Składki ZUS uregulowane z własnych środków „za zleceniobiorców” nie spełniają jednej
z podstawowych cech definiujących kategorię podatkową „kosztów uzyskania przychodów” – nie są ponoszone w celu uzyskania przychodów ani w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Składki takie nie spełniają zatem przesłanek zaliczenia ich do kategorii kosztów uzyskania przychodów, określonych w art. 15 ust. 1 updop. Płatnik składek może pomniejszyć przychody w dacie zapłaty jedynie w części należnej od niego samego.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach (2641-BPB-1-2.4510.1009.2016.1.BKD)
Komentarz AXELO (radca prawny Katarzyna Kanik)
Omawiana interpretacja dotyczy sytuacji zleceniodawcy, który w wyniku prawomocnych decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych kwalifikujących dotychczas zawarte umowy o dzieło (umowy o świadczenie usług edukacyjnych) jako umowy zlecenia, zobowiązany był do uregulowania zaległych składek z tytułu ubezpieczenia społecznego wraz z należnymi odsetkami za zwłokę. Wpłacone przez zleceniodawcę zaległe składki obejmowały zarówno składki jakie zleceniodawca powinien był uiścić jako pracodawca jak i składki, które zleceniodawca jako płatnik powinna potrącić z wynagrodzenia zleceniobiorcy.
Zdaniem zleceniodawcy, cały wynikający z decyzji ZUS koszt składek na ubezpieczenia społeczne zarówno w części przypadającej na pracodawcę jak i na ubezpieczonego stanowi dla zleceniodawcy koszt uzyskania przychodu w dacie jego poniesienia.
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach jedynie częściowo zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym przez zleceniodawcę stwierdzając, że zleceniodawca może pomniejszyć przychody w dacie zapłaty w części należnej od niej samej jako płatnika.
Organ stwierdził natomiast, że uiszczenie przedmiotowych składek przez zleceniodawcę było konsekwencją błędnej kwalifikacji zwartych umów, a nie celowym działaniem nakierowanym na osiąganie przychodów
Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 tej ustawy.
Organ przytoczył też treść dyspozycji art. 16 ust 1 pkt 57 a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym zasadą jest, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów nieopłaconych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych składek w części finansowanej przez płatnika składek.
Zleceniodawca dokonał zapłaty tej części składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne,
w odniesieniu do których ciążył na nim wyłącznie obowiązek ich pobrania z należności zleceniobiorcy a nie obowiązek sfinansowania z własnych środków.
Mając powyższe na uwadze, zdaniem Organu nie można uznać, że przyjęcie przez zleceniodawcę ciężaru finansowania tych składek, będące wynikiem wcześniejszych nieprawidłowości, służy uzyskiwaniu przez zleceniodawcę jakichkolwiek przysporzeń, w tym mających charakter przychodów. Koszty te nie służą również zachowaniu ani zabezpieczeniu źródeł przychodu zleceniodawcy, który nie ma prawnej możliwości ujęcia w podatkowych kosztach uzyskania przychodów składek zapłaconych do ZUS w części, która zgodnie z odrębnymi przepisami obciąża zleceniobiorcę.
Powyższe stanowisko niewątpliwie jest niekorzystne dla podmiotów, w odniesieniu do których,
w wyniku stosowanych na dużą skalę przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontroli, dotychczasowe umowy o dzieło zakwalifikowano jako umowy zlecenia, z czym wiąże się obowiązek uregulowania zaległych składek na ubezpieczenie społeczne zleceniobiorcy. Podmiotom takim nie można automatycznie przypisywać złej woli w zakresie nieterminowanego regulowania składek na ubezpieczenie społeczne, z uwagi na dotychczasowy brak jednolitego orzecznictwa oraz stanowiska doktryny w zakresie charakteru prawnego umów dotyczących usług edukacyjnych. Opierając się na powyższym rozstrzygnięciu, podmiot finansujący zleceniobiorcy składki na ubezpieczenie społeczne, mimo braku woli zwrotnego ich odzyskania od zleceniobiorcy, nie będzie uprawniony do zaliczenia poniesionych wydatków do kosztów uzyskania przychodów.
Z uwagi na powyższe rozstrzygnięcie, celem uniknięcia negatywnych skutków kontroli przeprowadzonej przez ZUS, włącznie z nałożeniem obowiązku uregulowania zaległych składek
z tytułu ubezpieczenia społecznego, przy braku możliwości zaliczenia sfinansowanych składek do kosztów uzyskania przychodu, rekomenduje się zwrócenie szczególnej uwagi na charakter zawieranych umów dotyczących działalności edukacyjnej.
Aby szczegółowo omówić poruszone zagadnienia, skontaktuj się z AXELO. www.axelo.pl
Informacje zawarte w niniejszym artykule/komentarzu mają charakter skrótowy i informacyjny. Informacje te nie powinny zastępować szczegółowej analizy poruszanych w nim zagadnień, jak również stanowić podstawy podejmowania decyzji biznesowych lub jakichkolwiek innych czynności prawnych lub faktycznych.
Radca prawny Katarzyna Kanik
