JUPITER jak milion smartfonów

Najpotężniejszy komputer w Europie i czwarty na świecie powstał dzięki zaangażowaniu środków wspólnotowych.

Nowy superkomputer JUPITER, w którego inauguracji uczestniczyli komisarz Ekaterina Zaharieva i kanclerza Niemiec Friedrich Merz w Forschungszentrum Jülich w Niemczech, stał się oficjalnie pierwszym europejskim systemem, który osiągnął próg eksaskali czyli wykonał ponad jeden kwintylion (1018) operacji na sekundę. Jest to poziom mocy obliczeniowej porównywalny z agregacją zdolności obliczeniowych miliona nowoczesnych smartfonów. Wraz z tym kamieniem milowym Europa wkracza do światowej ligi obliczeń wielkiej skali.

Oficjalnie uznany za najpotężniejszy superkomputer w Europie i czwarty najszybszy na świecie, JUPITER łączy niezrównaną wydajność z silnym naciskiem na zrównoważony rozwój. System opiera się w całości na energii odnawialnej i oferuje najnowocześniejsze chłodzenie i ponowne wykorzystanie energii, co czyni go najbardziej energooszczędnym modułem superkomputerowym na świecie, co potwierdza jego pozycja numer jeden w rankingu Green500.

Dzięki mocy obliczeniowej przekraczającej jeden eksaflop, JUPITER zmieni naukę, innowacje i kształtowanie polityki w całej Europie. Naukowcy będą teraz mogli uruchamiać modele klimatyczne i pogodowe w rozdzielczości kilometrowej, umożliwiając znacznie dokładniejsze prognozy ekstremalnych zdarzeń, takich jak fale upałów, silne burze i powodzie.

JUPITER będzie wspierać opracowywanie i wdrażanie rozwiązań w zakresie sztucznej inteligencji; jego zdolności w zakresie obliczeń superkomputerowych będą wspierać przyszłą fabrykę sztucznej inteligencji (JAIF) ogłoszoną w marcu 2025 r., która będzie szkolić najnowocześniejsze duże modele językowe na potrzeby generatywnej sztucznej inteligencji i technologii cyfrowych nowej generacji.

JUPITER to wspólna inwestycja UE i Niemiec o wartości 500 mln euro, realizowana za pośrednictwem Wspólnego Przedsięwzięcia EuroHPC. Jest to część szerszej strategii Europy mającej na celu rozwój sieci gigafabryk sztucznej inteligencji: wielkoskalowe, energooszczędne centra obliczeniowe przeznaczone do szkolenia i wdrażania pionierskich modeli sztucznej inteligencji.

To historyczny kamień milowy. Dzięki JUPITER Europa staje się domem dla najpotężniejszego komputera w Europie i czwartego najpotężniejszego komputera na świecie. Tak jak planeta Jowisz ma przyciąganie grawitacyjne, które kształtuje nasz układ słoneczny, tak superkomputer JUPITER połączy europejską społeczność badawczą, przedsiębiorstwa typu start-up, przemysł i talenty. Przyciągnie inwestycje, będzie stymulować przełom i popychać Europę do przodu. Henna Virkkunen, wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw suwerenności technologicznej, bezpieczeństwa i demokracji

Dzięki pierwszemu europejskiemu superkomputerowi eksaskalowemu otwieramy nowy rozdział w dziedzinie nauki, sztucznej inteligencji i innowacji. JUPITER wzmacnia suwerenność cyfrową Europy, przyspiesza odkrywanie i zapewnia naszym naukowcom, innowatorom i przemysłowi dostęp do najpotężniejszych i najbardziej zrównoważonych zasobów obliczeniowych. Ekaterina Zachariewa, komisarz do spraw start-upów, badań i innowacji

Kontekst

Wspólne Przedsięwzięcie w dziedzinie Europejskich Obliczeń Wielkiej Skali (EuroHPC) wybrało już 13 wniosków dotyczących utworzenia i prowadzenia fabryk sztucznej inteligencji w całej Europie.

Fabryki sztucznej inteligencji połączą kluczowe składniki, które są potrzebne do osiągnięcia sukcesu w dziedzinie sztucznej inteligencji: moc obliczeniowa, dane i talent. Zapewnią one dostęp do ogromnej mocy obliczeniowej, której przedsiębiorstwa typu start-up, przemysł i naukowcy potrzebują do opracowania swoich modeli i systemów sztucznej inteligencji. Na przykład europejskie duże modele językowe lub wyspecjalizowane pionowe modele sztucznej inteligencji koncentrujące się na konkretnych sektorach lub dziedzinach.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Komisja ogłosiła również przytłaczającą liczbę wniosków dotyczących utworzenia europejskich gigafabryk sztucznej inteligencji, z 76 zgłoszeniami zainteresowania w 16 państwach członkowskich. 

Koncepcja AI Gigafactories opiera się na inicjatywie „Fabryki AI”, w ramach której wykorzystuje się najnowocześniejszą europejską sieć obliczeń superkomputerowych EuroHPC, aby zrealizować ambicję UE, by stać się wiodącym kontynentem AI na świecie. Gigafabryki sztucznej inteligencji będą najnowocześniejszymi, wielkoskalowymi centrami obliczeniowymi sztucznej inteligencji i przechowywania danych, zaprojektowanymi specjalnie do opracowywania, szkolenia i wdrażania modeli i aplikacji sztucznej inteligencji nowej generacji w hiperskali, np. modeli o setkach bilionów parametrów. Dzięki integracji ogromnej mocy obliczeniowej, energooszczędnych centrów danych i automatyzacji opartej na sztucznej inteligencji obiekty te wyznaczą nowe poziomy odniesienia dla szkolenia, wnioskowania i wdrażania modeli sztucznej inteligencji.