12 miliardów złotych – to szacunkowy koszt budowy 169 kilometrów drogi ekspresowej S19 przez województwo podkarpackie. Do tej pory wydano 1,2 mld zł, kolejne 1,6 mld zł zakontraktowano. Dodatkowo, setki milionów inwestuje się w drogi wojewódzkie, które usprawniają komunikację wokół tej transportowej arterii. – Tempo budowy i rozwój sieci nowych dróg na Podkarpaciu nie mają precedensu w dotychczasowej historii – twierdzi Bogdan Tarnawski, dyrektor Oddziału Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad w Rzeszowie, zapewniając, że już na przełomie 2021 i 2022 roku pojedziemy drogą ekspresową S19 z Rzeszowa do Lublina, a stamtąd kolejną „ekspresówką” do Warszawy. Na południe od Rzeszowa prace zaczęły się później i później się zakończą. Budowlańcy muszą się tam zmierzyć z budową trzech tuneli o łącznej długości ponad 6 kilometrów. Jeśli sprawdzą się prognozy ministra infrastruktury Andrzeja Adamczyka, cała S19 będzie gotowa w 2025 roku.
Droga S19 będzie, obok autostrady A4, najważniejszym szlakiem drogowym, przebiegającym przez województwo podkarpackie. Obie trasy mają podobną długość. Biegnąca z zachodu na wschód autostrada liczy na Podkarpaciu około 166 km, a jej ostatni odcinek oddany został w 2016 roku. Natomiast podkarpacki odcinek drogi ekspresowej S19 o długości 169 km połączy województwa na wschodniej ścianie Polski i będzie częścią transeuropejskiego szlaku drogowego Via Carpatia. Szlak, biegnący z północy na południe Europy, od Morza Bałtyckiego po Morze Egejskie i Morze Czarne, zintegruje systemy transportowe Litwy, Polski, Słowacji, Ukrainy, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Białorusi, Grecji i Turcji. Dla polskiego rządu to obecnie priorytetowa inwestycja i wspólnie z wymienionymi wyżej państwami zabiega o jej dofinansowanie przez Unię Europejską. Pochwalono się zatem, kiedy 17 kwietnia br. Parlament Europejski zgodził się, by Via Carpatia została wpisana na unijną listę projektów finansowanych w ramach funduszu Łącząc Europę (z tego funduszu wsparte zostaną inwestycje transportowe w latach 2021-2027). W tym samym czasie państwa szlaku Via Carpatia podpisały w Łańcucie wniosek o włączenie tej trasy do sieci TEN-T, obejmującej najważniejsze korytarze drogowe w Europie. I wszystko wskazuje na to, że te starania w końcu przyniosą oczekiwany efekt.
Podkarpacki kawałek układanki
Główny przebieg szlaku Via Carpatia w Polsce wyniesie ok. 760 km, a wraz z odnogami w kierunku portów bałtyckich i granicy z Ukrainą (drogi S12 i S17) – ponad 1,5 tysiąca kilometrów. Częścią tej układanki jest podkarpacki odcinek S19. Wyczekiwany jest przez mieszkańców regionu nie tyle ze względu na strategiczne znaczenie dla kraju, co zwyczajne ułatwienie codziennego funkcjonowania tysiącom osób. Droga ekspresowa zapewni szybkie połączenie z Lublinem i Warszawą, ucywilizuje też dojazd do granicy państwa w Barwinku i ułatwi ludziom z mniej uprzemysłowionych rejonów dojazd do pracy w Rzeszowie i strefach przemysłowych.
Nawet namiastka podkarpackiej S19 usprawniła transport wokół Rzeszowa. Mowa o czterech odcinkach, które już oddano do użytku. To w sumie nieco ponad 30 kilometrów. Można przemieścić się nimi od Sokołowa Małopolskiego na południową stronę Rzeszowa. Ten fragment wybudowano za 1,1 mld zł. Co z pozostałymi odcinkami? Najszybciej prace toczą się na północ od Rzeszowa i w tamtą stronę kierowcy pomkną szybką trasą za około dwa lata. Do granicy z województwem lubelskim są w realizacji ponad 54 km drogi ekspresowej S19. Wykonawcy to doświadczone firmy: Mosty Łódź S.A., Budimex S.A., Strabag Sp. z o.o. i Strabag Infrastruktura Południe Sp. z o.o., oraz Mostostal Warszawa S.A. i Acciona Construcciones S.A.
– W ciągu pół roku udało się zakontraktować i przekazać wykonawcom do realizacji 6 odcinków drogi ekspresowej S19, od granicy województwa lubelskiego i podkarpackiego do Sokołowa Małopolskiego – podkreśla Bogdan Tarnawski, dyrektor Oddziału GDDKiA w Rzeszowie. – Ich łączna długość to 54,2 km. Realizowane są systemem „projektuj i buduj”. Aktualnie trwa etap projektowania.
Z gotową dokumentacją projektową wykonawcy występują do Wojewody Podkarpackiego o wydanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej (ZRID). Po jego uzyskaniu mogą przystąpić do budowy. Jak informuje dyrektor Tarnawski, część wniosków została już złożona. 18 kwietnia br. dokumenty do Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego dostarczyły firmy realizujące trzy odcinki S19, od węzła Lasy Janowskie do węzła Nisko Południe, o łącznej długości ponad 24 km. Złożone wnioski dotyczą odcinków: Lasy Janowskie – Zdziary, Zdziary – Rudnik nad Sanem i Rudnik nad Sanem – Nisko Południe. 10 czerwca złożono wniosek dotyczący odcinka Podgórze – Kamień. Po uzyskaniu decyzji ZRID będzie możliwe rozpoczęcie tam robót budowlanych. Wykonawcy opracowują jeszcze dokumentację dla dwóch odcinków. Większość ma zakończyć budowę w 2021 roku. Oddanie dwóch odcinków (Kamień – Sokołów Młp. i Nisko – Podgórze) zaplanowano na 2022 rok. Łączna wartość kontraktów podpisanych na projekt i budowę tej części S19 to około 1,6 mld zł.
W województwie lubelskim praca nad 75 kilometrami „ekspresówki” w stronę Rzeszowa ma się zakończyć w 2021 roku i jest również mocno zaawansowana. Z sześciu odcinków, na które podzielono trasę od obwodnicy Lublina do granicy z województwem podkarpackim, zezwolenie na realizację inwestycji drogowej 24 maja br. uzyskał już jeden i tam właśnie rozpoczęto przygotowania do budowy. Chodzi o 18-kilometrowy fragment od końca obwodnicy Kraśnika do początku obwodnicy Janowa Lubelskiego, którego wykonawcą jest konsorcjum firm Strabag i Strabag Infrastruktura Południe. Kontrakt zakłada, że zostanie on oddany do użytku do końca kwietnia 2021 roku. Pozostałe odcinki są jeszcze na etapie procedury ZRID.
.jpg)
Podsumowując, z Lublina do Rzeszowa drogą S19 pojedziemy już za około 2 lata. Z obwodnicy Lublina będzie można włączyć się w budowaną obecnie drogę S17 Lublin-Warszawa. Czas dotarcia z Rzeszowa do stolicy powinien skrócić się do około 3 godzin. Co więcej, dzięki temu połączeniu szybciej też będzie można dotrzeć nad morze, korzystając z drogi S7 i autostrady A1, łączącej Warszawę z Gdańskiem.
– Pokazuje to, jak ważnym szlakiem jest Via Carpatia, która usprawni podróż na osi północ-południe, a cały region otworzy na nowe możliwości rozwoju – zauważa dyrektor Tarnawski.
Pierwszy podkarpacki tunel
Podczas gdy na północ od Rzeszowa na plac budowy S19 lada moment wyjadą koparki i walce, na południu województwa inżynierowie dopiero pracują nad koncepcjami programowymi, które posłużą do przygotowania projektu budowlanego.
– W przygotowaniu jest ponad 85-kilometrowy odcinek przyszłej S19 od węzła Rzeszów Południe do granicy państwa w Barwinku. Tutaj wykonawcy pracują nad rozwiązaniami projektowymi, przygotowując koncepcje programowe dla 5 odcinków. Łączny koszt opracowania koncepcji to ponad 80 mln zł – mówi dyrektor Bogdan Tarnawski.
Gotowa jest już Koncepcja Programowa dla 10-kilometrowego odcinka Rzeszów Południe – Babica. Konsorcjum firm Promost Consulting Sp. z o.o. i IRP Biuro Projektów Sp. z o.o. pracowało nad nią przez dwa lata. Zgodnie z założeniami, powstanie tu pierwszy na Podkarpaciu tunel, między Lutoryżem a Babicą. Ogłoszenie przetargu na realizację planowane jest w trzecim kwartale bieżącego roku, a oddanie odcinka do ruchu w 2024 roku.
Wizualizacja pierwszego tunelu, jaki ma powstać na podkarpackim odcinku S19. Fot. GDDKiA
Do końca 2019 roku ma być jeszcze gotowa koncepcja dla odcinka Miejsce Piastowe – Dukla. Termin przygotowania trzech pozostałych (Babica – Domaradz, Domaradz – Miejsce Piastowe oraz Dukla – Barwinek) upływa w 2020 roku. Tam również przewidywane są tunele. Między Rzeszowem a granicą państwa powstanie ich w sumie trzy, a ich łączna długość wyniesie ponad 6 kilometrów.
Ze względu na górzyste tereny i wiele terenów objętych obszarem Natura 2000, ta część polskiej Via Carpatii będzie inwestycją dość wymagającą i droższą niż odcinki po północnej stronie Rzeszowa. Jednak, jak zapewniał wielokrotnie minister infrastruktury Andrzej Adamczyk, finansowanie inwestycji jest zabezpieczone w Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2014-2023 (z perspektywą do 2025 roku). Szacunkowy koszt Via Carpatia wzdłuż całej wschodniej granicy Polski to 21 mld zł, a termin oddania – 2025 rok. I nie wcześniej należy się spodziewać końca budowy trasy do Barwinka.
Bogdan Tarnawski podkreśla, że tempo budowy i rozwój sieci nowych dróg na Podkarpaciu nie mają precedensu w dotychczasowej historii. – Kierowcy korzystają już z autostrady A4, odcinków drogi ekspresowej S19 oraz nowych obwodnic miast, które zdecydowanie poprawiły komfort jazdy, ale także warunki życia mieszkańców. Zrealizowane już inwestycje pełnią ważne funkcje zarówno dla lokalnych społeczności, jak i dla ruchu tranzytowego – mówi dyrektor oddziału GDDKIA w Rzeszowie. – Rok 2019 na Podkarpaciu to nie tylko inwestycje tak duże, jak S19 czy obwodnice miast, ale też realizacja mniejszych, lecz nie mniej ważnych zadań, takich jak: budowa chodników, przebudowa skrzyżowań, remonty mostów czy istniejących odcinków dróg. W tym roku planowane jest oddanie do ruchu obwodnicy Sanoka oraz rozpoczęcie budowy obwodnic Łańcuta, Stalowej Woli i Niska.
– Jeśli chodzi o rozwój sieci drogowej na Podkarpaciu, jesteśmy w okresie przełomowym – potwierdza Piotr Miąso, dyrektor Podkarpackiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Rzeszowie. – Oddana do użytku autostrada A4, mocno zaawansowana budowa drogi ekspresowej S19 oraz drogi krajowe, to liczący 890 km szkielet komunikacyjny. Doprowadzenie i rozprowadzenie ruchu z tego układu zapewnia w dużym stopniu sieć dróg wojewódzkich, dlatego planując jej rozwój obserwujemy także krajowe inwestycje drogowe. Wiele naszych obecnych przedsięwzięć wiąże się z drogą S19. W tej chwili jej budowa jest najbardziej zaawansowana na północ od Rzeszowa i nasze działania także poszły w tym kierunku. Obwodnica Sokołowa Młp. w ciągu drogi wojewódzkiej jest tak wykonana, by połączyć się z węzłem Sokołów Młp. Północ, który jest obecnie na etapie projektowania i będzie w najbliższych latach budowany. Drugim takim zadaniem powiązanym z drogą ekspresową jest trwająca obecnie budowa ronda na drodze krajowej w Jeżowem. Z tego ronda będzie można w przyszłości dojechać do węzła Podgórze.
Dyrektor PZDW przypomina, że inwestycją usprawniającą komunikację z autostradą i „ekspresówką”, jest także rozbudowana droga lotniskowa i przedłużenie jej do węzła S19. – Pomagamy w ten sposób obsłużyć potężny ruch gospodarczy, powiązany z rozwijającą się strefą gospodarczą wokół lotniska w Jasionce – mówi Piotr Miąso. – Ważną inwestycją, zrealizowaną wspólnie z samorządem miasta Rzeszowa, jest droga łącząca węzeł S19 Rzeszów Południe z ul. Podkarpacką. Oddana do użytku w zeszłym roku, pełni obecnie funkcje „ekspresówki” i będzie tak do czasu zakończenia budowy odcinka S19 do Babicy. W projektowaniu węzła w Babicy również mamy udział. Musimy pomóc w rozprowadzeniu ruchu z tego miejsca do momentu aż powstaną dalsze odcinki drogi ekspresowej. Aby zapewnić sprawny dojazd do Strzyżowa i Jasła, wykonaliśmy dodatkową koncepcję węzła Babica, która umożliwi bezkolizyjny powrót na dotychczasową drogę krajową. Układ komunikacyjny w tym rejonie bardzo się poprawi także dzięki innym inwestycjom. Już w najbliższych tygodniach będziemy oddawać do użytkowania przebudowaną drogę od Babicy do obwodnicy Czudca i oczywiście samą obwodnicę. W zeszłym roku oddaliśmy rozbudowaną drogę od Zaborowa do Strzyżowa. A wiosną 2020 roku będziemy się cieszyć gotową obwodnicą Strzyżowa, za ponad 100 mln zł. Wartość wszystkich inwestycji, jakie realizujemy w województwie ze wsparciem Funduszy Europejskich na lata 2014-2020, to około 1,2 mld zł.
Kiedy ten rozbudowany układ komunikacyjny będzie już gotowy, czas dojazdu do pracy dla tysięcy osób może skrócić się nawet o kilkadziesiąt minut. – Lista zadań nie została jednak wyczerpana – stwierdza dyrektor Miąso. – Wiele dróg wciąż wymaga lub będzie wymagało modernizacji – podniesienia nośności, poszerzenia, dopasowania parametrów geometrycznych, przebudowy skrzyżowań na bezkolizyjne. Jedną z dróg, którymi musimy się pilnie zająć, jest odcinek od Tyczyna do Dynowa. Projekt jest w przygotowaniu, tak aby był gotowy do nowej perspektywy finansowej. Wraz z natężeniem ruchu będą rosły potrzeby związane z inwestycjami drogowymi. Jeśli chodzi o zewnętrzne połączenia i komunikację z innymi województwami, wciąż potrzebujemy dobrego połączenia z Warszawą. Marzy nam się droga S9, która przez Radom biegłaby bezpośrednio do stolicy. Dobrze, że w przygotowaniu jest droga ekspresowa S73, która otworzy ruch z Niska i Stalowej Woli w kierunku Kielc. I nie wolno zapominać jeszcze o trasie południowej – drodze krajowej 28, która łączy takie ośrodki gospodarcze jak Sanok, Jasło i Krosno z S19 oraz z Małopolską. To drugie piętro połączenia wschód-zachód na Podkarpaciu. Mniej obciążone oczywiście niż autostrada, ale bez wątpienia będące oknem na świat dla tej części naszego województwa.
S19, odcinek Świlcza-Rzeszów. Fot. GDDKiA
S19 NA PODKARPACIU
Stan realizacji S19, która w województwie podkarpackim będzie miała długość ok. 169 km, przedstawia się następująco:
30,2 KM – ODDANE DO RUCHU OD WĘZŁA SOKOŁÓW MŁP. DO WĘZŁA RZESZÓW PŁD.
54,2 KM – W REALIZACJI SYSTEMEM „PROJEKTUJ-BUDUJ”
Złożone wnioski o wydanie zezwolenia na realizację inwestycji drogowej (ZRID), po którym wykonawcy będą mogli rozpocząć roboty budowlane na odcinkach S19:
Węzeł Lasy Janowskie – węzeł Zdziary (9,3 km)
Wykonawca: Strabag Sp. z o.o. i Strabag Infrastruktura Południe Sp. z o.o.
Wartość: 236 328 298,82 zł
Węzeł Zdziary – węzeł Rudnik nad Sanem (9 km)
Wykonawca: Mosty Łódź S.A.
Wartość: 286 886 390,59 zł
Węzeł Rudnik nad Sanem – węzeł Nisko Płd. (6 km)
Wykonawca: Strabag Sp. z o.o. i Strabag Infrastruktura Południe Sp. z o.o.
Wartość: 196 339 975,77 zł
S19 Podgórze – Kamień
Wykonawca: Budimex S.A.
Wartość: ok. 333 mln zł
OdcinkiS19, dla których trwa opracowywanie dokumentacji do złożenia wniosku o ZRID:
Nisko Południe – Podgórze
Wykonawca: Konsorcjum: Mostostal Warszawa S.A. i Acciona Construcciones S.A.
Wartość ok. 272,5 mln zł
S19 Kamień – Sokołów Małopolski Północ
Wykonawca Budimex S.A.
Wartość ok. 186 mln zł
85,2 KM– W PRZYGOTOWANIU (REALIZACJA KONCEPCJI PROGRAMOWEJ)
Odcinek, dla którego Koncepcja Programowa została już opracowana:
Rzeszów Płd. – Babica
Tutaj będzie pierwszy na Podkarpaciu tunel. Ogłoszenie przetargu na realizację planowane jest w III kwartale br., a oddanie odcinka do ruchu w 2024 r.
Odcinki S19, dla których Koncepcja Programowa jest w trakcie opracowywania:
Węzeł Babica – węzeł Domaradz
Wykonawca dokumentacji KP: Promost Consulting (lider), IRP i Geotech
Data planowana odbioru KP: czerwiec 2020
Węzeł Domaradz – węzeł Miejsce Piastowe
Wykonawca dokumentacji KP: IVIA
Data planowana odbioru KP: luty 2020
Węzeł Miejsce Piastowe – węzeł Dukla
Wykonawca dokumentacji KP: IVIA
Data planowana odbioru KP: grudzień 2019
Węzeł Dukla – Barwinek (granica państwa)
Wykonawca dokumentacji KP: Multiconsult Polska
Data planowana odbioru KP: kwiecień 2020
