Władysław Sikorski był bardzo mocno związany rodzinnie z Hyżnem. Tu poznali się jego rodzice: Emilia Hawrowska i pochodzący z Przeworska Tomasz, w hyżneńskim kościele brali ślub 19 maja 1874 roku i zamieszkali w tzw. Organistówce.
Przyszły żołnierz i polityk urodził się co prawda w Tuszowie Narodowym 20 maja 1881 roku, ale w Hyżnem – po śmierci ojca spędzał dzieciństwo. W latach 1887-1893 młody Władysław chodził do tutejszej szkoły, w której przed laty uczył jego ojciec. Z Hyżnego w późniejszym okresie dojeżdżał furką (drogą która dziś nosi jego imię) do gimnazjum i do bursy szkolnej w Rzeszowie. W edukacji gimnazjalnej Władysława Sikorskiego wspierał właściciel rozległych dóbr w powiecie rzeszowskim (m.in. Załęża, Pobitna i Hyżnego) Władysław Jędrzejowicz. Dzięki wsparciu młody Sikorski ukończył ostatecznie szkołę we Lwowie, gdzie wciągnął się w wir działalności niepodległościowej.
Władysław Sikorski z ogromnym sentymentem zawsze wspominał Hyżne i uważał je za rodzinną wieś. Świadczy o tym m.in. fakt, że w kwietniu 1941 roku – już jako Naczelny Wódz i premier rządu RP – spotkał się w Chicago z emigrantami z Hyżnego i okolic, którym pozostawił wpis o treści: „Pozdrowienia dla Polaków i Polek z pięknych i drogich mojemu sercu okolic Hyżnego, Grzegorzówki i Dylągówki”.
Skwer i pomnik to kolejne upamiętnienia postaci generała Sikorskiego w Hyżnem. Już w 1972 roku nowowybudowany budynek miejscowej szkoły podstawowej został nazwany jego imieniem. Z kolei w 2001 roku, w 120 rocznicę urodzin generała, przy wejściu do miejscowego dworku (odbudowanego staraniem Stowarzyszenia Pamięci Gen. Władysława Sikorskiego w Rzeszowie i Fundacji im. Gen. Władysława Sikorskiego w Chicago) umieszczono pamiątkową tablicę. Kilka lat temu imieniem generała nazwano skwer w Hyżnem, odsłonięto tam również jego pomnik.
Pomnik gen. Władysława Sikorskiego znajduje się w parku Jedności Polonii z Macierzą. Jest to pierwszy pomnik gen. Władysława Sikorskiego powstały w III RP, odsłonięty we wrześniu 1993 r. Inicjatorem budowy pomnika było Stowarzyszenie Pamięci gen. Władysława Sikorskiego. Przewodniczącym Komitetu Budowy Pomnika był poseł Aleksander Bentkowski. Fundusze zgromadziła głównie Fundacja gen. W. Sikorskiego w Chicago, której prezesem był Kazimierz Sowa, były kierowca gen. Sikorskiego.
Forma rzeźbiarska została wybrana w wyniku konkursu ogłoszonego w 1988 r. Pierwszą nagrodę otrzymał artysta rzeźbiarz Wiesław Bielak z Krakowa, który wykonał również model rzeźby pomnika w skali 1:1. Projekt architektoniczny i aranżację otoczenia sporządził zespół inżynierów architektów z Miejskiego Biura Planowania Przestrzennego pod kierownictwem inż. arch. Wiesława Pankiewicza. Odlew w brązie wykonano w Wytwórni Sprzętu Komunikacyjnego w Rzeszowie. Waga: 3,5 t, wys. 460 cm.
Rzeźba przedstawia stojącą na cokole postać gen. Sikorskiego jako męża stanu i wodza. Od strony frontowej w dolnej części cokołu pomnika umieszczone są postacie 3 żołnierzy z różnych formacji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Z boku zrywający się do walki orzeł w koronie.
Czytaj także:
