70 lat temu powstało w Rzeszowie miejskie przedsiębiorstwo komunikacyjne. Powojenny samorząd stać było tylko na jeden autobus. Kupiono używanego, przedwojennego Polskiego Fiata 621R. Odremontowany przez strażaków zaczął kursować na trasie Pobitno – ul. Dąbrowskiego. A zatrzymywał się na machnięcie ręką.
Dokładnie 2 marca 1948 roku, o godzinie 9 rano w rzeszowskim Ratuszu odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Miejskiej Rady Narodowej, na którym w punkcie czwartym przyjętego porządku obrad, rozpatrzono wniosek Zarządu Miejskiego o utworzeniu nowego przedsiębiorstwa miejskiego pod nazwą „Miejska Komunikacja Samochodowa”. Powód: katastrofalny brak środków komunikacyjnych w mieście. Radni powołanie przedsiębiorstwa uchwalili jednogłośnie. Upoważnili również Zarząd Miejski do kupna jednego autobusu marki Polski Fiat na potrzeby MKS. Ponadto, Rada zwróciła się do władz wojewódzkich o subwencję na ten cel.
Przedsiębiorstwo MKS rozpoczęło działalność przy Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Rzeszowie i miało zorganizować regularną komunikację autobusową na terenie Rzeszowa. Poważnym problemem okazało się jednak zdobycie pojazdu do przewozu pasażerów. Po wielu staraniach udało się wreszcie zakupić pierwszy autobus. Zarząd Miejski zaciągnął na ten cel pożyczkę na dwa lata.
– Autobus kupiono w marcu od byłego przedsiębiorcy przewozowego Józefa Lewickiego, podobno na korzystnych warunkach – opisuje Dominik Bąk, prezes niedawno powstałego Podkarpackiego Stowarzyszenia Miłośników Komunikacji. – Był to przedwojenny autobus marki Polski Fiat 621R o numerze rejestracyjnym T-55063. Wprawdzie już mocno wyeksploatowany, ale dzięki zaangażowaniu i pomocy pracowników Straży Pożarnej szybko przygotowany do jazdy i w pełni sprawny technicznie. Posłużył on jako pierwszy środek transportu komunikacji miejskiej w powojennym Rzeszowie. Autobus garażował w pomieszczeniach Miejskiej Zawodowej Straży Pożarnej w Rzeszowie przy ul. Mickiewicza (dzisiaj to Galeria Targowa), gdzie w jednym z pomieszczeń mieściło się także biuro MKS.
Początkowo ustalono, że autobus będzie kursował na trasie Pobitno – Plac Farny, ostatecznie jednak wydłużono tę pierwszą linię przez ul. 3 Maja i Świerczewskiego (obecnie Zamkowa) do ul. Dąbrowskiego – bloki PZL. Pierwszymi kierowcami zatrudnionymi przez MKS byli: Tadeusz Myśliwiec i Edward Żarski, a pierwszymi konduktorami: Antoni Broda i Władysław Kociak. Przedsiębiorstwem kierował jego główny organizator – Stanisław Żatki.
Jak dumnie donosiła ówczesna „Rzeszowska Trybuna Robotnicza” w wydaniu z dnia 10 marca 1948 roku, autobus marki Polski Fiat miał kursować od 15 marca przez cały dzień od godziny 6-tej rano do 21 wieczorem. W rzeczywistości jednak, jak wspomina jeden z pierwszych kierowców – Tadeusz Myśliwiec, autobus wyjechał na linię dopiero końcem marca i przez pierwszą dekadę kwietnia woził ludzi organizując w szczegółach regularną komunikację w mieście.
Początkowo nie było wyznaczonych przystanków, a wsiadanie odbywało się przez zatrzymanie autobusu za pomocą machnięcia ręką. Na linii wraz z obsługą autobusu jeździł także kierownik MKS, który opracowywał szczegółowy rozkład jazdy i ustalał miejsca na przystanki. Pan Myśliwiec przyszedł pierwszego dnia do pracy na drugą zmianę i jak wspomina, pierwszy dzień jazdy autobusu na linii wywołał bardzo wielki entuzjazm wśród mieszkańców miasta. Przejazd całą trasą w jedną stronę trwał przeciętnie pół godziny.
– Takie były początki komunikacji miejskiej w Rzeszowie w trudnym powojennym okresie. Warto w tym miejscu przypomnieć, że pierwsza próba powołania regularnej komunikacji autobusowej w Rzeszowie miała miejsce 90 lat temu, już w okresie międzywojennym. Komunikacja taka została uruchomiona końcem października 1928 r., ale funkcjonowała zaledwie kilka lub kilkanaście dni – dodaje Dominik Bąk.
W 1958 r. MKS została przekształcona w istniejące nieprzerwanie do dzisiaj Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne. Od kilku lat funkcje przewoźnika i organizatora komunikacji miejskiej w Rzeszowie zostały rozdzielone. Przewoźnikiem pozostało MPK, zaś organizacją komunikacji, w tym rozkładów jazdy oraz dystrybucją biletów zajął się utworzony w 2009 r. Zarząd Transportu Miejskiego.
W ciągu 70 lat działalności przez MPK przewinęło się 875 sztuk autobusów różnych typów (liczba przybliżona), przewieziono setki milionów pasażerów. Obecnie rzeszowski przewoźnik obsługuje 50 linii dziennych, 3 linie specjalne dla pracowników stref SSE, jedną linię na lotnisko oraz trzy linie nocne. Ponadto w okresie 1 listopada przewoźnik uruchamia linie specjalne na rzeszowskie cmentarze.
Aktualnie tabor liczy 179 szt. autobusów. W 2018 r. miasto zakupi 50 sztuk nowych autobusów: 10 sztuk autobusów 12-metrowych marki Autosan, 30 sztuk autobusów przegubowych marki Solaris oraz największą nowość – 10 sztuk autobusów z napędem elektrycznym marki Solaris. Obecnie przewoźnik posiada zmodernizowaną zajezdnię w Rzeszowie przy ulicy Lubelskiej, która zostanie również w tym roku rozbudowana o płytę postojową i urządzenia do ładowania autobusów elektrycznych.
70-lecie miejskiej komunikacji w Rzeszowie Podkarpackie Stowarzyszenie Miłośników Komunikacji chciałoby jakoś uczcić i zorganizować jubileuszowe obchody. Z taką propozycją zwróciło się m.in. do Prezydenta Miasta Rzeszowa, MPK i ZTM. – Mamy nadzieję, iż Jubilat czyli MPK oraz Miasto Rzeszów podchwycą temat zorganizowania tych obchodów – mówi Dominik Bąk. – Nasze Stowarzyszenie zostało założone przez środowisko osób skupionych wcześniej wokół Podkarpackiego Forum Miłośników Komunikacji. Naszym celem jest propagowanie transportu publicznego, a także kolekcjonowanie pamiątek i zabytków związanych z transportem publicznym oraz udział w restaurowaniu, konserwacji oraz przywracaniu sprawności technicznej zabytków transportu publicznego.
10 lat temu z okazji 60-lecia miejskiej komunikacji wyprodukowany został film dokumentalny przez telewizję TVM Rzeszów na zlecenie MPK w Rzeszowie. Warto go obejrzeć:
