Reklama

Kultura

“Zawado” w Sanoku. Francuz o polskim artyście

Antoni Adamski
Dodano: 26.11.2014
16363_Zawado_11
Share
Udostępnij
Kolekcję 250 dzieł malarstwa, grafiki i rysunków Muzeum Historyczne w Sanoku zawdzięcza Franciszkowi Prochasce, który przez całe życie żywił sentyment do rodzinnego miasta. Zbiory obejmują głównie prace Polaków działających we Francji w ubiegłym stuleciu. Na temat jednego z nich: Jana Wacława Zawadowskiego Muzeum wydało ostatnio dwujęzyczną publikację pióra Charles'a Gourdina.
 
Franciszek Prochaska studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni prof. Józefa Pankiewicza. Artysta wstąpił do Legionów, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej, a w roku 1921 wyjechał z misją wojskową do Paryża. Pozostał tam do roku 1940 pełniąc w przedstawicielstwie wojskowym obowiązki urzędniczo-kancelaryjne. Od gen.Sikorskiego otrzymał nominację na podpułkownika. Po upadku Francji ewakuował się wraz z rządem polskim do Londynu, gdzie pracował w biurze Sztabu Wojska Polskiego. Po wojnie wrócił do Paryża. Zdemobilizowany w 1948 r. mógł poświęcić się w pełni pracy artystycznej. W końcu lat 50-tych przeprowadził się na południe Francji do Aix-en-Provence, gdzie zmarł w 1972 r.
 
Od  okresu międzywojennego paryskie mieszkanie Marii i Franciszka Prochasków pełniło rolę ośrodka, w którym gromadzili się artyści  polscy i francuscy oraz innych narodowości. Malarz zgromadził pokaźną kolekcję prac najwybitniejszych kolorystów oraz członków Ecole de Paris m.in. Jana Pankiewicza, Jana Cybisa, Hanny Rudzkiej-Cybisowej, Olgi Boznańskiej, Tadeusza Makowskiego, Jana Wacława Zawadowskiego, Konstantego Brandla, Stanisława Grabowskiego, Ludwika Lille, Wacława Żaboklickiego, Leopolda Gottlieba, Ludwika Markusa (bardziej znanego jako Louis Marcoussis), Manuela Ortiza de Zarate, Julesa Flandrina. W roku 1963 Prochaska przekazał Muzeum Historycznemu w Sanoku pierwszą część daru, składającą się z 50 prac. Kolejne dwieście trafiło do Sanoka w roku 1979. Obecnie są one eksponowane w podziemiach sanockiego Zamku.
 
Poczesne miejsce na tej wystawie zajmują pejzaże i martwe natury Jana Wacława Zawadowskiego (13 prac,w tym 9 olejnych). Urodził się na Wołyniu w 1891 w rodzinie ziemiańskiej. Jako młody chłopak oglądał kolekcję obrazów Gabrieli Zapolskiej, w tym płótna van Gogha i Gauguine'a, które wywarły na nim olbrzymie wrażenie. Studiował malarstwo w Krakowie u prof. J. Pankiewicza, a później w latach 20-tych  udał się do Paryża, gdzie mieszkał na legendarnym Montparnasse.
 
Obracał się w towarzystwie najznamienitszych twórców I połowy XX wieku: poznał Jeana Cocteau, Guillaume'a Apollinaire'a (Apolinarego Kostrowickiego), Ezrę Pounda, Ernesta Hemingwaya, a później Jamesa Joyce'a. Był dobrym znajomym: Chaima Soutine'a, Marca Chagalla i Amadeo Modiglianiego oraz jego marszanda Leopolda Zborowskiego. Odziedziczył pracownię po legendarnym włoskim malarzu; powstały w niej najważniejsze jego dzieła tamtego okresu. W latach 30-tych przeniósł się na południe  Francji do Orcel, gdzie motywem jego  pejzaży stało się pasmo górskie L'Etoile oraz góra Saint-Victoire znana z płócien Paula Cézanne'a, którego Zawadowski „wielbił aż do łez”. 
 
-Gdy w roku 2011 przyjechała do Sanoka rodzina artysty ze zdziwieniem dowiedziałem się iż spowinowacony z rodziną artysty Charles Gourdin ma w rękopisie książkę o Zawadowskim – powiedział Wiesław Banach, dyrektor Muzeum Historycznego – Dzięki funduszom uzyskanym z Urzędu Marszałkowskiego udało się ją wydać w dwujęzycznej wersji: po polsku i francusku wraz z obszernym wyborem kolorowych reprodukcji. Promocja wydawnictwa odbyła się 22 października br. Uczestniczyła w niej rodzina artysty, która podarowała Muzeum akwarelowy pejzaż Zawadowskiego.
 
                                
Share
Udostępnij
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama

Nasi partnerzy