Na Podkarpaciu wyraźnie rośnie liczba pobrań narządów od zmarłych pacjentów. W 2010 r. było ich zaledwie 5, w 2011 – 12, a w 2012 – już 22. Taką pozytywną tendencję widać w całej Polsce, ale w naszym województwie wzrost liczby pobrań jest wręcz skokowy: znajdujemy się obecnie w grupie jednej trzeciej województw, gdzie pobrań jest najwięcej.
– W przeliczeniu na milion mieszkańców woj. podkarpackie miało w 2009 r. 1,9 pobrania, a w ub. r. – już 12,5. A zatem woj. podkarpackie, które było zawsze na samym końcu, w tej chwili jest w czołówce – ocenia prof. Wojciech Rowiński, krajowy konsultant do spraw transplatantologii.
W ub. roku na Podkarpaciu najwięcej, bo aż 7 pobrań, dokonano w Szpitalu Wojewódzkim nr 2 w Rzeszowie. W stolicy województwa, w trzech szpitalach, było w sumie 9 pobrań. W szpitalu powiatowym w Sanoku wykonano ich 6. – Proszę pamiętać, że są takie placówki jak Szpital Wojewódzki w Przemyślu, w którym przez lata nie było pobrań, a w ub. roku odbyły się już 2 pobrania. Są też małe szpitale w Jaśle, Sanoku czy Jarosławiu, w których dochodzi do pobrań narządów. I są trzy czy cztery szpitale, w których na razie jeszcze nie udało się doprowadzić do komisyjnego rozpoznawania śmierci mózgu i pobierania narządów, ale myślę, że to się w tym roku również poprawi – ma nadzieję prof. Rowiński.
Jakie są przyczyny wzrostu liczby pobrań? Zdaniem krajowego konsultanta, jest ich kilka. Po pierwsze, jest więcej koordynatorów transplantacyjnych w każdym szpitalu. Tę rolę pełnią pracujący tam lekarze lub pielęgniarki. Zdaniem krajowego konsultanta, najbardziej pożądany jest tandem lekarz – pielęgniarka. Koordynatorzy nie tylko znają wskazania i przeciwwskazania do pobrania narządów czy aktualny stan prawny, ale także potrafią rozmawiać z rodzinami potencjalnych dawców. A nieumiejętność rozmowy personelu medycznego z rodziną jako jedną z barier pobrań narządów jeszcze niedawno wskazywały osoby zaangażowane w propagowanie transplantacji.
Druga sprawa to atmosfera wokół transplantacji w szpitalu, która zależy od tego, jak do tej formy leczenia jest nastawiony dyrektor placówki.
W zmianie atmosfery wokół transplantacji ważną rolę odgrywa program „Partnerstwo dla transplantacji", podpisany przed czterema laty przez wojewodę, marszałka, Okręgową Izbę Lekarską, Konwent Powiatów i dyrektorów szpitali. W jego ramach odbywają się m.in. szkolenia wewnątrzszpitalne i warsztaty psychologiczne dla lekarzy i pielęgniarek.
Nie bez znaczenia jest również poparcie kapelanów szpitalnych dla idei transplantacji. Warto wiedzieć i uświadamiać innym, że Kościół katolicki ma pozytywny stosunek do transplantacji i podkreśla w swoim nauczaniu, że darowanie organów po śmierci to wielkoduszny gest, dar, forma miłości bliźniego.
Czasami jednak, pomimo przychylnego stanowiska Kościoła, obserwujemy rezerwę do transplantacji, która bierze się stąd, że ludzkie ciało jest traktowane jako integralna całość, którą pobieranie narządów narusza. Ludzie często jeszcze są przekonani, że „muszą iść do nieba w całości”. Tymczasem ani religia, ani medycyna nie stoją w sprzeczności z tym, że możemy komuś pomóc nawet po naszej śmierci. Dlatego cieszy, że wzrasta społeczna akceptacja przeszczepów – wg badań CBOS, aż 85 procent badanych popiera pobieranie narządów od zmarłych.
– Zadaliśmy ankietowanym pytanie, czy gdyby stracili osobę bliską i wiedzieli, że ten ich bliski nie sprzeciwiał się pobraniu narządów, protestowaliby. W 75 proc. odpowiedź była pozytywna: nie będziemy protestowali. A zatem ważne jest, żebyśmy rozmawiali w domu o tym, co się ma z nami stać po naszej śmierci, a nie tylko, gdzie będzie pogrzeb – przekonuje prof. Rowiński.
Rzeczywiście, aby korzystnie zmieniał się klimat wokół transplantacji, potrzeba wiedzy, informacji, rozmowy i jeszcze raz rozmowy. Warto zachęcać ludzi, by podpisywali oświadczenia woli, będące wyrażeniem zgody na pobranie narządów po śmierci, samemu dając tu dobry przykład. Warto też uświadamiać im, że dziś są potencjalnymi dawcami, ale jutro mogą stać się potencjalnymi biorcami.
Transplantacja – zabieg chirurgiczny polegający na przeszczepieniu tkanki lub narządu w obrębie jednego organizmu albo z jednego organizmu do drugiego
