W niedzielę, 13 marca, wypada 100. rocznica urodzin wybitnego artysty Józefa Szajny. Światowej sławy malarz, scenograf i reżyser urodził się w Rzeszowie i miasto jako pierwsze w Polsce uczci tę rocznicę. Obok rzeźby „Przejście 2001” wystawę i etiudę teatralną wraz z Teatrem Przedmieście przygotowuje prof. Leszek Mądzik. Przestawienie poprzedzi debata z jego udziałem, w której wezmą również udział rzeszowianie, którzy Szajnę znali i pisali o nim książki. Władze miasta otworzą natomiast park imienia prof. Józefa Szajny.
Józef Szajna przez lata swoją sztuką rozliczał się z barbarzyństwem totalitaryzmu i przypominał okrucieństwa wojny. Jego obrazy, instalacje dziś znów przemawiają z wielką siłą wobec rozgrywającego się na naszych oczach dramatu Ukrainy. Urodzony 13 marca 1922 roku w Rzeszowie Szajna w okresie okupacji walczył w Związku Walki Zbrojnej, przez co trafił do obozów koncentracyjnych w Auschwitz i Buchenwaldzie, przeszedł przez celę śmierci, co po wojnie zaważyło na jego twórczości artystycznej. Do obozów trafiło wielu jego przyjaciół, których przypominają kamienie ułożono wokół rzeźby „Przejście 2001”, wyrastającej nad pl. Cichociemnych w Rzeszowie i powstałej wg projektu Szajny. Profesor był już wtedy sławą. Zdobył ją tworząc przejmujące dzieła sztuki (był profesorem ASP w Warszawie), spektakle teatralne i scenografie (był m.in. dyrektorem Teatru Ludowego w Nowej Hucie, a później autorskiego Teatru-Galerii w warszawskim Centrum Sztuki Studio). W ostatnich latach życia (zmarł w 2008 roku), podarował miastu nie tylko rzeźbę, ale i wiele swoich dzieł, które umieszczono w Galerii Szajny w Teatrze im. W. Siemaszkowej, a także z zespołem teatru zrealizował spektakl „Deballage”.
Rzeszów uczci pamięć profesora Szajny w 100-lecie jego urodzin. Galicyjskie Towarzystwo Edukacyjne GATE oraz Teatr Przedmieście przygotowały wyjątkowe wydarzenie 13 marca, w niedzielę. – Dokładnie sto lat od urodzin Szajny, w miejscu wyjątkowym, przy rzeźbie „Przejście 2001” połączą się drogi artystyczne dwóch niezwykłych twórców teatru – mówi Aneta Adamska, założycielka Teatru Przedmieście i pomysłodawczyni festwialu „Źródła Pamięci. Szajna – Grotowski -Kantor”. – Zaprosiliśmy do Rzeszowa prof. Leszka Mądzika, bliskiego Szajnie poprzez teatr plastyczny. Prace Leszka Mądzika wkomponowane zostaną w przestrzeń placu Cichociemnych i zaistnieją wobec głębokiego przesłania Szajnowskiej rzeźby-symbolu. Prologiem do wystawy będzie etiuda teatralna pt. „Faktura czasu” przygotowana przez aktorów Teatru Przedmieście według koncepcji Leszka Mądzika.
"Przejście 2001" – rzeźba wg koncepcji Józefa Szajny w Rzeszowie. Leszek Mądzik przygotował tu w 2017 roku widowisko plenerowe pt. "Blizna". Fot. Tadeusz Poźniak
Etiudę zaplanowano na godz. 18.00. Wcześniej, obok placu, w Teatrze Maska odbędzie się panel dyskusyjny na temat twórczości Józefa Szajny z udziałem zaproszonych gości: Leszka Mądzika, Agnieszki Koecher – Hensel, Jerzego Fąfary, Zbigniewa Rybki i Andrzeja Piątka. Początek debaty o godz. 16.00. Goście i uczestnicy debaty wraz z przedstawicielami Urzędu Miasta Rzeszowa przejdą potem na pl. Cichociemnych, gdzie o godz. 17.50 otwarty zostanie „Park imienia prof. Józefa Szajny” – na osiedlu Śródmieście, u zbiegu ul. Adama Naruszewicza, ul. Henryka Kreczmera oraz ul. Adama Mickiewicza.
Organizatorem wydarzenia jest Galicyjskie Towarzystwo Edukacyjne GATE we współpracy z Teatrem Przedmieście. Zadanie dofinansowano z budżetu Gminy Miasto Rzeszów w ramach konkursu na całoroczną działalność kulturalną.
Ponadto Wyższa Szkoła informatyki i Zarządzania w Rzeszowie w dniu 13 marca 2022 uruchomi stronę internetową www.szajna.wsiz.edu.pl, upamiętniającą profesora Józefa Szajnę i jego współpracę z uczelnią. Na stronie znajdą się między innymi wspomnienia o profesorze oraz galeria zdjęć i archiwalne nagrania filmowe z udziałem artysty.
Ponadto, 15 marca, o godz. 18.00 Teatr im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie zaprasza na Dużą Scenę, na performance inspirowany twórczością Józefa Szajny w reż. Barbary Napieraj pt. „Człowiek zaniedbuje siebie”.
.jpg)
