Artyści i twórcy ludowi z całej Polski po raz 50. zostali uhonorowani Nagrodą im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” – najważniejszym wyróżnieniem w dziedzinie kultury tradycyjnej. Podczas uroczystej gali na Zamku Królewskim w Warszawie Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, wręczyła pamiątkowe medale, haftowane dyplomy oraz nagrody finansowe 17 laureatom, doceniając ich wkład w zachowanie i rozwój dziedzictwa polskiej kultury ludowej.
Wieczorem w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie odbędzie się koncert laureatów Nagrody im. Oskara Kolberga. Będzie to wyjątkowe święto muzyki tradycyjnej – barwna podróż po różnych regionach Polski i ich muzycznych tradycjach.
Poznaj laureatów 50. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej”
Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” od pół wieku przyznawana jest twórcom, badaczom i organizacjom, które chronią, rozwijają i promują dziedzictwo polskiej kultury tradycyjnej. W tym roku komisja konkursowa, przyznając dodatkowo 3 wyróżnienia, wyłoniła 17 laureatów:
Kategoria I – nagroda dla twórców z dziedziny sztuki i rękodzieła ludowego, muzyki, tańca, śpiewu oraz budowy instrumentów ludowych
- Janina Boroś – twórczyni plastyki obrzędowej specjalizująca się w pisankach rytowniczych, palmach i wycinankach. Tworzy także firanki i ozdoby choinkowe, a jako poetka publikuje w „Twórczości Ludowej”. Autorka tomiku pt. „Za wszystko dziękuję Ci Boże” (Krasnystaw, woj. lubelskie, Lubelszczyzna);
- Maria Chlastawa – jedna z najstarszych aktywnych malarek z Zalipia. Oprócz charakterystycznych kwiatowych malowideł tworzy tradycyjne wycinanki, firanki i ażurowe obrazy, zachowując lokalny styl Powiśla Dąbrowskiego (Zalipie, woj. małopolskie, Powiśle Dąbrowskie);
- Beata Legierska – koronczarka wykonująca czepce techniką szydełkową, igiełkową i teneryfową. Swoje prace prezentowała w Polsce, Czechach, Niemczech, Francji, Szwajcarii oraz Japonii (Koniaków, woj. śląskie, Górale Śląscy);
- Marta Walczak‑Stasiowska – malarka na szkle uznawana za jedną z najbardziej tradycyjnych artystek Podhala. Jej obrazy malowane na ciemnym tle nawiązują do dawnych motywów religijnych i pasterskich (Zakopane, woj. małopolskie, Podhale);
- Janina Pydo – śpiewaczka z Roztocza Zachodniego o unikatowym repertuarze pieśni obrzędowych, religijnych i świeckich, wykonywanych w tradycyjnej gwarze (Zastawie, woj. lubelskie, Biłgorajszczyzna).
Nagroda Marszałka Województwa Mazowieckiego
- Zdzisław Kwapiński – radomski skrzypek, laureat Złotej Baszty w 2023 roku. Z Kapelą ze Wsi Warszawa nagrał album „Re:akcja Mazowiecka”. Od lat występuje zarówno jako solista, jak i członek kapel (Radom, woj. mazowieckie, Powiśle Kielecko-Radomskie).
Kategoria II – nagroda dla Mistrza tradycji
- Franciszek Jesiak – śpiewak, tancerz i budowniczy dud biskupiańskich. Bohater filmu „Wesele w Krobi Starej”. Współtwórca festiwalu Tabor Wielkopolski i aktywny mentor młodych muzyków (Stara Krobia, woj. wielkopolskie, Biskupizna).
Kategoria III – nagroda dla pisarzy i poetów ludowych
- Franciszka Ogonowska – poetka i prozaiczka. Jej teksty, publikowane m.in. w „Twórczości Ludowej”, dokumentują codzienność i obrzędowość regionu (Dobużek Kolonia, woj. lubelskie, Zamojszczyzna).
Kategoria IV – nagroda dla badaczy, naukowców, regionalistów, działaczy społeczno‑kulturalnych, popularyzatorów
- Edward Henryk Cyfus – gawędziarz, pisarz i depozytariusz gwary warmińskiej. Autor ponad 200 gawęd oraz elementarza i słownika gwary warmińskiej. Propaguje tradycje Warmii w całym kraju (Olsztyn, woj. warmińsko‑mazurskie, Warmia);
- Remigiusz Mazur‑Hanaj – muzyk, etnograf, animator i publicysta. Dokumentuje muzykę ludową in crudo. Współinicjator Domów Tańca, współautor i współredaktor źródłowych publikacji etnomuzykologicznych. Odnowił tradycję lirniczą w Polsce (Milanówek, woj. mazowieckie, Mazowsze);
- Aldona Wojciechowska (z domu Aleksa) i Anastazja Sidor (z domu Aleksa) – badaczki i animatorki kultury litewskiej na Suwalszczyźnie. Prowadzą muzeum etnograficzne, organizują spektakle obrzędowe i warsztaty rękodzieła, publikują prace naukowe (Puńsk, woj. podlaskie, Suwalszczyzna).
Kategoria V – nagroda dla kapel ludowych
- Kapela Ochodzita – kapela smyczkowa założona w 1995 roku. Prezentuje muzykę górali żywieckich i śląskich na tradycyjnym instrumentarium skrzypcowo‑basowym (Rajcza, woj. śląskie, Beskid Śląski/Żywiecki).
Kategoria VI – nagroda dla zespołów folklorystycznych
- Zespół Górali Czadeckich „Dawidenka” – wielopokoleniowa grupa odtwarzająca pieśni, tańce i stroje górali czadeckich przesiedlonych z Bukowiny. Zaliczana jest do czołowych zespołów folklorystycznych województwa dolnośląskiego (Gaworzyce, woj. dolnośląskie, Górale Czadeccy);
- Podhale Grupa Spiska z Jurgowa – zespół promujący folklor polskiego Spisza. Prezentuje męskie tańce pasterskie, zwyczaje oraz unikatowy strój spiski (Jurgów, woj. małopolskie, Spisz);
- Zespół Regionalny „Zbójnicek” z Zębu – zespół kultywujący i przekazujący młodszym pokoleniom tradycje góralskie, podhalańskie tańce, śpiew i zwyczaje. W ramach zespołu funkcjonuje sekcja dziecięca „Mały Zbójnicek” (Ząb, woj. małopolskie, Podhale).
Kategoria VII – nagroda honorowa dla instytucji i organizacji działających na rzecz kultury ludowej
- Limanowski Dom Kultury – organizator festiwalu Limanowska Słaza oraz licznych warsztatów międzypokoleniowych, a także popularyzator kultury ludowej Lachów Limanowskuch (Limanowa, woj. małopolskie, Lachy Limanowskie);
- Śląski Związek Chórów i Orkiestr – organizacja działająca od 1910 roku. Przyczynia się do kultywowania tradycji muzycznych na Śląsku, integruje ponad 300 zespołów, prowadzi festiwale i szkolenia, podnoszące poziom chórów i orkiestr (Katowice, woj. śląskie, Śląsk).
W ramach Nagrody im. Oskara Kolberga przyznane zostało także wyróżnienie specjalne dla wyjątkowego ucznia wskazanego przez „Mistrza Tradycji”. W tym roku wyróżnienie to otrzymał Krzysztof Polowczyk – dudziarz, skrzypek, śpiewak i tancerz z Domachowa, a także prezes Biskupiańskiego Zespołu Folklorystycznego z Domachowa i Okolic. Inicjator działań na rzecz ochrony i promocji kultury Biskupizny, laureat licznych nagród muzycznych (Domachowo, woj. wielkopolskie Biskupizna).
Nagroda im. Oskara Kolberga
Prestiżowe i najstarsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce. Honoruje całokształt działalności w dziedzinie kultury ludowej i przyznawana jest jednokrotnie. Od początku miała rangę wyróżnienia ogólnopolskiego. W 49. edycjach Nagrodę otrzymało do tej pory blisko 700 artystów i artystek oraz działaczy i działaczek związanych z kulturą ludową.
Organizatorem konkursu jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a jego koordynacją zajmują się Narodowy Instytut Muzyki i Tańca we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu oraz jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze.
» Szczegółowe informacje o Nagrodzie www.nagrodakolberg.pl
» Wydarzenia towarzyszące 50. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga
» Koncert laureatów Nagrody im. Oskara Kolberga w Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego – 9 lipca, godz. 19.00
