Kościół p.w. św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Boguchwale, jest, obok pobliskiego barokowego pałacu, ozdobą tego niewielkiego miasteczka.
Świątynia wraz z wystrojem powstawała w latach 1724-29 jako fundacja wojewody krakowskiego Teodora Lubomirskiego (1683-1745). Świątynia stanowiła część zespołu pałacowego jako kościół dworski. Jej poprzedniczką był mniejszy kościół drewniany, który został ufundowany przez Mikołaja Pietraszwskiego w połowie XV – ówczesnego właściciela wsi (nazywała się wówczas Pietraszówka).
Wieżę kościelną dobudowano w XIX wieku od strony prezbiterium, co jest ewenementem w polskiej architekturze sakralnej. Od zachodu bryłę świątyni wieńczy przyczółek z wolutami. Fasadę zachodnią akcentuje dostawiona krypta. Bryła świątyni podzielona jest pilastrami podtrzymującymi wydatny gzyms.
Nieznany jej architekt mógł pochodzić z pobliskiego Głogowa Małopolskiego, miasteczka, które także należało do Lubomirskich. Prace wykończeniowe wewnątrz wykonali rzemieślnicy z Kolbuszowej. Świątynia została poświęcona 31 sierpnia 1729 roku przez ks. Andrzeja Pruskiego, biskupa pomocniczego diecezji przemyskiej. Była używana do roku 1989, kiedy to ukończono nowy kościół parafialny. Przez ostatnie dwadzieścia lat z inicjatywy ówczesnego proboszcza ks. prałata Stanisława Rydzika rozpoczęto prace konserwatorskie w barokowej świątyni. W 2004 roku wymieniono dach kościoła, następnie w 2006 odnowiono jego fasadę, a w 2007 r. jego otoczenie. Po śmierci ks. Stanisława Rydzika, od 2012 roku proboszczem parafii jest ks. Mariusz Mik – dziekan Dekanatu Boguchwalskiego. W kolejnych latach wykonano prace konserwatorskie związane z polichromią w świątyni, a także izolacją pionową oraz wymianą instalacji elektrycznej.
Obecnie we wnętrzu trwają prace prowadzone przez konserwatorów Ewelinę i Marcina Gruszczyńskich. W ostatnich dwóch latach odnowili oni barokowy ołtarz główny z obrazami: św. Stanisława Biskupa i Męczennika oraz Ukrzyżowania. Ten ołtarz zwieńczony jest opartym na kolumnach baldachimie zdobionym regencyjną kratką i lambrekinem z frędzlami – symbolem tronu Chrystusowego. Wg Ewangelisty Mateusza, w czasie Jego Męki zasłona świątyni jerozolimskiej rozerwała się na pół. Zapowiedział to prorok Izajasz, który podkreślił, iż Pan rozerwie zasłonę, czyli symbol duchowej ślepoty. Symbolika ta stała się bardziej czytelna dzięki renowacji zabytku.
Jak poinformował ks. proboszcz w kolejnych latach będą kontynuowane prace konserwatorskie dzięki Rządowemu Programowi Odbudowy Zabytków. Wiele dotychczasowych robót zostało wykonanych dzięki dotacjom pochodzącym od: Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego, Urzędu Gminy Boguchwała oraz własnego wkładu parafii. W najbliższej przyszłości kościół pałacowy – stojący tuż obok siedziby Teodora Lubomirskiego – będzie jaśniał w barokowej glorii.
Fotografie Tadeusz Poźniak
