Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom krakowskiej branży turystycznej, która jest w poważnym kryzysie po ponad dwóch latach pandemii i sytuacji za naszą wschodnią granicą, powstała inicjatywa powołania Organizacji Turystycznej Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. To stowarzyszenie dysponujące skutecznymi narzędziami do realizacji wspólnych projektów, które poprawią kondycję rynku turystycznego w Krakowie. Głównym celem powołania organizacji jest sprawna realizacja przez Kraków zadań wynikających z rekomendacji „Polityki zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021-2028”.
Efektem wdrożenia tych wytycznych ma być osiągnięcie dobrego współzarządzania miastem i odbudowa turystyki w duchu harmonijnego współistnienia i godzenia interesów mieszkańców, przedsiębiorców i odwiedzających, a jednocześnie umocnienie marki Krakowa jako miasta historycznego, które odpowiednio dba o swoje unikatowe dziedzictwo. Najważniejsze jest znalezienie kompromisu między poczuciem komfortu i jakością życia mieszkańców, oczekiwaniami przedsiębiorców z szeroko pojętej branży turystycznej oraz potrzebami odwiedzających.
„Organizacja Turystyczna Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa” będzie działać w oparciu o Prawo o stowarzyszeniach, z uwzględnieniem szczególnej sytuacji wynikającej z art. 4 ust. 2 ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej (POT). Krakowska organizacja wpisuje się w system zarządzania turystyką w Polsce, do którego należą: Polska Organizacja Turystyczna, Regionalne Organizacje Turystyczne oraz Lokalne Organizacje Turystyczne.
„Organizacja Turystyczna Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa” to struktura partnerska, a Kraków będzie jednym z jej członków. Co ważne, członkami stowarzyszenia będą mogły być samorządy, instytucje kultury, podmioty gospodarcze, stowarzyszenia branżowe, takie jak Krakowska Izba Turystyki, Polska Izba Turystyki Oddział Małopolski czy Małopolska Izba Hotelarska Gremium oraz oczywiście osoby fizyczne. Wszyscy uczestnicy rynku turystycznego mogą zatem tworzyć tę organizację turystyczną w Krakowie, a już blisko 20 kluczowych przedstawicieli lokalnego rynku turystycznego wstępnie zadeklarowało w niej członkostwo.
Warto pamiętać, że stowarzyszenie finansuje się ze składek członkowskich. Ponadto może mieć zewnętrzne źródła finansowania np. pozyskane z dotacji, czy z środków unijnych w celu realizacji projektów wypracowanych w trakcie operacjonalizacji „Polityki zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021–2028”. Stowarzyszenie funkcjonuje w oparciu o swoje organy, realizując zadania zgodnie ze statutem, budżetem, planami działania uchwalonymi przez Radę Stowarzyszenia, Walne Zgromadzenie, Zarząd i Komisję Rewizyjną.
Lokalne organizacje turystyczne działają z powodzeniem w ośmiu dużych polskich miastach: Warszawie, Gdańsku, Poznaniu, Szczecinie, Bydgoszczy, Łodzi, Lublinie oraz od niedawna we Wrocławiu. Kraków jest jedną z metropolii, w której taka organizacja jeszcze nie powstała.
Funkcjonujące z sukcesem już LOT-y są dowodem na skuteczność i efektywność ich działania i stąd potrzeba powołania takiego stowarzyszenia w Krakowie. Doświadczenia innych miast pokazują, że jest to organizacja właśnie na trudny czas. Podobne rozwiązania funkcjonują w innych europejskich metropoliach z istotnym znaczeniem gospodarki turystycznej, takich jak Berlin, Londyn, Amsterdam, Wiedeń, Zurich. Zatem powołanie tej organizacji w Krakowie to naturalny etap w dążeniu do osiągnięciu europejskich standardów zarządzania turystyką.
Inicjatywa utworzenia organizacji turystycznej jest efektem konsultacji z blisko 100 interesariuszami krakowskiego rynku turystycznego, z udziałem przedstawicieli Rady Miasta Krakowa.
Temat pojawił się m.in. podczas spotkań z cyklu „Kierunek: miasto dla wszystkich. Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021–2028”. Uczestnicy wskazywali argumenty, które mają istotne znaczenie dla podjęcia działań zmierzających do powołania Organizacji Turystycznej Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. Podkreślano, że jako struktura partnerska może być platformą do realizacji projektów wynikających z „Polityki zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021–2028”. Wskazywano również na poprawę efektywności zarządzania turystyką oraz elastyczność działania takiej organizacji na przykładzie polskich miast.
Podczas spotkań przywoływano również argumenty dotyczące zwiększenia skali i zakresu działań przez uruchomienie procesu pozyskiwania funduszy dla realizowanych projektów. Wspólna debata wokół tematu doprowadziła do przygotowania projektu uchwały o utworzeniu organizacji turystycznej w Krakowie przez członków komisji Promocji i Turystyki Rady Miasta Krakowa.
Turystyka w Krakowie nie ma swojej pozaurzędowej instytucjonalnej reprezentacji z udziałem gminy. Utworzenie Organizacji Turystycznej Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa stanowi odpowiedź na potrzebę wzmocnienia działań podejmowanych na rzecz rozwoju turystyki w mieście. Obecnie w systemie zarządzania turystyką w Polsce rośnie rola dużych miast, metropolii, które powinny dysponować narzędziami służącymi osiąganiu strategicznych celów samorządu. W odniesieniu do naszego miasta cele te wskazuje „Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021–2028”.
Obecność Organizacji Turystycznej Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa ułatwi również uzyskanie wpływów z opłaty turystycznej/pobytowej, nad wprowadzeniem której trwają prace w Ministerstwie Sportu i Turystyki. Organizacja zwiększy też szanse na pozyskanie funduszy zewnętrznych dla turystyki. Kraków zatem podejmuje działania, które pozwolą być gotowym na wprowadzenie tych przepisów.
Korzyści z utworzenia w Krakowie Lokalnej Organizacji Turystycznej widzą przedstawiciele krakowskiego rynku turystycznego:
– Krakowskie lotnisko wspiera inicjatywy mające na celu wzmocnienie promocji Krakowa i Małopolski. Podstawą dla osiągnięcia wspólnego sukcesu turystyki Krakowa i całego regionu jest współpraca wszystkich instytucji i urzędów w tym zakresie. Kraków Airport docenia dotychczasową współpracę z instytucjami branży turystycznej i samorządami Małopolski i Krakowa. Każde dodatkowe działania promujące nasze miasto jako centrum nauki, kultury i biznesu zarówno w kraju, jak i za granicą wpłyną na dalszy rozwój turystyki przyjazdowej i tym samym na wzrost ruchu pasażerskiego Kraków Airport – Radosław Włoszek, prezes zarządu Kraków Airport.
– Serdecznie dziękuję za zaproszenie przedstawicieli parafii Mariackiej na cykl spotkań związanych z powstaniem Organizacji Turystycznej Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. Powołanie organizacji wydaje się działaniem bardzo racjonalnym w obliczu współczesnych wyzwań. Ufam, że organizacja ta przyczyni się również do rozwoju ruchu pielgrzymkowego we wszystkich sanktuariach krakowskich, w tym w bazylice Mariackiej. Mam również nadzieję, że powołanie nowej organizacji spotka się z pozytywnym oddźwiękiem krakowian, a cały sektor turystyczny, w tym przewodnicy krakowscy, restauratorzy, właściciele hoteli skorzystają. Życzę powodzenia! – ks. infułat Dariusz Raś, proboszcz Bazyliki Mariackiej.
– Każda inicjatywa, która przynosi zwiększenie środków i aktywności związanej z promocją turystyki jest niewątpliwie potrzebna. Miasto Kraków jest liderem w turystyce, szczególnie w turystyce zagranicznej, dlatego musi mieć narzędzia do działania. Uważam, że zabiegi Krakowa już przynoszą efekty, zwłaszcza w czasach pandemii i wojny na Ukrainie, niemniej biorąc pod uwagę, jak duże znaczenie dla dochodów Miasta, jak i jego mieszkańców ma turystyka, na turystyce nie powinniśmy oszczędzać. Biorąc pod uwagę potrzeby i możliwości w tym zakresie, każda złotówka wydana na turystykę, czy to bezpośrednio, czy pośrednio przez Organizację Turystyczną Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa, jest potrzebna i zwróci się do budżetu miasta. W województwie małopolskim LOT-ów jest zdecydowanie za mało, mało osób zajmuje się promocją turystyki, dlatego powinniśmy czerpać wzorce z zagranicznych destynacji, odnoszących sukcesy, takich jak Chorwacja, Austria czy Niemcy. Na tej mapie europejskiej promocji nie może zabraknąć Krakowa. Przykładem wykorzystania narzędzia partycypacyjnego przynoszącego duże, widoczne efekty jest projekt Małopolska – cel podroży, w 100 proc. finansowany ze środków europejskich. Liczę na to, że powołanie LOT-u przyczyni się do zwiększenia zaangażowania w pozyskiwanie zewnętrznych źródeł finansowania dla promocji turystyki Grzegorz Biedroń, prezes Małopolskiej Organizacji Turystycznej.
– Krakowska Izba Turystyki jest jednym z inicjatorów tworzenia lokalnej struktury, która będzie wyrazem nowego modelu zarządzania turystyką w Krakowie. Oczywistą rzeczą jest fakt, że bez zaangażowania Gminy Miejskiej Kraków, stowarzyszenie tego typu nie będzie pełniło zakładanej roli, zgodnie z założeniami ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej, bowiem na jej podstawie struktura ta realizuje na poziomie lokalnym, m.in. działania promocji turystycznej przy współpracy z samorządem gospodarczym oraz pozostałymi przedsiębiorcami działającymi w naszej krakowskiej branży turystycznej. Kraków na polskiej mapie turystycznej jest miastem szczególnym, to też podejście do rozwoju turystyki jest wyjątkowe. Od ponad 20 lat działania w tym zakresie podejmują regionalna organizacja turystyczna czyli Małopolska Organizacja Turystyczna, jednostki miejskie, jak również Krakowska Izba Turystyki. Bardzo często wyprzedzają inicjatywy innych regionów.
Krakowska Izba Turystyki, która funkcjonuje już 30 lat na rynku, od początku inicjowała działania na rzecz turystyki miasta i województwa oraz od początku brała udział w organizacji i zarządzaniu turystyką w naszym mieście. Izba od początku też wspiera i uczestniczy w procesie powstania Organizacji Turystycznej Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa i jednocześnie zastanawia się nad wykorzystaniem pełnego potencjału możliwości izby w tej organizacji.
Jako jedni z inicjatorów, zarząd oraz członkowie izby czekamy na ostateczne wspólne wypracowanie zasad funkcjonowania organizacji, a jak wiemy, często to szczegóły są istotne dla dalszego sukcesu. Dlatego jeszcze raz podkreślamy, że jako przedstawiciele największej organizacji branżowej w Krakowie pozostajemy otwarci na współpracę oraz wszelkiego rodzaju konsultacje. Jako organizacja, zrzeszająca ponad sto pięćdziesiąt podmiotów, oczekujemy realnej możliwości uczestnictwa i tworzenia lokalnej organizacji, tak, aby uzupełniać i wzmacniać wspólne inicjatywy, a docelowo zoptymalizować działania na rzecz Krakowa i Metropolii – Rafał Marek, prezes Krakowskiej Izby Turystycznej.
– Utworzenie Organizacji Turystycznej Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa to dobry krok w stronę dalszej integracji wszystkich podmiotów, którym na sercu leży rozwój turystyki w naszym mieście. Jako organizacja działająca na styku samorządu i branży turystycznej będzie kolejną platformą wymiany poglądów, natomiast przede wszystkim stworzy nowe możliwości sięgnięcia po środki finansowe, z których Urząd Miasta nie może aktualnie skorzystać, a które będą mogły być wykorzystane na dalszą promocję Krakowa i jego produktów turystycznych. Jednocześnie uważam, że charakter partycypacyjny LOT-u spowoduje to, iż w toku konsultacji uda nam się wspólnie wypracować rozwiązania korzystne dla wszystkich interesariuszy rynku turystycznego. Widzę również dużą rolę LOT-u jako pomostu między branżą i mieszkańcami, służącego za platformę do rozwiązywania potencjalnych konfliktów, zanim one wystąpią – Piotr Laskowski, prezes Oddziału Małopolskiego PIT.
– Izba Gospodarcza Hotelarstwa Polskiego z radością przyjęła informację o inicjatywie powołania w Organizacji Turystycznej Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa. Mam nadzieję, że jej powstanie wzmocni działania sektora turystycznego w obszarze promocji miasta, a także przyczyni się do stabilności i rozwoju rynku hotelowego w Małopolsce – Marcin Mączyński, sekretarz generalny Izby Gospodarczej Hotelarstwa Polskiego.
– Zastanawiałem się, czy przy tak dużej liczbie organizacji w Krakowie, które skupiają lokalną branżę turystyczną potrzebna jest jeszcze jedna. Podzielenie środowiska na Oddział IGHP, PIT, Izbę Hotelarską Gremium, Krakowską Izbę Turystyki i jeszcze wiele innych przekonuje mnie, że potrzebna jest jedna, mocna organizacja, w której mam nadzieję unikniemy podziałów i wspólnie będziemy walczyć o właściwą promocję turystyczną Krakowa! Wspólnie zrzeszeni, w celu spójnej promocji naszego miasta możemy zdziałać wiele. Wierzę, że Organizacja Turystyczna Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa będzie stanowiła wyśmienity łącznik pomiędzy strukturami urzędniczymi, a całą branżą turystyczną, bez względu na to czym się zajmujemy: konferencjami, hotelami, transportem, turystyką przyjazdową, eventami, gastronomią itd. Wiele rzeczy wymaga uporządkowania. Mam nadzieję, że również ta organizacja będzie miała w tym swój udział, a dzięki naszemu członkostwu w tej organizacji, będziemy mieć realny wpływ na rozwój turystyki w Krakowie – Jacek Legendziewicz, prezes Jordan Group.
– Z ogromnym zainteresowaniem śledzę przygotowania do powołania Lokalnej Organizacji Turystycznej w Krakowie. Uważam, że ta inicjatywa jest niezmiernie potrzebna dla wsparcia rozwoju całej branży turystycznej w naszym mieście, skoordynuje wysiłki promocyjne różnych podmiotów, przyczyni się do większej integracji wszystkich interesariuszy. Mimo, że na rynku działa sporo stowarzyszeń branżowych, to Organizacja Turystyczna Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa może odegrać kapitalną rolę integracyjną i koordynacyjną. Zrzeszając podmioty działające w bardzo różnych obszarach szeroko rozumianej turystyki będzie w stanie reprezentować i promować kompleksową ofertę naszego miasta, dzięki czemu wzmocni wizerunek Krakowa zarówno na rynku krajowym, jak i zagranicznym. Jestem pewna, że dzięki większej sile i możliwości pozyskiwania funduszy z różnych źródeł będzie w stanie efektywniej promować miasto, ale także współtworzyć nowe ciekawe produkty przyciągające do nas nowych klientów. Trzymam kciuki za powodzenie projektu Krakowskiej Organizacji Turystycznej i deklaruję aktywny w niej udział firmy Targi w Krakowie – Ewa Woch, wiceprezes zarządu, Targi w Krakowie.
– Organizacja Turystyczna Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa powinna stać się platformą o wysokiej wartości użytecznej z punktu widzenia zabezpieczenia interesów Krakowa jako destynacji. Dzięki takiej inicjatywie, Kraków w nieodległej już przyszłości może stać się nawet destynacją pierwszego wyboru, o ile każdej ze stron projektu wystarczy woli walki w konwertowaniu idei na działania. Ponadto, jeśli stwarza się szanse na bezinwazyjne udrożnienie przepływów pomiędzy administracją a biznesem z korzyścią dla Krakowa, to należy działać – Radosław J. Fronc, prezes zarządu Main Square Hospitality GroupTM, Konsul Honorowy Królestwa Hiszpanii w Krakowie.
– Kraków jest miastem ponad 50 muzeów i ponad 100 placówek muzealnych – ponieważ wiele muzeów posiada wiele oddziałów. Każda z tych jednostek prowadzi własną działalność programową koordynowaną w ramach jednej instytucji. Kraków to także kolejnych ok. 200 innych instytucji kultury, a każda z nich prowadzi własną działalność programową, czyli przygotowuje pewną ofertę. Jestem przekonany co do tego, że jest niezbędne, ażeby istniała organizacja, która będzie koordynować i zarządzać tym pakietem programowym. Dla przykładu, w dniu, kiedy przeprowadzamy tę rozmowę, odbywają się cztery ważne wydarzenia w muzeach, oznacza to, że my jako muzea wzajemnie się kanibalizujemy, co odbywa się bez naszej złej woli. Jest rzeczą niezwykle istotną, żeby znalazła się organizacja, która od strony ofertowej to uporządkuje. To samo dotyczy kwestii promocyjnych – każda instytucja promuje się samodzielnie, raz radzimy sobie z tym lepiej, raz gorzej. To, czego jestem pewien, to, że samodzielna promocja instytucji kultury, jest skuteczna tylko do pewnego stopnia. Ważne, żeby się pojawiła przestrzeń w mieście/organizacja/platforma współpracy/siła, która będzie potrafiła skoordynować wiele podmiotów i zbudować konsens międzyinstytucjonalny. Muzeum Krakowa od początku jest zainteresowane udziałem w LOT i patrzymy na to jako na pewną szansę w kontekstach, o których wspominałem – Michał Niezabitowski, dyrektor Muzeum Krakowa.
– Może powstać pytanie, czemu ma służyć Krakowska Organizacja Turystyczna, skoro w strukturze Urzędu Miasta funkcjonuje Wydział ds. Turystyki wraz z Convention Bureau, jest samorząd gospodarczy – Krakowska Izba Turystyka, nowa spółka Kraków 5020, czy Małopolska Organizacja Turystyczna. Każda z tych instytucji ma zarówno zbieżne zadania, jak i takie, które są specyficzne dla każdej z nich. Krakowska Organizacja Turystyczna, będąca stowarzyszeniem (co warto podkreślić), powinna właśnie połączyć to, co wspólne i podzielić kompetencje. Okres pandemii w całej światowej turystyce stał się motywem poszukiwania narzędzi poprawy zarządzania turystyką. Wszystkie trendy i doświadczenia wskazują, że patrzenie na skuteczność turystyki wyłącznie poprzez pryzmat promocji jest krótkowzroczne, a wpływ i udział wszystkich lokalnych usługodawców w marketingu miejsca jest coraz bardziej znaczący. Tymczasem polski rynek usług turystycznych jest zatomizowany, zarówno organizacyjnie, jak i finansowo, a naturalne konflikty handlowych interesów powodują, że proces integracji poziomej i pionowej jest niezwykle powolny. Praktykowane rozwiązania organizacyjne struktur partnerstwa publiczno-prywatnego w postaci Regionalnych czy Lokalnych Organizacji Turystycznych są powszechne, a samorząd terytorialny i sektor prywatny odczuwają powoli konieczność integracji wokół wspólnych celów gospodarki turystycznej, ale i podziału zadań. We wszystkich zachodnioeuropejskich miastach zarządzanie gospodarką turystyczną jest prowadzone przez powszechnie rozpoznawalne jednostki o różnej formule prawnej nazywane Destination Management Organisation (DMO). Przyjęta przez Radę Miasta „Polityka zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021–2028” wskazała rekomendacje dla odbudowy turystyki, koncentrujące się głównie na poprawie zarządzania poprzez komercjalizację, zintegrowaną komunikację marketingową, regulacje rynku, ale i łagodzenie konfliktów pomiędzy różnymi grupami konkurujących usługodawców oraz mieszkańcami. Kto zatem ma się podjąć tych zadań? Wspólną platformą powinna być właśnie LOT. Czy zatem Kraków potrzebuje lokalnej organizacji turystycznej? Tak… od dawna – dr Bartłomiej Walas, prof. WSTiE, autor „Polityki zrównoważonej turystyki Krakowa na lata 2021–2028”, wieloletni wiceprezes Polskiej Organizacji Turystycznej.
