Półmetek paktu o migracji i azylu

Ma on zmienić sposób, w jaki Europa zarządza migracją, tworząc jednolity, sprawiedliwy i funkcjonujący system gwarantujący zarówno solidarność, jak i odpowiedzialność w całej Unii.

Komisja Europejska składa sprawozdanie z aktualnej sytuacji w zakresie wdrażania paktu o migracji i azylu przyjętego w czerwcu 2024 r. W połowie okresu przejściowego poczyniono znaczne postępy zarówno na szczeblu UE, jak i przez państwa członkowskie, ale konieczne są dalsze wysiłki, aby sprostać pozostałym wyzwaniom i zapewnić pełną operacyjność nowego solidnego systemu zarządzania migracjami UE w czerwcu 2026 r.

We wspólnym planie wdrażania przedstawionym w czerwcu 2024 r. Komisja określiła kluczowe etapy wdrażania zdolności prawnych i operacyjnych niezbędnych do skutecznego rozpoczęcia stosowania nowych przepisów do czerwca 2026 r.

Może cię zainteresować

Polska największym beneficjentem nowego budżetu Unii Europejskiej!

Budżet Unii Europejskiej na 2026

Nowa strategia dla Morza Czarnego

Reklama

Zgodnie z wymogami paktu Komisja składa sprawozdanie z postępów poczynionych do tej pory w odniesieniu do każdego elementu składowego wspólnego planu wdrażania:

1. Eurodac: Poczyniono znaczne postępy we wprowadzaniu odnowionej bazy danych Eurodac jako kluczowego warunku wstępnego funkcjonowania wszystkich elementów paktu. Ponieważ niektóre państwa członkowskie nadal stoją przed wyzwaniami związanymi z utworzeniem nowego systemu, Komisja i Agencja Unii Europejskiej ds. Zarządzania Operacyjnego Wielkoskalowymi Systemami Informatycznymi (eu-LISA) monitorują rozwój sytuacji i będą nadal zapewniać dodatkowe wsparcie.
2. Granice zewnętrzne: Trwają przygotowania do wprowadzenia nowych procedur kontroli przesiewowej i procedur granicznych. Niektóre państwa członkowskie osiągnęły już wymagane zdolności w zakresie przyjmowania i zasoby ludzkie. Nadal istnieją wyzwania związane z identyfikacją miejsc kontroli przesiewowej i procedur granicznych, a także z zamówieniami publicznymi i odpowiednimi zasobami.
3. Warunki przyjmowania: Zasadnicze znaczenie ma zapewnienie wystarczającej zdolności przyjmowania i odpowiednich warunków przyjmowania we wszystkich państwach członkowskich, w tym zapobieganie wtórnym przepływom z jednego państwa członkowskiego UE do drugiego. Trwają prace nad odzwierciedleniem nowych standardów przyjmowania i zapewnieniem wystarczających zdolności.
4. Uczciwe, skuteczne i spójne procedury azylowe: Państwa członkowskie dostosowują się do nowych ram prawnych, również przy wsparciu UE. Konieczne są dalsze prace w celu zmniejszenia zaległości i opóźnień w procedurach azylowych, w tym poprzez zwiększenie zdolności i zapewnienie odpowiednich szkoleń.
5. Procedury powrotu: Zgodnie z wymogami paktu państwa członkowskie likwidują luki między procedurami azylowymi a procedurami powrotu. Negocjacje w sprawie wniosku Komisji dotyczącego rozporządzenia w sprawie powrotów są w toku i należy je szybko zakończyć, aby zaradzić utrzymującej się nieefektywności procedur powrotu.
6. Sprawienie, by odpowiedzialność działała: Aby pakt funkcjonował, państwa członkowskie muszą działać w oparciu o sprawiedliwy podział odpowiedzialności. Przekazywanie na podstawie rozporządzenia dublińskiego do państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie azylu powinno odbywać się do i ze wszystkich państw członkowskich. Ma to zasadnicze znaczenie dla skutecznego przejścia na nowe przepisy dotyczące odpowiedzialności i właściwego funkcjonowania rocznego cyklu solidarnościowego, który określi wkłady solidarnościowe między państwami członkowskimi.
7. Solidarność: Kontynuowane są prace nad przygotowaniem pierwszego rocznego cyklu solidarnościowego w październiku 2025 r. oraz nad ustanowieniem stałego mechanizmu solidarności do czerwca 2026 r. Komisja, Europejska Agencja ds. Azylu (AUEA) i państwa członkowskie ściśle współpracują w celu zgromadzenia danych niezbędnych do oceny sytuacji migracyjnej i określenia wkładów solidarnościowych każdego państwa członkowskiego.
8. Potrzebne są gotowość i planowanie awaryjne, aby zagwarantować prawidłowe funkcjonowanie systemów azylowych i systemów przyjmowania w każdych okolicznościach. Państwa członkowskie muszą zapewnić, aby plany awaryjne były adekwatne do zakładanych celów, w miarę możliwości testować je i zapewniać spójność z innymi planami awaryjnymi, takimi jak plany dotyczące granic i powrotów.
9. Nowe zabezpieczenia i monitorowanie praw podstawowych: Pakt zapewnia równowagę między obowiązkami a prawami osób ubiegających się o ochronę w UE. Plany krajowe zasadniczo odzwierciedlają tę ogólną równowagę i uwzględniają nowe elementy. Należy kontynuować prace nad uruchomieniem niezależnego mechanizmu monitorowania praw podstawowych i bezpłatnego doradztwa.
10. Integracja i legalne ścieżki: W całej UE wysiłki na rzecz integracji przynoszą coraz bardziej pozytywne skutki, przy czym konieczne są ciągłe wysiłki w dziedzinie edukacji, zatrudnienia, zdrowia i mieszkalnictwa.

Komisja i agencje UE Frontex, EUAA i eu-LISA wspierają państwa członkowskie, w tym poprzez praktyczne wytyczne, nowe narzędzia i ukierunkowane wsparcie. W maju z budżetu UE udostępniono dodatkowe 3 mld euro na pomoc we wdrażaniu paktu i wsparcie państw członkowskich przyjmujących wysiedleńców z Ukrainy.

Celowo dążymy do osiągnięcia naszego wspólnego celu: pełne wdrożenie paktu o migracji i azylu do połowy następnego roku. To ważny moment wspólnej europejskiej odpowiedzialności. Komisja i agencje UE znajdują się na pierwszej linii frontu, aktywnie wspierając państwa członkowskie w przekształcaniu nowych przepisów w konkretne działania. Po wdrożeniu pakt zasadniczo zmieni sposób, w jaki Europa zarządza migracją, tworząc jednolity, sprawiedliwy i funkcjonujący system gwarantujący zarówno solidarność, jak i odpowiedzialność w całej Unii. Henna Virkkunen, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw suwerenności technologicznej, bezpieczeństwa i demokracji

Pakt nie jest już tylko tekstem prawnym. Krok po kroku staje się rzeczywistością. Z zadowoleniem przyjmuję stałe postępy i pracę państw członkowskich. Teraz musimy wykorzystać to i przyspieszyć wysiłki, czyniąc wdrażanie paktu priorytetem na nadchodzący rok. Wraz z proponowanym rozporządzeniem w sprawie powrotów, zmienioną koncepcją bezpiecznego kraju trzeciego i unijnym wykazem bezpiecznych krajów pochodzenia porządkujemy nasz dom i budujemy nowoczesny system migracji i azylu. Magnus Brunner, komisarz do spraw wewnętrznych i migracji

Kolejne kroki

Komisja wzywa państwa członkowskie do kontynuowania wysiłków na rzecz zapewnienia pomyślnego wdrożenia paktu. Chociaż na szczeblu technicznym poczyniono postępy, stałe zaangażowanie polityczne i odpowiedzialność polityczna na szczeblu krajowym nadal mają zasadnicze znaczenie dla skutecznego sprostania zidentyfikowanym wyzwaniom, aby osiągnąć pełną gotowość do połowy następnego roku.

Następne sprawozdanie z wdrażania zostanie opublikowane w październiku 2025 r. jako część pierwszego sprawozdania rocznego w sprawie migracji i azylu.

Kontekst

Przyjęcie paktu o migracji i azylu („pakt”) w czerwcu 2024 r. stanowiło ważny kamień milowy w rozwoju wspólnego europejskiego systemu azylowego (WESA). Pakt reformuje i dalej rozwija obecne przepisy w oparciu o kompleksowe podejście, które wzmacnia i integruje politykę UE w zakresie migracji, azylu, zarządzania granicami i integracji. Pakt tworzy ramy prawne, które równoważą solidarność i odpowiedzialność między państwami członkowskimi w ramach kompleksowego podejścia do skutecznego i sprawiedliwego zarządzania migracją. Akty ustawodawcze paktu weszły w życie 11 czerwca 2024 r. i będą miały zastosowanie od połowy 2026 r.

Po przyjęciu paktu w czerwcu 2024 r. Komisja przedstawiła wspólny plan wdrażania określający kluczowe etapy dla wszystkich państw członkowskich w celu wprowadzenia zdolności prawnych i operacyjnych niezbędnych do pomyślnego rozpoczęcia stosowania nowych przepisów. Jednocześnie Komisja i agencje UE zapewniają państwom członkowskim dostosowaną do potrzeb pomoc. Obejmuje to zarówno wsparcie operacyjne, jak i finansowe, takie jak wsparcie udostępnione państwom członkowskim w maju tego roku.

W dzisiejszym komunikacie Komisja informuje Parlament Europejski i Radę o postępach we wdrażaniu paktu.

Pakt o migracji i azylu będzie miał również pozytywny wpływ na prace Komisji mające na celu wspieranie państw członkowskich w realizacji celów w zakresie uproszczenia. Wiele nowych przepisów paktu upraszcza procedury między państwami członkowskimi. Od szybszej procedury przyjmowania z powrotem osób ubiegających się o azyl do odpowiedzialnego państwa członkowskiego w celu jej rozpatrzenia, po wydanie decyzji nakazującej powrót w tym samym czasie co odmowna decyzja azylowa, istnieje wiele ulepszeń, które zmniejszą opóźnienia i pozwolą skuteczniej zarządzać migracją.

Czytaj także: