Klejenie, w przeciwieństwie do innych metod, umożliwia szczelne połączenie różnych materiałów, z zachowaniem ich specyficznych właściwości. Zanim jednak zdecydujemy się na zakup kleju, powinniśmy dobrze przyjrzeć się materiałom, które chcemy połączyć. Ważny jest ich rodzaj – guma, plastik czy metal – ponieważ, aby klej był skuteczny, musi tworzyć z łączonymi materiałami wiązania chemiczne, nie powodując odbarwień i odkształceń lub innych zniszczeń.
Duże znaczenie ma również gładkość i kształt łączonych powierzchni. Jeśli powierzchnia styku jest duża, a materiały chropowate, zawsze należy wybierać spoinę o odpowiednich właściwościach. Bowiem im klej jest bardziej uniwersalny, tym jego skuteczność jest mniejsza.
Kleje mogą rozpuszczalnikowe, na bazie żywic polimerowych i te tworzone na bazie żywicy wymieszanej z rozpuszczalnikiem lub z monomerem, czyli popularne kropelki. Możemy je również podzielić ze względu na zastosowanie. Do klejenia metali i ceramiki stosujemy kleje epoksydowe, do drewna aminowe, do papieru i drewna kleje ftalowe, a do metali, tworzyw sztucznych i skóry – kleje poliuretanowe. Skórę i drewno połączymy za pomocą klejów poliwinylowych, a metal z ceramiką i tworzywami sztucznymi – klejem poliakrylowym. Są jeszcze kleje silikonowe, które stosujemy do łączenia kauczuku i silikonu.
Kleje rozpuszczalnikowe, łączą dwa materiały częściowo je rozpuszczając, powodując trwałe „zlanie się” tych materiałów w jedną całość. Najlepiej stosować je do łącznia tworzyw sztucznych. Kleje na bazie żywic polimerowych, czyli kleje epoksydowe, wnikają głęboko w materiał, a po utwardzeniu są bardzo odporne i dają się obrabiać mechanicznie. Dlatego idealnie nadają się do łączenia elementów z metalu.
Kleje na bazie żywicy wymieszanej z rozpuszczalnikiem, podobnie jak kleje polimerowe, głęboko wnikają w klejony materiał. Stosowane mogą być jednak również do klejenia materiałów porowatych, takich jak drewno, papier. Przykładem tego tupu kleju jest popularny butapren. Kleje na bazie żywicy wymieszanej z monomerem (kleje cyjanoakrylowe) są to kleje szybko schnące, które należą do grupy uniwersalnych, czyli popularna kropelka.
Aby skutecznie i trwale połączyć elementy metalowe, należy wybierać kleje epoksydowe. Mają one specyficzny zapach i dość długo schną, tworząc przy tym niezbyt elastyczną spoinę. Jeżeli z metalami chcemy połączyć tworzywa sztuczne, w tym gumy silikonowe i syntetyczny kauczuk, możemy użyć kleju na bazie poliuretanu. Tworzą one elastyczną i trwałą spoinę. Dodatkowym atutem używania tego typu klejów jest duża trwałość spoiny, bez względu na warunki atmosferyczne. Na efekt łączenia nie ma wpływu ani wilgotność powietrza, ani temperatura, chociaż decydują o czasie zasychania kleju.
Większość klejów do metalu i tworzyw to kleje dwuskładnikowe. Oznacza to, że bazę i utwardzacz łączy się bezpośrednio przed zastosowaniem. Dzięki temu charakteryzuje je duża elastyczność, jeśli chodzi o czas wiązania, co przydaje się także do manipulowania grubością spoiny.
Do klejenia tworzyw sztucznych używa się klejów poliakrylowych. Są to kleje, które wchodzą w reakcję z plastikiem i rozpuszczają go, tworząc spoinę z tej masy. Spoina tworzy się błyskawicznie pod wpływem wilgoci zawartej w powietrzu, dlatego materiały przygotowane do sklejenia, należy od razu połączyć. Zbyt długie oczekiwanie spowoduje, że spoina zastygnie, nie pozwalając na trwałe połączenie tworzywa.
Wybierając odpowiedni klej, należy zwrócić uwagę na informację, która dotyczy czasu wiązania i osiągania pełnej wytrzymałości kleju. Pierwszy – krótszy – oznacza czas, jaki musi minąć do chwili wstępnego związania. W tym momencie można jeszcze spoinę rozdzielić. Po osiągnięciu pełnej wytrzymałości, spoina jest maksymalnie wytrzymała i osiąga odporność na temperaturę właściwą dla danego typu kleju, np. na wodę.
Kleje, nawet tego samego typu, mogą wymagać odmiennej procedury przygotowania podłoża. Wynika to z ich składu – nawet, jeśli podstawowy składnik aktywny jest we wszystkich przypadkach taki sam, to zawarte w kleju składniki dodatkowe, mogą mieć znaczący wpływ na przykład na elastyczność lub wrażliwość spoiny.
Kleje w większości przypadków ulegają stosunkowo szybkiemu utlenianiu, więc nawet zamknięte mogą reagować z powietrzem w tubce. Dwuskładnikowym raczej to nie zaszkodzi, ale kleje jednoskładnikowe, po pewnym czasie od pierwszego otwarcia, mogą zmienić swoje właściwości. Charakterystyka podawana przez producenta zawsze dotyczy nowo otwartego kleju.
Czytaj także:
