Trzy uchwały Sejmu z 2018, 2021 i 2022 r. ws. wyboru sędziów – członków Krajowej Rady Sądownictwa zostały podjęte z rażącym naruszeniem Konstytucji RP – głosi projekt uchwały Sejmu. Projekt wzywa członków KRS wybranych wbrew konstytucji do zaprzestania działalności w Radzie.
We wtorek do Sejmu wpłynął poselski projekt uchwały ws. usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego w kontekście pozycji ustrojowej oraz funkcji Krajowej Rady Sądownictwa w demokratycznym państwie prawnym. Projekt został złożony przez grupę posłów KO, PSL-TD, Polski 2050-TD oraz Lewicy. Na przedstawiciela wnioskodawców wyznaczono posła PSL-TD Krzysztofa Paszyka.
Chodzi o zmiany wprowadzone nowelizacją ustawy o KRS z 8 grudnia 2017 r., która zmieniła tryb wyboru sędziów-członków KRS; 15 sędziów – członków Rady wybiera Sejm, a nie jak wcześniej – środowiska sędziowskie.
W projekcie uchwały przypomniano, że zgodnie z art. 186 ust. 1 Konstytucji RP podstawową funkcją ustrojową Krajowej Rady Sądownictwa jest stanie na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Zaznaczono, że funkcja ta może być realizowana prawidłowo wyłącznie, gdy KRS jest organem niezawisłym i niezależnym od innych władz.
Jak zapisano, gwarancje tej niezależności i niezawisłości przewiduje art. 187 ust. 1 i 3 Konstytucji RP, które określają skład Krajowej Rady Sądownictwa oraz ustanawiają 4—letnią kadencję jej wybranych członków. Zasadniczą cześć składu KRS — zgodnie z art. 187 ust. 1 pkt 2 Konstytucji RP — stanowić powinni przedstawiciele sędziów Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów wojskowych. “Wybór przedstawicieli środowiska sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa powinien zatem mieć charakter autonomiczny i realizowany przez środowisko sędziów, bez możliwości czynnego udziału organów władzy ustawodawczej i wykonawczej” – wskazano.
W projekcie uchwały Sejm stwierdza, że trzy uchwały Sejmu z 6 marca 2018 r., 20 maja 2021 r. oraz 12 maja 2022 r. ws. wyboru sędziowskich członków Krajowej Rady Sądownictwa zostały podjęte z rażącym naruszeniem Konstytucji RP.
“Skutkiem ich podjęcia było ukształtowanie składu Krajowej Rady Sądownictwa w sposób sprzeczny z Konstytucją RP, Traktatem o Unii Europejskiej oraz Konwencją Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, a w konsekwencji utrata zdolności do realizacji przez Krajową Radę Sądownictwa jej konstytucyjnych funkcji i zadań, w tym w szczególności zdolności do stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów” – zapisano.
W projekcie Sejm wzywa członków KRS, wybranych do jej składu wbrew Konstytucji RP, do niezwłocznego zaprzestania działalności w KRS, gdyż ta podważa porządek konstytucyjny Rzeczypospolitej Polskiej.
“Sejm Rzeczypospolitej Polskiej deklaruje podjęcie działań na rzecz przywrócenia zgodności stanu prawnego ze standardami konstytucyjnymi oraz międzynarodowymi, a także wzywa organy władzy publicznej, w szczególności Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do niezwłocznego podjęcia działań mających na celu przywrócenie Krajowej Radzie Sądownictwa pozycji ustrojowej oraz funkcji określonych w Konstytucji RP i właściwych dla demokratycznego państwa prawnego” – głosi projekt.
W uzasadnieniu do projektu uchwały wskazano, że nowelizacja ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa z 2017 r. – która zmieniła zasady wyboru części składu KRS – doprowadziła do upolitycznienia KRS, ograniczenia jej niezależności i niezawisłości jej członków.
Zdaniem projektodawców, wybory do KRS przeprowadzone przez Sejm zostały dokonane z naruszeniem zasady podziału i równowagi władz oraz niezależności władzy sądowniczej, w ich toku doszło także do przerwania konstytucyjnej kadencji urzędujących członków KRS oraz ukształtowania składu “neoKRS” w sposób niezgodny z Konstytucją RP.
“Określenie +neoKRS+ stało się odtąd symbolem organu władzy publicznej, który przez swoje ścisłe podporządkowanie polityczne utracił zdolność do niezależnego i niezawisłego realizowania swoich konstytucyjnych funkcji i zadań” – wskazano.
Autorzy projektu podkreślili, że powołanie “neoKRS”, jako organu dalekiego od standardów niezależności sądownictwa, zrodziło wątpliwości dotyczące prawidłowości i skuteczności uchwał “neoKRS” wskazujących prezydentowi kandydatów na stanowiska sędziowskie, zarówno w sądach powszechnych, wojskowych, administracyjnych, jak i Sądzie Najwyższym oraz Naczelnym Sądzie Administracyjnym. “Status tak powołanych sędziów zaczął być poddawany w wątpliwość, co negatywnie odbiło się na stabilności systemu prawnego, pewności prawa i sytuacji prawnej jednostki” – zaznaczono.
Te wątpliwości prawne – dodano – stały się także przedmiotem licznych pytań prejudycjalnych kierowanych do Trybunału Sprawiedliwości UE oraz wyroków wydawanych przez Sąd Najwyższy, Naczelny Sąd Administracyjny, TSUE oraz Europejski Trybunał Praw Człowieka.
“Sejm RP stwierdza, że pełne wykonanie tych wyroków i uchwał, gwarantujące przywrócenie praworządności w działalności Krajowej Rady Sądownictwa, w tym odtworzenie pełnych gwarancji jej niezależności od innych władz i niezawisłości, nastąpi w drodze uchwalenia nowej ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i wyboru nowego składu Krajowej Rady Sądownictwa” – zapowiedziano w projekcie uchwały.
