Grupa 5 to jest format, który uzupełnia nasze relacje w ramach Unii Europejskiej i Sojuszu Północnoatlantyckiego. Jesteśmy tu po to, żeby lepiej skoordynować różne działania. Jesteśmy w momencie, gdy Ukraina bardzo potrzebuje naszego wsparcia, i zdajemy sobie sprawę, że zmęczenie wojną dotyka nasze społeczeństwa, ale szczególnie społeczeństwo ukraińskie. Ten wielki wysiłek, który od ponad tysiąca dni realizują Ukraińcy, walcząc o swoją wolność, ale też o bezpieczeństwo w Europie, musi być kontynuowany. (…) Ten format został wypracowany w oparciu o państwa, które najwięcej pomagają spośród państw europejskich i ponoszą ogromne wydatki na rzecz bezpieczeństwa i obronności, wypełniając różnego rodzaju plany i zobowiązania sojusznicze. Europa musi pokazać swoją siłę. Europa może być znowu latarnią dla całego świata, ale musi wyraźnie powiedzieć: „Bezpieczeństwo jest numerem jeden.” – powiedział wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz po spotkaniu w formacie Grupy 5.
13 stycznia br. w Helenowie pod Warszawą odbyło się spotkanie wicepremiera i ministra obrony narodowej Władysława Kosiniaka-Kamysza z ministrami obrony Niemiec, Wielkiej Brytanii, Francji i Włoch. W spotkaniu, przeprowadzonym w formacie Grupy 5, uczestniczył również minister obrony Ukrainy, który dołączył za pośrednictwem wideokonferencji (VTC).
Wydarzenie rozpoczęło się od spotkania bilateralnego ministrów obrony Polski i Francji. Po oficjalnym powitaniu delegacji uczestnicy rozpoczęli rozmowy w formacie Grupy 5. Przedmiotem rozmów szefów resortów obrony były m.in. koordynacja działań na rzecz budowy systemu bezpieczeństwa sojuszniczego, wsparcie militarne dla Ukrainy, współpraca przemysłów obronnych oraz zwiększenie nakładów finansowych na obronność.
– Pierwszą sesję, którą dzisiaj rozpoczęliśmy, rozpoczęliśmy od spotkania w ramach łączenia się przez VTC z ministrem obrony Ukrainy, ministrem Umerowem. Potwierdziliśmy sojusznicze wsparcie dla Ukrainy, determinację do donacji i szkolenia żołnierzy. Jednak przede wszystkim dzisiaj głównym punktem rozmowy z ministrem Umerowem był rozwój zdolności produkcyjnych pomiędzy Europą a Ukrainą, pomiędzy naszymi firmami a firmami ukraińskimi. (…) Potwierdzamy nasze sojusznicze zobowiązania wobec siebie i nasze transatlantyckie relacje z partnerami ze Stanów Zjednoczonych. To dla nas bardzo ważne, żeby koordynować działania, które mają nie tylko wspierać Ukrainę, rozwijać przemysł obronny i relacje ukraińsko-europejskie, ale także wzmocnić nasz potencjał obronny. Tego dotyczyła druga część naszego spotkania – zwiększanie potencjałów obronnych, gotowości naszych sił i wojsk. Rozmawialiśmy o wspólnych manewrach. Przyjęliśmy tę inicjatywę. Myślę, że w 2026 roku takie wspólne manewry i ćwiczenia, oczywiście z wielką rolą Sojuszu, bo bez niego nic się nie odbędzie, będą miały miejsce
– podkreślił po spotkaniu szef polskiego resortu obrony.
Rozmowy sojuszników koncentrowały się na umocnieniu sojuszniczej współpracy w obliczu obecnych wyzwań bezpieczeństwa w Europie, szczególnie w kontekście wsparcia dla Ukrainy walczącej z rosyjską agresją.
Wicepremier W. Kosiniak-Kamysz zwrócił uwagę na konieczność rozwoju europejskiego przemysłu zbrojeniowego.
– Cieszę się, że właśnie w tym formacie możemy działać na rzecz całej Unii Europejskiej. Przemysł zbrojeniowy może być podstawą nowych relacji pomiędzy Unią Europejską a Wielką Brytanią. Polityka obronna i przemysł zbrojeniowy mogą być fundamentem jeszcze silniejszych relacji, których potrzebujemy. (…) Rok 2025 musi być rokiem rozwoju przemysłu zbrojeniowego w Europie. Standaryzacja produkcji, łatwiejsze regulacje i eliminacja biurokratycznych przeszkód muszą stać się priorytetem. Europa musi pokazać jedność nie tylko w słowach, ale także w działaniach, które wzmacniają bezpieczeństwo obywateli, ludzi, wszystkich Europejczyków – krajów wolnych, demokratycznych, z wielką historią, które mogą mieć jeszcze większą przyszłość
– zaznaczył wicepremier.
>>> GALERIA – Spotkanie pięciu ministrów obrony w Helenowie
***
Spotkanie Grupy 5 odbyło się w gronie państw NATO przeznaczających największe środki na obronność. Jest to kontynuacja dialogu zapoczątkowanego podczas poprzedniego spotkania w listopadzie ubiegłego roku w Berlinie.
***
Wspólne Oświadczenie Grupy Pięciu Ministrów Obrony Helenów, 13 stycznia 2025
Wsparcie Ukrainy tak długo, jak będzie to konieczne, przez sprzyjanie współpracy przemysłów obronnych Ponawiamy nasze niezachwiane wsparcie dla Ukrainy i jej prawa do samoobrony, tak długo jak będzie to konieczne, aby przeciwdziałać rosyjskiej agresji oraz osiągnąć sprawiedliwy i trwały pokój, zgodnie z prawem międzynarodowym.
Grupa Kontaktowa ds. Obrony Ukrainy (UDCG) i Grupa Krajowych Dyrektorów ds. Uzbrojenia (NADs) będą nadal stanowić dla nas ważne forum deklarowania i dostaw sprzętu wojskowego dla Ukrainy. Przez międzynarodowe koalicje zdolnościowe, współpracujące z nowo utworzonym Wsparciem NATO Bezpieczeństwa i Szkolenia dla Ukrainy (NSATU) w ścisłej koordynacji z Misją Pomocy Wojskowej UE dla Ukrainy (EUMAM), możemy skupić się na dostarczaniu Ukrainie zdolności, które nie tylko odpowiadają jej bieżącym potrzebom, ale także zwiększają interoperacyjność.
Podobnie, jeśli chodzi o wspieranie Ukrainy, zobowiązujemy się do coraz większej koordynacji między wyspecjalizowanymi strukturami NATO (NSATU, Centrum Edukacji, Analiz i Szkolenia NATO-Ukraina), UE (EUMAM) i UDCG (koalicje zdolnościowe), aby stworzyć właściwą synergię w zakresie dostaw, szkolenia i doktryny.
Podkreślamy, że silny europejski przemysł obronny i łańcuchy dostaw będą stanowić kluczowy element odstraszania. Zachęcamy nasz krajowy sektor przemysłowy do współpracy, zaangażowania i współdziałania z ukraińskim przemysłem obronnym, w celu stworzenia synergii oraz poprawy standardów i produkcji, o zasadniczym znaczeniu dla umożliwienia Ukrainie samoobrony i przyczynienia się do pokoju i stabilności w Europie. Przewidujemy takie środki, jak wymiana informacji przemysłowych i wspólne przedsięwzięcia mające na celu wzmocnienie ukraińskiego przemysłu obronnego, wspieranie standaryzacji, interoperacyjności oraz unikanie powielania działań. Proces ten będzie inkluzywny i otwarty dla partnerów, którzy będą mogli się do niego przyłączyć wraz z własnym przemysłem obronnym lub wsparciem finansowym. Będziemy dążyć do pogłębienia współpracy obronnej, aby wyciągnąć wnioski z samoobrony Ukrainy przed Rosją.
Wzmacnianie naszych zdolności do odstraszania i obrony przed Rosją Ponownie podkreślamy ogromne znaczenie więzi transatlantyckiej. Biorąc pod uwagę pogarszające się środowisko bezpieczeństwa, uważamy, że niezwykle ważne jest skoncentrowanie się na naszych wspólnych wysiłkach na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa Sojuszowi i państwom członkowskim. Osiągniemy to poprzez silniejszą obronę kolektywną, zgodnie z natowską Koncepcją Odstraszania i Obrony Obszaru Euroatlantyckiego (DDA), przy jednoczesnym utrzymaniu podejścia NATO do obrony w spektrum 360°.
Zbliżający się szczyt NATO w Hadze w 2025 r. postrzegamy jako okazję do wzmocnienia postawy NATO w zakresie odstraszania i obrony, w tym poprzez pełne wdrożenie decyzji ze szczytów w Madrycie, Wilnie i Waszyngtonie, nowe strategiczne podejście NATO do Rosji oraz przeciwdziałanie zagrożeniom hybrydowym.
Z zadowoleniem przyjmujemy podział celów NATO w zakresie zdolności, które mają zostać zatwierdzone na posiedzeniu ministrów obrony NATO w czerwcu 2025 roku. Zobowiązujemy się do wzmacniania naszych zdolności wojskowych w celu wzmocnienia postawy NATO w zakresie odstraszania i obrony, zgodnie z wymogami NATO i sprawiedliwym podziałem obciążeń, wspierając regionalne plany Naczelnego Dowódcy Sojuszniczego w Europie (SACEUR), uznając, że wymaga to zwiększonych wydatków na obronę i pamiętając, że intensyfikacja wysiłków obronnych jest w tym zakresie warunkiem wstępnym.
Uznajemy znaczenie inicjatyw wielonarodowych, biorąc pod uwagę możliwe synergie między rozwojem zdolności a europejskimi programami przemysłu obronnego (w tym Europejskim Programem Przemysłu Obronnego – EDIP – instrumentami wsparcia Ukrainy oraz Planem Produkcji Obronnej NATO). Podkreślamy również znaczenie uruchomienia mechanizmów na rzecz wzmocnionych europejskich wysiłków obronnych, w tym wykorzystania zachęt finansowych i innych znaczących instrumentów finansowych.
Europa pilnie potrzebuje silnych zdolności, aby zapewnić swoje bezpieczeństwo i obronę w duchu sprawiedliwego transatlantyckiego podziału obciążeń. W tym celu dążymy do maksymalizacji współpracy UE-NATO, aby umożliwić ścisłą i synergiczną współpracę, w tym w kluczowym obszarze wymiany informacji. Zasadnicze znaczenie ma dalsze ujednolicenie zarówno Procesu Planowania Obronnego NATO, jak i Procesu Planowania Celów UE. Podstawą rozwoju zdolności powinny być cele NATO w zakresie zdolności zgodne ze charakterystykami wojskowymi i standardami NATO. Zmaksymalizuje to naszą interoperacyjność i ogólną zdolność bojową.
W tym celu postanowiliśmy, że nasze kolejne spotkanie w Paryżu skupi się na określeniu opcji usprawnienia standardów i procedur zamówień publicznych. Zaproszeni zostaną Sekretarz Generalny NATO, Wysoki Przedstawiciel UE i Komisarz UE ds. Obrony i Przestrzeni Kosmicznej.
