Muzeum Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej trafiło na konkursową listę East Centric Arhitext Awards dla najlepszych środkowoeuropejskich budowli architektonicznych i urbanistycznych ostatnich lat. O tym, czy nominowany w kategorii „Public Buildings” projekt z Podkarpacia zwycięży zadecyduje jury już 20 października w Bukareszcie.
Na liście konkursu East Centric Arhitext Awards dla najlepszych środkowoeuropejskich projektów architektonicznych i urbanistycznych ostatnich lat znalazły się 34 z 134 zgłoszeń rozpatrywanych przez międzynarodowe jury. Muzeum Ulmów w Markowej zostało nominowane w jednej z 6 kategorii – „Public Buildings”. Laureaci nagrody zostaną ogłoszeni już 20 października w Bukareszcie. Zadecyduje o tym jury, któremu będzie przewodniczył duński architekt – Marek Jaya.
Obiekt jest pierwszą w Polsce instytucją upamiętniającą Polaków, którzy podczas II wojny światowej pomagali Żydom. Zarówno jego architektura, jak i znajdująca się w nim ekspozycja nawiązują do dramatycznych wydarzeń z 24 marca 1944 roku, kiedy to hitlerowscy żandarmi rozstrzelali Wiktorię i Józefa Ulmów z dziećmi i ukrywające się u nich żydowskie rodziny.
Architekci projektujący muzeum zderzyli ze sobą symboliczną wizję domu, kojarzącego się z miłością i bezpieczeństwem z formami wyrażającymi niepokój i zagrożenie. Dzięki czemu budynek przypomina zwiedzającym dzieje i życie z przedwojennej Markowej.
Muzeum Polaków Ratujących Żydów zostało zaprojektowane przez pracownię Mirosława Nizio – Nizio Design International, cenionego twórcę w dziedzinie nowoczesnych muzealnych rozwiązań architektonicznych (m.in. Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN). Jest to minimalistyczna i surowa bryła, kształtem nawiązująca do prymitywnego wiejskiego domu. Przestrzeń wystawowa zajmuje 117 metrów kwadratowych. W jej centrum znajduje się szklany kubik o wymiarach 5 x 8 m, który jest makietą domu Ulmów w skali 1:1. Ten prawdziwy nie zachował się do naszych czasów.
Przed budynkiem znajduje się plac z podświetlanymi tabliczkami z nazwiskami Polaków zamordowanych za pomoc Żydom. Jego środek zajmuje płyta z inskrypcją – „Pomnik poświęcony pamięci żydowskich ofiar Zagłady i ich anonimowych polskich wspomożycieli”.
