Reklama

Ludzie

Grób córki cadyka Elimelecha na kirkucie we Frysztaku

Katarzyna Grzebyk
Dodano: 23.08.2023
Mogiła Ester Etel Elbaum, córki słynnego cadyka Elimelecha z Leżajska. Fot. Wikipedia/Ivonna Nowicka
Mogiła Ester Etel Elbaum, córki słynnego cadyka Elimelecha z Leżajska. Fot. Wikipedia/Ivonna Nowicka
Share
Udostępnij

Na tyłach frysztackiego Rynku, od jego południowej strony mieści się stara żydowska nekropolia. Znajduje się tu ok. 20 macew (wg innych źródeł 30) w różnym stanie zachowania, a wśród nich mogiła Ester Etel Elbaum, córki słynnego cadyka Elimelecha z Leżajska.

Żydowski cmentarz we Frysztaku położony jest na stromym zboczu pomiędzy ulicami Gołębiowskiego i Parkową i zajmuje ok. 0,43 ha powierzchni. Uznaje się – za publikacją Przemysława Burcharda o zabytkach kultury żydowskiej w Polsce – że nekropolia została założona w połowie XVII wieku. Inne źródła twierdzą, że mogło stać się to później, ale nie później niż w latach 60. XVIII wieku. Niegdyś znajdowała się tutaj również synagoga, ale zniszczyli  ją hitlerowcy podczas II wojny światowej. Ostatni pochówek na frysztackim kirkucie miał miejsce w 1900 roku.

W ostatnim czasie dzięki wsparciu Joela Kern z Wielkiej Brytanii teren cmentarza, którego właścicielem jest Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, zaś część działki stanowi własność prywatną, został uporządkowany przez Spółdzielnię Socjalną “Czarna Galicja” z Rzeszowa – uprzątnięto śmieci, wycięto samosiejki, skoszono trawę, naprawiono ogrodzenie.

Mogiła Ester Etel Elbaum we Frysztaku

Mimo że kirkut uległ zniszczeniu i zapewne zapomnieniu, jedno miejsce wciąż przykuwa uwagę i wyróżnia się na jego tle. Na szczycie wzniesienia, na którym mieści się cmentarz, widać grób otoczony metalową barierką. Ze środka mogiły wyrasta drzewo. Spoczywa w niej Ester Etel Elbaum, córka cadyka rabina Elimelecha Weissbluma, jednego z głównych założycieli chasydyzmu w Polsce.

Napis na macewie jest ledwie widoczny, ale znana jest jego treść, która w tłumaczeniu Wojciecha Tworka brzmi: „Tu pochowana kobieta cnotliwa i pobożna, pani Ester Etel córka rabina słynnego chasyda, męża bożego, świętego światła, nauczyciela i rabina Elimelecha błogosławionej pamięci, zmarła 14 dnia miesiąca tewet roku 561. Niech jej dusza będzie związana w węźle życia wiecznego” .

Fot. Wikipedia/Ivonna Nowicka

O Ester Etel Elbaum niewiele wiadomo. Była jednym z pięciorga dzieci Elimelecha Weissbluma i Shprintze Lipman. Jak podaje portal  https://www.geni.com, urodziła się ok. 1755 roku. Jej mężem był Rabbi Yisroel Leib Landman, urodzony ok. 1740 r. Mieli kilkoro dzieci o imionach: Rabbi Shimon Yerslover, Hinda Sprinza Weisblum, Elimelech Gevirtzman; Rivka Riva Goldberg oraz córki, o których wiadomo, że jedna z nich była żoną R’ Yitzhaka Leib Wagschala, a druga nosiła po mężu nazwisko Sender.

Ester Etel Elbaum zmarła 30 grudnia 1800 roku w wieku 45 lat. Jej ojciec, Elimemelch Weissblum odszedł trzynaście lat wcześniej. Mąż Ester Rabbi Yisroel Leib Landman zmarł 29 marca 1812 roku.

Share
Udostępnij
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Nasi partnerzy