W Krakowie odbywa się międzynarodowa konferencja „30 lat działań na rzecz europejskich gór”, która poświęcona jest podsumowaniu współpracy na rzecz obszarów górskich w ramach stowarzyszenia Euromontana, a także wyzwaniom w nowym cyklu polityki europejskiej. W wydarzeniu udział wzięli m.in. marszałek Władysław Ortyl, radny województwa Adam Berkowicz, wiceprezes zarządu Grupy Bieszczadzkiej GOPR Jerzy Tomala, naczelnik Grupy Bieszczadzkiej GOPR Krzysztof Szczurek oraz wójt gminy Bukowsko Marek Bańkowski. Gospodarzem wydarzenia był Marszałek Województwa Małopolskiego Łukasz Smółka.
W dyskusji panelowej marszałek Władysław Ortyl, pełniący również funkcję przewodniczącego Międzyregionalnej Grupy Karpaty, zwrócił uwagę na zagrożenia, jakie mogą wynikać z proponowanych zmian w ramach wieloletnich ram finansowych Unii Europejskiej.
„Pierwsze informacje i propozycje dotyczące przyszłej polityki spójności oraz wspólnych ram finansowych budzą nasze zaniepokojenie. Jesteśmy zaniepokojeni jako regiony, ponieważ widzimy tendencję do centralizacji, do wzmacniania zarządzania na poziomie centralnym, a także do ograniczania samodzielności w dysponowaniu środkami. To niepokoi regiony Unii Europejskiej. Dostrzegamy też pewne mieszanie różnych polityk, co utrudni przebicie się z własnymi potrzebami i problemami, co do tej pory było dla nas kluczowe. W takim układzie może być też trudniej o wyraźną identyfikację regionalną. W tej chwili pozostaje nam szeroka akcja argumentacyjna, która podkreślałaby rolę i znaczenie regionów oraz konieczność utrzymania ich pozycji w polityce spójności. Dobrym przykładem jest Polska, gdzie 44% środków wydawanych jest w systemie zdecentralizowanym, które trafiają bezpośrednio do 16 regionów” – wyjaśniał marszałek.
W swojej wypowiedzi wskazał też na potrzebę utworzenia paktu na rzecz makroregionu karpackiego, który osadzony w ramach europejskiego paktu górskiego, mógłby skuteczniej przyciągać uwagę instytucji unijnych oraz inwestorów, pokazując, że jest to obszar strategiczny dla spójności całej Europy Środkowo-Wschodniej.
Gospodarz wydarzenia, którym był Marszałek Województwa Małopolskiego Łukasz Smółka, wspomniał w swoim przemówieniu inaugurującym o wzorcowych relacjach z województwem podkarpackim.
„Dziękuję Panu marszałkowi Ortylowi za pomoc sąsiedzką. Współpraca pomiędzy naszymi województwami układa się bardzo dobrze. Regularnie spotykamy się i dyskutujemy o wspólnych przedsięwzięciach, które będą rozwijane w przyszłości. Cieszę się również z rozwoju turystyki w Małopolsce. W 2024 roku gościliśmy u nas 26 milionów turystów i ten wynik jest dla nas niezwykle pozytywny” – podkreślił marszałek Łukasz Smółka.
W ramach wydarzenia odbyła się również ceremonia podpisania zobowiązania na rzecz przyszłości obszarów górskich, zatytułowanego „Deklaracją Krakowską”.
“My, przedstawiciele społeczności górskich, władz lokalnych i regionalnych, środowisk akademickich, przedsiębiorstw i społeczeństwa obywatelskiego – wydajemy niniejszą odnowioną deklarację nie tylko w celu przypomnienia o wcześniejszych zobowiązaniach, ale także w celu wezwania do podjęcia natychmiastowych i zdecydowanych działań. Słyszymy rosnące zaniepokojenie na obszarach wiejskich w całej Europie: decyzje podejmowane na szczeblu centralnym zbyt często ignorują rzeczywistość w terenie. Strategie mogą wyglądać obiecująco na papierze, ale ich wdrażanie pozostaje powolne. Obszary górskie są podziwiane za swoje piękno, ale pomijane w procesie kształtowania polityki. Odrzucamy tę logikę’ – czytamy w deklaracji.
Euromontana (European Association of Mountain Areas) jest wielosektorowym stowarzyszeniem na rzecz współpracy i rozwoju terytoriów górskich. Zrzesza regionalne i krajowe organizacje górskie z całej Europy, w tym agencje rozwoju regionalnego, władze lokalne, organizacje rolnicze, agencje ochrony środowiska, organizacje leśne i instytuty badawcze. W stowarzyszeniu zarejestrowanych jest ponad 70 podmiotów z 17 krajów. Misją Euromontany jest promowanie żywych gór, zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju oraz podnoszenia jakości życia na obszarach górskich.
