Pompy ciepła uważa się za najbardziej nowoczesne, energooszczędne i ekologiczne rozwiązanie stosowane w ogrzewaniu budynków i wody użytkowej. Ich zaletami są trwałe (ok. 20-30 lat) i bezpieczne instalacje nie wymagające obsługi, możliwość wykorzystania nawet na niewielkich działkach, oraz duże oszczędności kosztów. Czy jednak to kosztowne rozwiązanie opłaca się zwykłemu inwestorowi budującemu dom, skoro koszt zainstalowania pompy ciepła z odwiertem to wydatek rzędu 40-50 tysięcy złotych? Eksperci twierdzą, że tak. Ich zdaniem, roczny koszt eksploatacyjny domu (150 m kw) posiadającego pompę ciepła jest dwa razy niż w przypadku ogrzewania gazowego i aż cztery razy niższy od ogrzewania olejowego.
Współczesne budownictwo bazuje na rozwiązaniach ekologicznych i energooszczędnych. Rozwiązania te powinny spełniać okna, drzwi, styropian i inne liczne materiały użyte do budowy i wykończenia. Istotny jest też rodzaj instalacji grzewczej, która powinna zapewnić jak najmniejsze zużycie energii. Inwestorzy mają dziś do wyboru liczne rozwiązania jak np. panele słoneczne, kominki z płaszczem wodnym czy pompy ciepła. Najkosztowniejszym z nich są te ostatnie.
Po co tak duże pieniądze inwestować w pompę ciepła? Producenci, instalatorzy i eksperci branży sypią odpowiedziami jak z rękawa i właściwie mają tak silne argumenty, że trudno się z nimi nie zgodzić. Pompy ciepła uważane są za system grzewczy przyszłości, który jest jedną z najbardziej niezawodnych technologii grzewczych. Funkcjonują bez palnego paliwa w budynku i nie emitują szkodliwych spalin. Inwestując w pompę można liczyć na zmniejszenie kosztów ogrzewania nawet o połowę w stosunku do spalania gazu lub oleju opałowego. Jest urządzeniem, które nie wymaga kotłowni, wielkiej powierzchni zabudowy, komina, przyłącza gazu lub składu opału. Poza tym jest bardzo prosta w obsłudze i nie wymaga serwisowania. Może też tanio i efektywnie chłodzić pomieszczenia.
Czy to naprawdę się opłaca?
Skoro tyle mają zalet, dlaczego na ich montaż wciąż decyduje się niewielu prywatnych inwestorów (na koniec 2013 roku w Polsce było ponad 25 tysięcy działających instalacji geotermalnych)? Głównym powodem są koszty oraz długi czas oczekiwania na ich zwrot. Kalkulacja kosztów dla domu jednorodzinnego (150 m² x 40 W/m² = 6 kW) przedstawia się następująco: pompa ciepła to koszt 25 tysięcy złotych, zaś odwierty o głębokości 2×70 m (wraz z przyłączem poziomym) – 17 tysięcy złotych. Kwota ponad 40 tysięcy złotych nie jest przekonywująca dla Kowalskiego, mimo że w ub. roku ogłoszono nabór wniosków o dofinansowanie w ramach programu Prosument.
Eksperci przekonują też, że zainwestowane koszty zwracają się. Kalkulacja kosztów dla domu jednorodzinnego o pow. 150 m kw (15.000 kWh/rok tytułem ogrzewania i ciepłej wody, ceny z lipca 2014) wynosi w przypadku pomp ciepła – 2100 zł/rok, ogrzewania olejowego 8300 zł/rok, a ogrzewania gazowego 4400 zł/rok. W praktyce wygląda to tak, że zainwestowane pieniądze zwrócą się dopiero po 10 latach. Sceptycy podkreślają jeszcze fakt, że im lepiej dom jest wybudowany i docieplony, tym zwrot kosztów jest dłuższy, ponieważ taki dom ma mniejsze zapotrzebowanie na ciepło; tymczasem pompa ciepła najlepiej pracuje i przynosi największe efekty, gdy zapotrzebowanie na ciepło jest duże. Z tym zdaniem nie zgadzają się eksperci z branży. Ich zdaniem, stosowanie pomp ciepła w przypadku dużych, niekontrolowanych ubytków ciepła mija się z celem i lepiej wówczas zainwestować w poprawienie izolacji pomieszczeń.
Pompa ciepła co to takiego?
Pompa ciepła jest urządzeniem, które wymusza przepływ ciepła z obszaru o niższej temperaturze do obszaru o temperaturze wyższej. „Wypompowuje” ciepło z otoczenia o niskiej temperaturze (np. z gruntu lub powietrza na zewnątrz budynku) i oddaje ciepło do ogrzewanego pomieszczenia. Pompę ciepła można wykorzystywać także do przygotowywania ciepłej wody użytkowej, a nawet do chłodzenia.
Pompa działa na takiej samej zasadzie jak lodówka. Podczas gdy lodówka zabiera ciepło z produktów spożywczych, oddając je niewykorzystane do pomieszczenia, pompa ciepła pobiera ciepło z otoczenia – a więc np. z gruntu – oddając je do systemu grzewczego. Pompa ciepła jest urządzeniem wielkości niedużego kotła czy lodówki, do którego doprowadzone są kilkusetmetrowe rury umieszczone w gruncie. W rurach znajduje się niezamarzający płyn, który jest schładzany, a następnie puszczany przez rury. Przepływając przez nie płyn odbiera ciepło od gruntu, który jest przez cały rok cieplejszy niż płyn. Później to ciepło jest odbierane przez obwód identyczny do tego znajdującego się w lodówce.
O czym warto pamiętać
Decydując się na pompę ciepła, trzeba pamiętać o wielu czynnikach, które będą miały wpływ na bezpieczeństwo inwestycji oraz zapewnią sprawne działanie pompy. Należy zadbać o przygotowaną przez architekta lub projektanta instalacji grzewczych ocenę zapotrzebowania cieplnego oraz o geotermiczną ocenę lokalizacji, koniecznie trzeba też porównać pompy ciepła różnych producentów. Warto zebrać opinie o firmach wiertniczych, by wybrać najbardziej doświadczoną i cieszącą się najlepszą opinią. Kluczowe znaczenie ma głębokość odwiertu: zbyt głęboki oznacza konieczność poniesienia zbyt wysokich kosztów inwestycyjnych przy nieznacznie wyższej efektywności, podczas gdy zbyt płytki oznacza wyziębienie gruntu, a tym samym malejącą wraz z upływem lat efektywność.
Przed rozpoczęciem robót należy zgłosić ich projekt odpowiedniemu Staroście Powiatowemu. Jeśli w ciągu 30 dni od zgłoszenia starostwo nie wniesie sprzeciwu, można przystąpić do inwestycji.
Pisząc tekst korzystałam m.in. z materiałów przygotowanych przez ekspertów z Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła, zamieszczonych na stronie
www.portpc.pl
