3. Obliczyć współczynnik zmienności dla każdego produktu i posortować listę od najmniejszej do największej wartości.
   
   Wzór:
   Współczynnik zmienności = (Odchylenie standardowe popytu / Średnia) × 100%
   
   Im wyższy współczynnik, tym mniej przewidywalny popyt.
   
4. Podzielić produkty na grupy X, Y, Z:
   
   • X (0–10%) – stabilne produkty, sprzedają się regularnie cały rok;
     
   • Y (11–25%) – umiarkowane wahania, częściowo przewidywalny popyt;
     
   • Z (26%+) – chaotyczne i trudne do przewidzenia zakupy.
     
5. Wyciągnąć wnioski dla zarządzania zapasami:
   
   • X – zawsze dostępne i regularnie zamawiane;
     
   • Y – wymagają uwagi i monitorowania sezonowości;
     
   • Z – minimalizować stany magazynowe, kupować w małych partiach.
     

Jak analiza XYZ jest wykorzystywana w e-commerce: korzyści

Analiza XYZ wspiera różne procesy biznesowe:

• Zakupy i magazynowanie: X – zawsze na stanie, Z – małe partie;
  
• Sprzedaż i promocje: X – stałe kampanie, Y – promocje sezonowe, Z – produkty viralowe przyciągające ruch;
  
• Analiza XYZ w logistyce: X – bliżej strefy kompletacji, Z – w magazynach partnerów.
  

To ułatwia planowanie finansowe – pieniądze nie blokują się w towarach, które zalegają w magazynie. Dzięki temu sklepy online zmniejszają ryzyko i zwiększają rotację.

Analiza ABC XYZ działa najlepiej jako duet „wartość + popyt”, ponieważ równoważy strategię handlową.
👉 Przykład: firma może inwestować w stabilne i zyskowne (AX) oraz elastyczne sezonowe (BY), rezygnując z ryzykownych i nierentownych (CZ).

Wnioski: czy warto stosować analizę XYZ

Oba typy analiz przyniosą korzyść tylko wtedy, gdy sklep internetowy korzysta z rzetelnych i pełnych danych. Dane wewnętrzne trzeba zawsze zestawiać z realiami rynku, zachowaniami konkurencji i ich strategiami cenowymi.

W tym pomaga Pricer24 – platforma do analizy cen dostawców, konkurencji, asortymentu i całej sytuacji rynkowej w e-commerce. Łącząc wyniki macierzy ABC/XYZ z analizą rynkową od Pricer24, zyskujesz skuteczne narzędzie do podejmowania strategicznych decyzji i szukania punktów wzrostu.

Oprócz danych wewnętrznych (wartość produktów i stabilność popytu) masz też informacje o cenach i promocjach konkurencji, które mogą bezpośrednio wpływać na sprzedaż w kategoriach Y i Z.

Dzięki aktualnym danym o rynku znacznie łatwiej dostosować strategię, nie czekając na spadek sprzedaży i utratę udziału w rynku.