Reklama

Kultura

Od Lwowa po Gdynię. Fenomen II Rzeczpospolitej

Aneta Gieroń
Dodano: 25.09.2024
Fot. Archiwum Wydawnictwa BOSZ
Fot. Archiwum Wydawnictwa BOSZ
Share
Udostępnij

Na ponad 200 archiwalnych fotografiach Wydawnictwu BOSZ z podkarpackiej Olszanicy udało się odtworzyć fascynujący świat II Rzeczpospolitej. Przyglądamy się polskim miastom – od Lwowa na południowo-wschodnich kresach po nadbałtycką, nowoczesną Gdynię. Oglądamy wiejskie pejzaże z chłopskimi chatami i charakterystycznymi sylwetkami ziemiańskich dworów. Odkrywamy ówczesne kurorty, poznajemy przemysł, motoryzację, zachwycamy się sportem i kulturą międzywojennej Polski. I jak podkreśla w przemowie prof. Janusz Tazbir, ten album dokumentuje fenomen, jaki dokonał się na ziemiach polskich po I wojnie światowej. Po ponad 100 latach niewoli udało się scalić w jedno państwo polskie tak różne pod względem języka, prawa, szkolnictwa i organizacji ziemie będące wcześniej pod zaborami: rosyjskim, austriackim i pruskim. Absolutny fenomen.

Album podzielony jest na trzy części: Pod zaborami, Droga do Niepodległości i W Drugiej Rzeczpospolitej. W tej ostatniej odbywamy wędrówkę po przedwojennych polskich miastach, dworach i wsiach, docieramy do kurortów, podglądamy komunikację, przemysł i wojsko, w końcu napatrzeć nie możemy się na kadry z wydarzeń sportowych i kulturalnych.

Podróżni pociągu narciarskiego w czasie postoju w Siankach, Bieszczady, 1932 rok.

Pejzaż II Rzeczpospolitej to tętniące życiem ulice, rozwijające się sieci komunikacyjne, idylliczne dworskie obrazy, ale równocześnie widok maszerujących żołnierzy Legionów. Na krakowskich ulicach ustawiają się kolejki pod cukierniami, sportowcy uczestniczą w pierwszych zawodach na Krupówkach, a na Okęciu ląduje pierwszy samolot.

– Nawet dziś tamte obrazy robią imponujące wrażenie – mówi Bogdan Szymanik, wydawca, właściciel Wydawnictwa BOSZ. – W tamtym czasie rozwój przemysłowy był niebywały, a tempo budowy Gdyni także współczesnych może zadziwiać. Zwraca też uwagę czynny udział inteligencji w życiu publicznym i budowie autentycznych elit, które znakomicie rozumiały, czym jest patriotyzm. Tego wszystkiego brakuje nam dziś we współczesnej Polsce. 

Trzeba też pamiętać, że Polska przedwojenna to ogromny odsetek  niepiśmiennego, bardzo ubogiego społeczeństwa, przeludnione wsie i zacofane przemysłowo wschodnie połacie ziem. To wszystko też zatrzymano w kadrze. Jednocześnie imponujący jest fakt, że w ciągu zaledwie dwóch dekad niepodległej Polski udało się tak dużo zrobić dla scalenia porozbiorowych ziem  i w tak szybkim tempie modernizować kraj. Wielonarodowa, wielokulturowa Polska  była znakomitą inspiracją w kręgach artystyczno – kulturalnych i tego ślady też odnajdujemy w albumie. Warszawa, Wilno, Kraków, Lwów – w niczym nie ustępowały europejskim metropoliom, a do  polskich kurortów zjeżdżali goście z całej Europy. 

Luxtorpeda. Pociąg spalinowy kursujący na trasie Kraków – Zakopane. 1933 rok.

I co najważniejsze, w latach II Rzeczpospolitej zdołano, między innymi poprzez szkoły, wychować nowe  pokolenie Polaków przywiązane, do wywalczonej kosztem tak wielu ofiar, niepodległości. Pokolenie ludzi gotowych życie oddać w jej obronie. Legendę II Rzeczpospolitej przerwała klęska wrześniowa z 1939 roku, po której musiało upłynąć pół wieku, zanim odrodziła się naprawdę niepodległa i suwerenna Rzeczpospolita. 

Halbersztand, cadyk ze Żmigrodu podczas pobytu wypoczynkowego. Truskawiec 1929 rok.
Share
Udostępnij
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Nasi partnerzy