Kolekcją „Łemkowyna” Anny Marii Zygmunt, pochodząca z Lubatowej w Beskidzie Niskim zachwyciła świat mody. Wschodnia Łemkowszczyzna, pełna starych cerkwi i łemkowskich chyż stała się dla niej modową inspiracją, dzięki której powstały ubrania wzorowane na łemkowskich strojach ludowych, ale w nowoczesnym wydaniu. Lejbiki, czuchy i hunie, okraszone kolorowymi paciorkami, stały się bestsellerem na zagranicznych wybiegach, a w piątek, 6 listopada o godz. 20:00 będzie je można zobaczyć w Regionalnym Centrum Kultur Pogranicza w Krośnie. Pokazowi mody towarzyszyć będzie koncert muzyki tradycyjnej w wykonaniu łemkowskiej wiejskiej kapeli "Uherec". Transmisja online z wydarzeń będzie też dostępna na stronie https://www.facebook.com/etnocentrum w dniu pokazu mody.
Na terenach zamieszkiwanych przez Łemków, od północnej strony Karpat, przez Beskid Niski, aż po zachodnie krańce Bieszczadów, proces przemian kulturowych postępował znacznie wolniej niż w innych rejonach Polski. Dlatego jeszcze do czasów II wojny światowej na miejscowych targach nierzadko można było spotkać górali ubranych w tradycyjne stroje ludowe. Lniane koszule, spódnice, gorsety, kierpce oraz sznury korali były istną mozaiką barw i wzorów oraz odzwierciedlały odrębną kulturę Łemków, która zaczęła zanikać z początkiem Akcji „Wisła” w 1947 roku. Wtedy to razem z Bojkami zostali wysiedleni z terenów na wschód od Rzeszowa i Lublina, a następnie rozproszeni. Część zginęła w obozach koncentracyjnych lub wyjechała za granicę, głównie do Stanów Zjednoczonych.
70 lat od tych wydarzeń, Anna Maria Zygmunt, projektantka mody pochodząca z Lubatowej, stworzyła kolekcję ubrań inspirowanych łemkowskim strojem ludowym. Przekonuje, że jej „Łemkowyna” to nic innego, jak opowieść o Łemkach – ich historii, kulturze, zwyczajach i religijności, snuta z pomocą mody. Nie bez znaczenia jest również fakt, że urodziła się dokładnie w 40. rocznicę rozpoczęcia Akcji „Wisła” – 28 kwietnia.
Projektantka przeniosła kulturę i sztukę terenów Łemkowszczyny na tkaniny, tworząc oryginalne ubrania wzorowane na łemkowskich strojach ludowych, tyle że w nowoczesnym wydaniu. Ubrania do „Łemkowyny” stworzone zostały z naturalnych tkanin, głównie lnu, sukna wełnianego, wełny oraz bawełny. Kolorystyka sukienek, spódnic, kombinezonów, czapek, a nawet butów, nawiązuje do tradycyjnych, łemkowskich strojów ludowych.
Powstała piękna kolekcja, która została doceniona oraz bardzo ciepło przyjęta w środowisku modowym. Wraz z projektantką pokonała tysiące kilometrów. W Polsce pokazywana była m.in. w Krakowie, Warszawie, Gdyni, Rzeszowie, Kielcach czy podczas Łemkowskiej Watry w Zdyni. Zaprezentowana została również w Budapeszcie na European Fashion Union oraz w Szawli, w północnej Litwie na festiwalu VIRUS oraz w Azji.
Sobotniemu pokazowi mody w Krośnie towarzyszyć będzie łemkowska wiejska kapela „Uherec”, którą tworzą muzykanci młodego pokolenia zakochani w tradycji ruskich górali karpackich. Pieśni i melodie pochodzące z archiwalnych nagrań – z płyt decelitowych, winylowych, taśm szpulowych i własnych badań terenowych to podstawa ich repertuaru. „Uherec” gra muzykę łemkowską w jej surowym, naturalnym brzmieniu. Białe głosy, tradycyjne instrumentarium i miłość do gór tworzą pierwotną i niezwykle ciekawą mieszankę.
Pokaz i koncert ze względu na małą ilość miejsca, odbędą się w przestronnym holu Regionalnego Centrum Kultur Pogranicza w Krośnie!
Fot. Archiwum Anny Marii Zygmunt
Na wybiegu kolekcję zaprezentują: Beata Czekańska, Natalia Dudycz, Angelika Hejnar, Oliwia Myczkowska, Paulina Pisula, Gabriela Polak, Monika Serwińska, Ewelina Słabka, Natalia Tworek, Angelika Wasyl oraz Piotr Bazentkiewicz.
Wydarzenie będzie zakończeniem realizowanego w Etnocentrum projektu „Start-upw tradycję – cykl warsztatów rzemieślniczych w Etnocentrum Ziemi Krośnieńskiej” dofinansowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
