Nazwisko laureatki Orła za osiągnięcia życia ogłoszono podczas czwartkowego spotkania z nominowanymi do nagród, zorganizowanego w warszawskim studiu Canal+. W tym roku nagroda trafi do Agnieszki Holland.
Jak podkreślił prezydent Polskiej Akademii Filmowej Dariusz Jabłoński, Agnieszka Holland to reżyser “nieustająca w pracy, robiąca filmy, które są awangardą kina“. “Myślę tutaj o filmie +Pokot+, który dostał nagrodę w Berlinie. A coś, za co, wszyscy ją cenimy najbardziej – za to, że w trudnych czasach w Polsce reżyserka tak doświadczona i tak utytułowana wezwała swoich współpracowników – młodych, starych – wzięła kamerę i pobiegła robić film w lasach i na bagnach o granicy polsko-białoruskiej i o tym, co w dalszym ciągu dzieje się na tej granicy. To jest przykład takiego dokonania artystycznego, które powinno wszystkim nam świecić na zawsze. I dlatego – tak odczytuję ten werdykt – Agnieszka Holland dostała nagrodę za osiągnięcia życia” – zwrócił uwagę.
W trakcie konferencji zaprezentowano również plakat autorstwa Andrzeja Pągowskiego. Przedstawia on owiniętą taśmą filmową dłoń, złożoną w znak pokoju. Rysunek, którego tło stanowi czerwone serce, opatrzono hasłem: “Nie ma wolności bez twórczości”. “Bardzo głęboko wierzę, że pan premier Tusk po latach spędzonych w Europie na najwyższych stanowiskach, pan minister Sienkiewicz i wszyscy, którzy z nimi pracują, będą partnerami dla Polskiej Akademii Filmowej do rozmowy o głębokich reformach filmowych. Te reformy są potrzebne po to (…), żeby żaden z twórców, producentów nie był więcej pod niedemokratycznym ciśnieniem. Dlatego z tym symbolem ruszamy do rządu. Wierzę, że ten rząd – nasz rząd – jest rządem mądrym, bo jeżeli jest mądrym to usiądziemy razem i będziemy rozmawiać” – powiedział Jabłoński.
Agnieszka Holland ukończyła studia filmowe w 1971 r. w znanej szkole FAMU w Pradze. Po powrocie do Polski, w 1972 r. współpracowała z Krzysztofem Zanussim przy jego filmie “Iluminacja”. W latach 1972-1981 należała do Zespołu Realizatorów Filmowych “X”, kierowanego przez Andrzeja Wajdę. W 1978 r. premierę miał obraz Wajdy “Bez znieczulenia”, do którego scenariusz – wspólnie z reżyserem – napisała Holland. Film uhonorowano Nagrodą Jury Ekumenicznego w Cannes.
W 1978 r. Holland wyreżyserowała – wyróżniony w Cannes nagrodą krytyków FIPRESCI – film “Aktorzy prowincjonalni”. Kolejnym ważnym tytułem w jej dorobku jest zrealizowana w 1980 r. “Gorączka”, nagrodzona Grand Prix na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych i prezentowana na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie, gdzie nominowano ją do Złotego Niedźwiedzia. Scenariusz “Gorączki” napisał Krzysztof Teodor Toeplitz, na podstawie powieści Andrzeja Struga “Dzieje jednego pocisku”.
W 1981 r. Holland zrealizowała “Kobietę samotną”, wyróżnioną na festiwalu w Gdyni Nagrodą Specjalną Jury. W kolejnych latach tworzyła w Niemczech, Francji i USA. W 1986 r. nominację do Oscara w kategorii obraz nieanglojęzyczny przyznano za wyreżyserowane przez nią “Gorzkie żniwa”, filmową produkcję RFN. W 1992 r. otrzymała nominację do Oscara za adaptowany scenariusz filmu “Europa, Europa” (koprodukcja francusko-niemiecko-polska) we własnej reżyserii.
Inne jej obrazy to m.in. “Zabić księdza” z Christopherem Lambertem i Edem Harrisem w obsadzie (1988), “Tajemniczy ogród” z Kate Maberly i Maggie Smith (1993), “Całkowite zaćmienie” – opowieść o relacji dwóch znanych poetów, Paula Verlaine’a i Arthura Rimbauda, w których wcielili się David Thewlis i Leonardo DiCaprio (1995), kostiumowy “Plac Waszyngtona” z Jennifer Jason Leigh, zrealizowany na podstawie powieści Henry’ego Jamesa (1997) oraz “Kopia mistrza” z Edem Harrisem w roli Ludwiga van Beethovena i Diane Kruger w roli asystentki kompozytora (2005).
Holland wyreżyserowała też m.in. “W ciemności” (2011), za który otrzymała nominację do Oscara w kategorii najlepszy film nieanglojęzyczny i Złote Lwy na festiwalu w Gdyni, doceniony Srebrnym Niedźwiedziem w Berlinie “Pokot” (2017) oraz “Obywatela Jonesa” (2019), który przyniósł jej trzecie Złote Lwy dla najlepszego filmu. W 2020 r. w sekcji specjalnej Berlinale odbyła się światowa premiera “Szarlatana”, inspirowanego biografią czechosłowackiego zielarza Jana Mikolaska.
We wrześniu ub.r. odebrała Nagrodę Specjalną Jury festiwalu w Wenecji za swój najnowszy film “Zielona granica”. To obraz nawiązujący do sytuacji na granicy polsko-białoruskiej, w którym “przeplatają się trzy perspektywy – uchodźców, polskich aktywistów i strażników granicznych”. “+Zielona granica+ jest przede wszystkim opowieścią o ludziach. O ludziach stawianych przed sytuacjami granicznymi. Jest filmem o odwadze, o strachu i bohaterstwie, o krzywdzie i nadziei” – czytamy w opisie dystrybutora filmu Kino Świat.
Holland zadedykowała tę statuetkę aktywistom, członkom lokalnej społeczności, którzy pomagają, Grupie Granica, Podlaskiemu Ochotniczemu Pogotowiu Humanitarnemu oraz wszystkim innym aktywistom i ich pomocnikom. “Od 2014 r., kiedy rozpoczął się kryzys uchodźczy, blisko 60 tys. osób zginęło, próbując przedostać się do Europy. Teraz, kiedy siedzimy w tej sali, sytuacja przedstawiona w naszym filmie wciąż trwa. Ludzie ukrywają się w lesie, pozbawieni godności, praw człowieka, bezpieczeństwa. Niektórzy z nich stracą życie w Europie. Nie dlatego, że nie mamy środków, aby im pomóc, ale dlatego, że nie chcemy tego zrobić. Ale także tutaj, w Europie i w Polsce są ludzie, którzy pomagają i wierzą, że ich najważniejszym obowiązkiem jest troska o człowieczeństwo” – powiedziała w Wenecji.
Orzeł za osiągnięcia życia to jedna z kategorii specjalnych Polskich Nagród Filmowych, przyznawanych przez członków Polskiej Akademii Filmowej (PAF).
Nagroda za osiągnięcia życia przyznawana jest od pierwszej edycji Orłów, czyli od 1999 r. Poprzednimi laureatami byli m.in.: Andrzej Wajda (2000), Tadeusz Konwicki (2002), Roman Polański (2003), Kazimierz Kutz (2004), Jerzy Kawalerowicz (2005), Jerzy Hoffman (2006), Janusz Majewski (2012), Danuta Szaflarska (2013), Franciszek Pieczka (2015), Janusz Gajos (2016), Maja Komorowska (2020) oraz Jan A.P. Kaczmarek (2023).
26. gala wręczenia Polskich Nagród Filmowych Orły odbędzie się w poniedziałek 4 marca w Teatrze Polskim im. Arnolda Szyfmana w Warszawie. W tym roku liderem w wyścigu po statuetki jest “Kos”, który otrzymał 16 nominacji. Po 13 szans na wyróżnienia mają twórcy “Doppelgängera. Sobowtóra” Jana Holoubka i “Filipa” Michała Kwiecińskiego. O sześć nagród – w najważniejszych kategoriach – ubiega się “Zielona granica” Agnieszki Holland.
