20 tys. zł wynosi pula nagród w konkursie „Świat się zmienia. Światło dawniej i dziś” zorganizowanym z okazji Roku Ignacego Łukasiewicza przez Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie. Właśnie w województwie podkarpackim 200 lat temu przyszedł na świat wynalazca lampy naftowej i również tu, w Bóbrce koło Krosna, otworzył pierwszą na świecie kopalnię ropy naftowej. Inspirowane wynalazkiem Łukasiewicza i światłem prace plastyczne, fotografie oraz gry można zgłaszać do konkursu do 31 października 2022 r.
Światło – dziś bez trudu miliony neonów rozświetlają noc, ale jeszcze 200 lat temu nie było alternatywy dla kopcących i wydzielających nieprzyjemny zapach lamp olejowych. Lampa naftowa, poprzedniczka żarówki, była rewolucją dla życia społecznego i gospodarczego oraz krokiem ku kolejnym wynalazkom. Podarował ją światu w 1853 roku Ignacy Łukasiewicz – z zawodu farmaceuta, z zamiłowania fizyk i chemik, a w końcu przedsiębiorca i pionier przemysłu naftowego od urodzenia związany z terenami dzisiejszego województwa podkarpackiego.
Łukasiewicz – wynalazca i marzyciel
Urodził się 8 marca 1822 roku w Zadusznikach k. Mielca. Miał osiem lat, kiedy jego rodzice postanowili przeprowadzić się do Rzeszowa. W tym mieście, w latach 1832–1836 uczęszczał do popijarskiego gimnazjum, obecnie I Liceum Ogólnokształcące, gdzie ukończył 4 klasy. Po śmierci ojca, z powodu sytuacji materialnej rodziny, matka znalazła mu posadę w aptece Antoniego Swobody w Łańcucie. Uczył się tu farmacji, a po czterech lat zdał egzamin na pomocnika aptekarza i podjął pracę w aptece Pod Czarnym Orłem w Rzeszowie. Jeszcze w Łańcucie zaangażował się w działalność w organizacjach demokratyczno-niepodległościowych. W 1845 roku nawiązał znajomość z Edwardem Dembowskim i został zaprzysiężony jako agent Centralizacji Towarzystwa Demokratycznego Polskiego na Rzeszów i przygotowywał powstanie w Rzeszowie. Aresztowany przez władze austriackie został osadzony we Lwowie, a po wyjściu z więzienia pracował w lwowskiej aptece „Pod Złotą Gwiazdą”, której właścicielem był Piotr Mikolasch.
Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim i Wiedeńskim, a wkrótce wspólnie ze swoim kolegą Janem Zehem, dokonał pierwszej destylacji ropy naftowej na świecie. Podgrzana do temperatury 200-250 st. Celsjusza ropa zamieniła się w ciecz, którą Łukasiewicz i Zeh rafinowali stężonym kwasem siarkowym i roztworem sodu. Tak otrzymali naftę, która oświetliła wystawę apteki we Lwowie. Był rok 1853. Już wkrótce ich wynalazek pomógł przeprowadzić w nocy operację wyrostka robaczkowego w szpitalu na Łyczakowie. Od 31 lipca 1853 roku, czyli od daty operacji, datuje się dziś początek przemysłu naftowego na świecie.
Prototyp lampy naftowej wykonany ręcznie z blachy stalowej, lutowanej mosiądzem, znajduje się w Muzeum Podkarpackim w Krośnie. Miał regularny cylindryczny kształt i składał się z dwóch części konstrukcyjnych oraz taśmowego ucha. Powiększony model takiej właśnie lampy naftowej stanie również w holu powstającego w Jasionce pod Rzeszowem Podkarpackiego Centrum Nauki Łukasiewicz – miejscu, które będzie popularyzować nauki przyrodnicze i budzić ciekawość dzieci i młodzieży do badania zjawisk występujących w świecie.
Konkurs o świetlnej rewolucji
Do osiągnięć Łukasiewicza i jego wynalazku nawiązuje także konkurs „Świat się zmienia. Światło dawniej i dziś”, który z okazji obchodzonego obecnie Roku Ignacego Łukasiewicza organizuje Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego. Koncepcja konkursu skupia się przede wszystkim na roli lampy naftowej, jaką odegrała w rewolucji oświetlenia na świecie. Mogą w nim wziąć udział zarówno dzieci, jak i młodzież oraz studenci. W najmłodszej kategorii wiekowej oceniane będą prace plastyczne. Uczniowie szkół średnich zobowiązani są dostarczyć fotografie, natomiast studenci muszą stworzyć grę planszową.
Do wygrania nagrody o łącznej wartości aż 20 tys. zł. Prace można przesyłać do 31 października 2022 roku.
Nagrodami w konkursach są vouchery zakupowe:
I miejsce – 3 vouchery EMPIK każdy po 2 tys. zł.
II miejsce – 3 vouchery EMPIK każdy po 1800 zł.
III miejsce – 3 vouchery EMPIK każdy po 1500 zł.
Organizatorzy konkursu przygotowali też 3 wyróżnienia – każdy o wartości 800 zł oraz 3 wyróżnienia – każdy o wartości 600 zł. Prace przyjmowane będą do 31 października 2022 roku w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Podkarpackiego; Departament Promocji, Turystki i Współpracy Gospodarczej; al. Cieplińskiego 4; 35-010 Rzeszów; pokój 326.
Informacje szczegółowe i regulaminy są dostępne na stronie:
