Jodła kaukaska pochodzi z Azji Zachodniej, rośnie w górzystych rejonach Gruzji, Rosji oraz Turcji. W połowie dziewiętnastego wieku gatunek ten został sprowadzony do Europy i z powodzeniem jest uprawiany, przede wszystkim w Dani. Kraj ten, ze względu na specyficzny klimat, stał się jednym z wiodących producentów i eksporterów jodły kaukaskiej – rocznie produkuje się tu około milion drzewek na święta.
Jodłowe choinki są najbardziej wytrzymałe ze wszystkich bożonarodzeniowych drzewek. Igły jodeł są miękkie, nie kłują, z czasem zasychają, przez co nie opadają. Jodełki w porównaniu ze świerkami delikatniej pachną dlatego są częściej wybierane przez alergików na świąteczne drzewka.
Jodła kaukaska w środowisku naturalnym może dorastać nawet do 25-30 m wysokości, niektóre okazy dorastają do 50-60 m, przy średnicy pnia do 2 m. W naszym klimacie jodła kaukaska nie czuje się najlepiej, rośnie dość wolno – po 10 latach osiąga zaledwie 3 m wysokości i niecały metr szerokości, a dorasta do 5-10 m wysokości. Jodła ta nie wytwarza żywicy, posiada jedynie pęcherzyki żywiczne.
Na początku wzrostu jodła kaukaska ma regularny, stożkowaty pokrój i wąską koronę, która z czasem staje się bardziej zaokrąglona. Gałęzie rosną bardzo gęsto, prawie poziomo. Igły są krótkie, sztywne, ale nie kłujące, są błyszczące i ciemnozielone, a od spodu mają dwa białe paseczki. Warto je rozcierać, ponieważ wydobywa się z nich świeży, cytrusowy zapach. Jodła kwitnie od kwietnia do maja, jest rośliną jednopienną, rozdzielnopłciową (na jednym egzemplarzu znajdują się czerwone i kuliste kwiaty męskie i żółto zielone kwiaty żeńskie). Szyszki dorastają do 20 cm, są pionowo skierowane ku górze, rozpadają się z czasem, co jest cechą charakterystyczną jodeł.
Ten gatunek jodły jest bardzo wymagający: drzewa najlepiej rosną na glebach wilgotnych ale nie podmokłych, żyznych, próchniczych, gliniastych, o odczynie kwaśnym lub lekko kwaśnym. Ponieważ jadły kaukaskie są wrażliwe na wahania temperatury i przymrozki, wymagają stanowiska ciepłego, osłoniętego od wiatrów i słonecznego. Jodły lubią wilgotne powietrze, dlatego dobrze rosną w pobliżu oczek wodnych. Jeżeli nie mamy w ogrodzie oczka, a chcemy posadzić jodłę kaukaską, musimy zraszać ją systematycznie, szczególnie podczas upałów i suszy. Przy tego typu zabiegach należy zwracać szczególną uwagę na możliwość wystąpienia chorób, którym sprzyja wysoka wilgotność powietrza.
Jodły nie wymagają częstego nawożenia (wystarczy raz w roku zastosować nawóz długodziałający typu Osmocote) i praktycznie nie wymagają cięcia (wystarczy tylko podciąć dolne gałęzie). Jodły źle znoszą przesadzanie, ponieważ mają mocno rozbudowany system korzeniowy z licznymi korzeniami bocznymi. Zdarza się, że młode jodłowe przyrosty są atakowane przez mszyce: obiałkę kaukaską, i ochojnika jodłowego. Warto opryskać drzewa z rozpoczęciem sezonu wegetacyjnego opryskać całe drzewa preparatem na bazie oleju parafinowego, który skutecznie ogranicza występowanie tych szkodników.
Jodła kaukaska jest najpiękniejszym drzewkiem i jednocześnie najdroższym. Za cięte egzemplarze wysokie na ok. 180 cm zapłacimy około 100 zł (warto sprawdzać oferty marketów budowlanych, które proponują jodły w cenach promocyjnych np.: za drzewko o wysokości 1,4 – 1,8 m zapłacimy około 55 zł). Możemy również kupić jodełkę w doniczkach, ale im większe drzewko tym droższe, ponadto im starsze drzewko, tym większe prawdopodobieństwo, że się później nie przyjmie.
Jodła i choroby
Fytoftoroza prowadzi do zahamowania wzrostu porażonych roślin. Na początku infekcji igły stają się chlorotyczne, następnie czerwono-brązowe. Najpierw zgnilizna atakuje podstawę pędu, a następnie przesuwa się ku górze. Pod korą pojawia się wyraźne zaczerwienienie tkanek i dochodzi również do gnicia korzeni. Jeżeli zauważymy takie objawy, to chore drzewko powinniśmy wykopać i spalić. Powinniśmy również odkazić zakażoną glebę preparatem Proplant 722 SL w dawce 4 litrów na 1metr kwadratowy. Ponadto, rośliny rosnące dookoła należy podlać jednym z preparatów: Previcur Energy 840 SL, Aliette lub Substral do zwalczania fytoftorozy na iglakach. Podlewanie wodnymi roztworami fungicydów wykonujemy 2–3 krotnie, co 7–10 dni. W razie potrzeby powtarzamy.
Zapobieganie: do sadzenia wybieramy zdrowe drzewka, pochodzące z wykwalifikowanych szkółek ogrodniczych. Dołki przeznaczone pod jodły warto podsypać przekompostowaną korą sosnową, która ogranicza rozprzestrzenianie się grzybów wywołujących chorobę.
Zamieranie pędów objawia się w postaci brązowych i nekrotycznych plam na pędach. Prowadzi do brązowienia i opadania igieł oraz do obumierania całych pędów. Porażone pędy zawsze wycinamy z zapasem zdrowej tkanki, dodatkowo drzewa opryskujemy przynajmniej dwukrotnie (co 14 dni) preparatem Topsin M 70 WP (0,1%).
Szkodniki na jodle
Ochojnik jodłowy to mszyca żerująca na spodniej stronie igieł. Porażone igły słabiej rosną, z czasem opadają powodując ogołocenie gałęzi. Na początku sezonu wegetacyjnego drzewa należy opryskać preparatem: Promanal 60 EC, Pinoil 0,12 AL lub Treol 770 EC. Przy masowym wystąpieniu szkodnika trzeba zastosować ochronę chemiczną preparatami: Confidor 200 SL, Pirimor 500 WG, Provado Plus AE, Agricolle Spray, w ostateczności Decis 0,15 EW.
Polecane odmiany jodły do nasadzeń w ogrodzie
'GoldenSpreader' to bardzo wolno rosnąca odmiana karłowa, która po 10 latach osiąga zaledwie 1 m wysokości i szerokości. Odmiana o krzaczastym pokroju z zagłębieniem w środku drzewa. Igły są krótkie, z wierzchu błyszczące i o barwie żółto-złocistej, a od spodu są biało-żółte i matowe.
'Pendula' to odmiana wolno rosnąca – po 10 latach osiąga zaledwie 4,5 m wysokości, o pokroju płaczącym. Igły są płaskie, o intensywnie zielonej barwie i mają od spodu dwa białe paski.
'Robusta' to odmiana szybkorosnąca o nieregularnym pokroju i luźnej koronie. Igły na pędach są krótkie, grube i sztywne i często odwrócone. Jest to odmiana dość odporna na niskie temperatury.
'Aurea' to odmiana wolno rosnąca o stożkowatym pokroju o złocistożółtych igłach zimową porą.
